جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اراده نوعي توانايي رواني ويژۀ انسان است که وي را قادر مي‌سازد تا با اختیار خود، مسير رشد را به‌طور آگاهانه انتخاب کند. با توجه به اينکه محور اصلي رفتارهاي انسان اراده و اختيار است و کارهاي آگاهانۀ انسان در همۀ ابعاد، مستند به اراده است؛ يکي از محورهاي اصلي علوم انساني را مي‌توان اراده و اختيار انسان دانست؛ اراده‌اي که شدت و ضعف دارد و مي‌تواند کاهش يا افزايش يابد. هرقدر انسان، اراده نيرومندتري داشته باشد، حسن انتخاب بيشتري خواهد داشت و سوء‌انتخاب او در بيشتر اوقات ناشي از سست‌ارادگي اوست. آيت‌الله مصباح يزدي در تأليفات خويش به نقش اراده به‌عنوان يکي از ابعاد وجودي انسان در شکل‌گيري رفتارهاي او فراوان پرداخته‌اند. در اين پژوهش که از روش بررسي اسنادي و كتابخانه‌اي، و تحليل مباحث استفاده شده، به بررسي اصول و روش‌هاي تقويت اراده، با تأکيد بر ديدگاه آيت‌الله مصباح يزدي پرداخته شده است. نتيجه به‌دست‌آمده حاکي از آن است که با اصولي همچون آگاهي‌بخشي و بينش‌افزايي، موعظه، تقويت ايمان، تصحيح نيت، تقواپيشگي، تقويت عبوديت و بندگي، تقويت بيم و اميد، اعمال اراده، مداومت بر عمل، پرهيز از گناه، کنترل چشم و گوش، و همچنين با روش‌هايي همچون نماز، توسل، توکل، انفاق، تحميل به نفس، تلقين به نفس، و ورزش، مي‌توان اراده را تقويت کرد.

ارائة تعریفی دقیق از تمدن، کلید ورود به مباحث تمدنی است. مقاله تلاش می‌کند با روش تحليلي ـ اسنادي، بر پایة تعریف مفهوم تمدن از دیدگاه علامه مصباح، تحلیل دقیقی از تمدن و مؤلفه‌های این مفهوم ارائه کند و لایه‌های درهم‌تنیده و پنهان این تعریف، نمایان شود. در تجزیه و تحلیل تعریف، و تفکیک مفاهیم و نیز سرفصل‌ها ما با چهار سرفصل اصلی در تعریف علامه مصباح مواجه هستيم: ویژگی‌های کلی تمدن؛ زیربنا و بنیان تمدن؛ ساخت تمدن؛ و فرایند تمدن‌سازی براساس هرم نیازمندی‌های کلان بشری. سعی شده است با این کار، مفاهیم تعریف در دسته‌بندی‌هایی توزیع شود تا از بی‌شکلی و پراکندگی معنایی مفاهیم و واژه‌های تعریف جلوگیری شود. در این تعریف، تمدن مفهومی است که از ویژگی‌های کلان زندگی انسان‌هایی حکایت می‌کند؛ چتری که بر همة فعالیت‌های اجتماعی سایه می‌افکند؛ از انسان‌هایی سخن می‌گوید که نوعی وحدت ارگانیک و اندامواره برای خود قائل‌اند و زندگی آنها از نوعی ثبات برخوردار است؛ کسانی که با تقسیم کار اجتماعی و با استفاده از همة نعمت‌های مادی و غیرمادی در شکل طبیعی و مصنوعی، تلاش‌های برنامه‌داری برای رفع‌نیازها، دفع‌خطرها، ارتقای بهره‌ها و رسیدن به آرمان‌ها انجام می‌دهند.

سبک زندگی مجموعه ای به هم پیوسته از الگوهای رفتاری در حوزه های مختلف حیات بشری است. انقلاب اسلامی در ادامه فرایند تکاملی خویش، در مرحله ایجاد کشور اسلامی و سپس تمدن اسلامی، نیازمند تولید و ارائه سبک زندگی اسلامی است. بر این اساس، ضروری است که به بررسی و تبیین مبانی و مبادی سبک زندگی مطلوب خویش همت گمارد. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی، پاسخگوی چیستی و ضرورت سبک زندگی و نیز نقش آن در فرایند تکاملی انقلاب اسلامی است. سپس تبیین مبانی روشی و معرفت شناختی تولید سبک زندگی اسلامی، با محوریت دیدگاه های مقام معظم رهبری را فراهمت خویش قرار داده است.