جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با هدف مقایسه‌ی روش تفسیر تربیتی و روش تفسیر اجتماعی در دو تفسیر احسن الحدیث و نمونه سامان یافته است. برای انجام این مقایسه، پانزده موضوع تربیتی و پانزده موضوع اجتماعی انتخاب نمودیم، و برای هر موضوع آیاتی از قرآن را برگزیدیم. سرانجام، مقایسه میان مطالب دو تفسیر، ذیل آیات منتخب صورت گرفت. این مقایسه در دو بُعد محتوا و روش انجام گرفت. در بُعد روش، کوشش مولفان دو اثر را بر پایه‌ی سه شاخص أ. تکیه بر بافت آیات (خود متن)، ب. تکیه بر شأن نزول آیات (زمینه‌ی تاریخی متن)، و ج. تکیه بر گزارشهای تاریخی و روایات (داده‌های فرامتنی) مقایسه نمودیم. در بُعد محتوا، این مقایسه با تکیه بر سه شاخص، أ. میزان پوشش موضوع، ب. قابل فهم بودن مطالب برای مخاطب عام، و ج. آشنا بودن مطالب بیان شده با ذهن و زبان مخاطب صورت پذیرفت.مقایسه‌ی صورت گرفته نشان داد که تفسیر نمونه، چه در بُعد تربیتی و چه در بُعد اجتماعی، رویکردی جامع‌گرا و کل‌نگر به آیات دارد و ضمن پوشش وسیع‌تر ابعاد پیام آیات، به استخراج اصول و قواعدی کلی در حین تفسیر دست می‌زند؛ حال آنکه این وجه در تفسیر احسن الحدیث کمرنگتر به چشم می‌خورد. نیز در تفسیر نمونه بیش از تفسیر احسن الحدیث بر شأن نزول آیات تکیه شده بود. در مورد سایر شاخص‌ها اختلاف معناداری میان دو تفسیر مشاهده نشد.