جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نزول دفعی قرآن جزء مباحثی است که قرآن پژوهان از دیرباز به آن توجه کرده اند و در هر دوره ای، موافقان و مخالفانی داشته و دارد. علامه طباطبایی، یکی از طرفداران نزول دفعی قرآن، تلاش کرده است با تفسیر قرآن به قرآن این نظریه را تبیین کند؛ اما آیت الله معرفت این دیدگاه را نقد کرده است؛ ازاین رو، تلاش کرده ایم با تبیین آیت الله جوادی آملی از دیدگاه علامه، این نقدها را واکاوی کنیم. این نوشتار کوشیده است با شیوۀ اسنادی تحلیلی، دیدگاه این سه اندیشمند را بررسی کند. براساس اندیشۀ نزول تجلی گونۀ قرآن، می توان به گونه ای از نزول دفعی قرآن برداشت کرد که به نقدها پاسخ داد.

گزارشی اجمالی از سرگذشت و سرنوشت انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا از منظر قرآن کریم است. پژوهش حاضر در پنج فصل تنظیم شده است. نویسنده ابتدا به مطالعة آیاتی که از سابقة انسان قبل از آفرینش سخن گفته است، پرداخته و ذکر کرده است که انسان در آغاز چیزی نبود، سپس به ارادة الهی وجود یافت و خدا از او بر ربوبیت خویش پیمان گرفت و انسان هم تعهد نمود به این عهد الهی وفا کند. وی سپس از چگونگی آفرینش انسان در دنیا بحث کرده و آورده است که از آیات قرآنی چنین بر می آید که انسان در دو مرحله و به دو شکل حیات مادی پیدا کرد: نخست از خاک، سپس از نطفه. نویسنده در ادامه به دوره های مختلف حیات دنیوی انسان اشاره کرده که شامل دوران طفولیت، بلوغ، رشد و کهن سالی است که با مرگ به اتمام می رسد و مرگ پایان دنیا و آغاز زندگی برتر انسان است. حیات برزخی انسان پس از مرگ فصل دیگری از این پژوهش است، که آیات دلالت کننده بر تجرّد نفس و بقای روح، بر وجود چنین حیاتی گواهی می دهد. دلایل اثبات آن، حوادث پایان جهان، اصحاب یمین و شمال از موضوعاتی است که در فصل پایانی از آن سخن گفته شده است.