جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله صبر در فرهنگ اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این پژوهش پس از بررسی مفهوم صبر از نظر لغوی واصطلاحی و رابطه آن با مولفه هایی چون ایمان، استقامت وحلم وهمچنین جایگاه آن از منظر آیات وروایات در زندگی پیامبران:، تلاش شده تا ضمن بررسی آیات امر به صبر پیامبر اکرم(ص)، به مواطن صبر ایشان به عنوان بهترین الگوی انسانهاپرداخته شود.این مواطن را می‌توان به صبر برای پروردگار، صبر به خاطر تحقق وعده الهی، صبر پیامبران اولواالعزم:، صبر جمیل و صبر برحکم خدا (که خود شامل: صبر برعبادات، صبر برهمنشینی با مومنان، صبر بر اذیت و آزار کفار و منافقان و صبر بر حکم نهایی خداوند می‌شود)، تقسیم نمود. اما آنچه در این پایان نامه به آن رسیده‌ایم این است که اکثر این آیات، دستور به صبر پیامبر گرامی اسلام(ص) از نظر تأویلی در راستای یک هدف و به منظور صبر در راه ولایت حضرت علی(ع) به‌ ایشان نازل شده است که ‌این وجه مشترک همه‌ آیات می‌باشد.کلید واژه: صبر، مواطن، پیامبر اکرم(ص)، ولایت، علی(ع).

مسأله معاد و باور به زندگی پس از مرگ در همه ادیان الهی وجود دارد و مورد قبول تمامی پیامبران الهیمی باشد و همگی بر انجام آن متفق القولند.اما چیستی و چگونگی این امر همواره مورد سوال اندیشمندان بوده و خواهد بود.از اینرو نظرات متفاوت به آن داده شده است.از جمله این متفکران می توان به فلاسفه بزرگی چون فارابی و ابن سینا اشاره کرد.ابن سینا اعتقاد به معاد جسمانی و روحانی داشته،که البته توانسته است معاد روحانی را با براهین و دلائل متفاوت به اثبات رساند و در مورد معاد جسمانی اظهار عجز و ناتوانی کرده.ولی اینهرگز به معنی انکار آن نیست.اما بعضی از فلاسفه و متکلمان از جمله ابو حامد محمد غزالی نسبت کفر به این دانشمندان و حکیمان داده و لبه تیغشان را متوجه آنان ساخته اند.اما این نسبت کفر و ارتداد،بی پاسخ نماند و چندین سال بعد از غزالی،متفکر و دانشمند بزرگی به نامابن رشد اندلسی در صدد پاسخ به آن برآمد تا از این دو اندیشمند رفع اتهام کند،هر چند پاسخ های وی وافی به مقصود نبود و در این امر مهم ره به جایی نبرد.شاید در آرای آنها می توان مواردی را یافت که با حشر همه نفوس که مورد نظر دین اسلام است چندان هماهنگ نباشد.مانند نظر فارابی به بی نیازی نفوس کاملان به بدن جسمانی و همچنین نابودی نفس های ضعیف که نتوانسته اند به مرتبه ای از کمال برسند و یا نظر ابن سینا مبنی بر تعلق نفس به اجرام آسمانی.از این جهت می توان تا حدودی به غزالی حق داد،ولی نه به آن صورت که آنان را کلا منکر این نوع معاد دانست و تکفیر کرد.همچنان که خود غزالی نیز به خاطر اعتقادش به حشر بدنی مانند بدن جسمانی و نه عین آن،متهم به تناسخ و تکفیر شد