جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سهروردیه یکی از چندین جریان تصوف عملی و زاهدانه در قرن هفتم هجری بود که توسط صوفی صالحی موسوم به «ابوحفص، شیخ شهاب‌الدین عمر بن محمد سهروردی» بر اساس عقیده به جمع میان طریقت و شریعت (زهد و شرع) بنیان نهاده شدو نوعی واکنش به اعتراضات و مخالفت‌های دیرین فقهای دینی به جماعت صوفیه بود که در چندین مورد،منجر به صدور حکم قتل آنان شده بود،این سلسله پس از سهروردی توسط شاگردانش در هند و پاکستان و ایران و عثمانی رایج شد، نجیب‌الدین علی بن بزغش شیرازی رئیس شاخه ایرانی آن در مناطق مرکزی ایران بود و اصول این طریقه را بواسطه شاگردان نامدار خود که فرزندش ظهیر‌الدین از آن جمله است اشاعه داد، در نهایت، شیخ صدر‌الدین جنید شیرازی نوه شیخ ظهیر‌الدین، عوارف المعارف را که در حکم رساله عملیه این سلسله بود،به فارسی شرح و علاوه بر تبیین مشکلات و مبهمات آن بسیاری از ظرایف و نکات آن را نمایان ساخت، در این نوشتار ضمن معرفی سلسله و رساله عملی سهروردیه، پیشرفت آن در خاندان بزغشیه جستجو شده و نسخه‌های نویافته شرح ماندگار و تأثیرگذار صدرالدین معرفی شده است.

صابئین قومی آرامی می‌باشند که محل سکونت اولیه آنان در مصر و فلسطین بوده و در شصت سال بعد از وفات حضرت یحیی، بر اثر زد و خوردهای شدیدی که با یهودیان داشتند، دیار و موطن اصلی خود را رها کرده به سوی جلگه بین‌النهرین که یکی از بلاد امپراتوری ایران در زمان اشکانیان بوده است مهاجرت و در منطقه حران ساکن شدند. این اقلیت دینی دارای رسوم و خط و زبان کهنی می‌باشد که وجود همین خط و زبان کهن باعث عدم دسترسی محققان و نویسندگان به اطلاعات کافی در مورد این قوم شده است . زیرا امروزه کمتر کسی یافت می‌شود که به خط و زبان این اقلیت آشنا باشد و همین عدم شناخت از خط و زبان مندائیان باعث گردیده که بسیاری از محققان و نویسندگان در مورد آنان راه خطا را پیموده و اوهامی درباره‌شان تصور کنند. گفته می‌شود افراد همین فرقه بودند که عهد خلافت عباسیان، یکی از عوامل انتقال فرهنگ و دانش یونانی به مسلمانان بودند. زیرا در میان این جمعیت ، گروه زیادی وجود داشتند که در رشته‌های مختلفی از قبیل: طب ، نجوم، ریاضیات ، هندسه و فلسفه کارآمد بودند و در پرتو همین علم خود، در دربار عباسی راه یافتند و بنا به گفتهء "ادوارد براون" تنها پردهء نازکی از استتار را بر روی عقاید خود زده بودند. و اسم صابئین برای ایشان مانند زره‌ای بود که مانع حمله و تعرض دیگران می‌شد. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و در زمان تدوین قانون اساسی، صابئین جنوب ایران ضمن ارسال یک نسخه از کتاب مذهبی خود به شخصیتهای مذهبی و افراد ذیصلاح، خواستار آن شدند که در قانون اساسی همردیف ادیان رسمی قرار داده شوند، که به علت نداشتن دلایل مکفی نتوانستند واضعان قانون را در این خصوص متقاعد سازند. ولی اخیرا رهبر معظم انقلاب آیت‌الله خامنه‌ای دام‌بقائه، آنها را اهل کتاب معرفی فرمودند. عقاید صابئیها مانند یهود است . به خدا، خلقت ، معاد، نبوت ، شیطان، بهشت ، جهنم و عالم برزخ معتقدند. آنها سیارات هفتگانه را نگهبان هفت اقلیم می‌دانند و ستارهء جدی قبله آنها است ، به پیامبری حضرت آدم، نوح، ابراهیم، موسی و در آخر به یحیی بن زکریا ایمان دارند.