جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مباحثی که در انسان شناسی مورد بررسی قرار میگیرد جایگاه و منزلت انسان نسبت به سایر آفریدگان است، انسان خلیفه ی خدا در زمین است و از طریق رسالت و مسئولیتی که از سوی پروردگار به او تفویض شده است به مقام جانشینی خدا می رسد تا اراده، مشیت وشریعت اورا تحقق بخشد.درباره ی جایگاه ومنزلت انسان دیدگاههایی وجود دارد گروهی انسان را به عنوان برترین آفریدگان معرفی کرده اند، در این دیدگاه،انسان محور حقایق وارزشهاست وهمه ی فعالیتهای علمی و عملی انسان برمحور خود آدمی می گردد .یکی از آنهادیدگاه اومانیسم می باشد.دراین دیدگاه،انسان موجودی خود ساخته وخودبنیان است که " خود " او هدف ومحور است واین انسان محورهستی وصورت بخش همه ی امور است وآزادی اودر عدم عبودیت خدا وقیود دینی تحقق می یابد وخوشبختی اودربهره برداری هرچه بهتر از مواهب طبیعی ولذات جسمانی ودوری از رنج وتاکید براصالت فایده وکاربرد تامین می گردد. برای پژوهنده نیز این موضوع همواره پر از جذبه بوده است که بداند انسان از دیدگاه اومانیسم و دین اسلام در چه جایگاهی و منزلتی قرار دارد؟وچه وجوه اشتراک و افتراقی بین این دو دیدگاه وجود دارد؟روش پژوهش حاضر، روش تحلیلی - توصیفی واز نوع مطالعه ی کتابخانه ای است.جامعه آماری و نمونه از کل آیات قرآن کریم ، ترجمه آیات ،تفاسیر موضوعی قرآن ، فرهنگ نامه ها ، فصلنامه ها ، پایان نامه هاو کتب ومجلات تخصصی ، سایتها، وکلیه اسناد ، کتابهاو منابعی که در رابطه با موضوع پژوهش بوده وبه آن مرتبط است استفاده شده است.

پایان نامه حاضر تلاشی برای بررسی و مقایسه تربیت از دیدگاه امام فخر رازیو ایمانوئل کانت می باشد.روش تحقیق،بر اساسروش یکی از برجسته ترین محققان تعلیمو تربیت مقایسه ای به نام « بردی » استوار است.ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از طریق کتابخانه‌ای است.این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی -کاربردیو روش تجزیهو تحلیل اطلاعات، روش تحلیل محتواست. نتایج به دست آمده بدین قرارند: نظرات تربیتی کانتو امام فخر رازی فقط در باب اینکه هردو فیلسوف به نقش معلم و تعلیمو تربیت بسیار توجه نموده اند دارای مشابهت است ولی از باب اینکه مشی فکری این دو فیلسوف متفاوت است (کانت ایدئالیست در مقابل فخر رازی رئالیست)، در بیشتر دلالت های تربیتی وجوه افتراق وجود داشت. در پایان نیز پیشنهادهای کاربردیمتناسب با نظام تعلیم وتربیت کنونی ارائه گردیده است.

دعا از مسائل مهم انسان می باشد.افضل عبادت و حتی مخ عبادت هم معرفی می شود.بر این اساس هدف این تحقیق شناسایی اهداف دعا، ،شرایط و آداب دعا ، اثرات تربیتی دعا از منظر قرآن و روایات بود.نوع این پژوهش کیفی است. برای رسیدن به اهداف پژوهش از روش تحلیلی –استنادی استفاده شده است. از این رو از کلیه کتب روایی،تاریخی و تحقیقات ارائه شده مرتبط با مقوله های پژوهش در این زمینه بهره گرفته شد. بدین صورت کهابتدا به شناسایی و گردآوری منابع مورد نیاز اقدام و طی دو مرحله به مطالعه کلی و اجمالی و نیز مطالعه عمیق و استنباط در مباحث مزبور همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات مورد نظر و به دنبال آن طبقه بندی و نهایتا تحلیل اطلاعات پرداخته شد.یافته های حاصله حاکی از این است که:الف )هدف دعا کردن در قرآن و روایات عبارتست از:راهی از دل به خدا، برخورداری از لذت معنوی و آرامش و امنیت روانی ، بصیرت و شاخت شیطان ،جلب نعمتهای الهی ،کنترل قوای فکر ،انسان سازی ،مبارزه از خودبیگانگی ، انقطاع الی الله.ب)مهمترین شرایط دعا چهار چیز است:1.نیّت 2.حضور قلب 3.اخلاص 4.دعا در مورد محالات ذاتی و وقوعی نباشد.آدب دعا نیز به سه صورت تقسیم بندی نمودیم که 1-آداب قبل از دعا 2- آداب هنگام دعا3- آداب پس از دعا می باشد .ج)در قرآن و روایات اثرات تربیتی دعاعبارتست از:تقرب الهی، حب الهی ،دوری از گناه، درمان بیماریهای جسمی و روانی، برآورده شدن نیازهای زندگی، یأس از غیر خدا ،زدودن روحیه استکباری ،احساس عزت و کرامت نفس ،وارستگی از لذات مادی ،آرامش، احساس مسئولیت درونی ،اتصاف به اخلاق نیک ،بینش صحیح نسبت به مرگ و معاد،خیرخواهی برای دیگران.کلید واژه ها:دعا، اهداف دعا ،اثرات دعا، تربیت

در این تحقیق تفکر و ابعاد آن از منظر دین مبین اسلام و نیز تأثیر اندیشه و تفکر در تربیت دینی مورد بررسی قرار گرفته است.در ابتدا به بیان مساله تحقیق پرداخته شده که چرا در اسلام به مساله تفکر و واداشتن انسانها به تفکر بهای بسیار داده شده هدف کلی این تحقیق بررسی ابعاد تفکر در اسلام و تأثیر آن در تربیت و اهداف جزئی آن ،و دیگری تبیین اثر تفکر در تربیت می باشد. سوالات یا فرضیه های این تحقیق عبارتند از اینکه ابعاد تفکر در دین اسلام کدامند و اینکه این ابعاد چه تأثیری بر تربیت دارند؟ در این تحقیق از چهارچوب تلفیقی استفاده شده که مبنای آن ارائه الگوی تربیتی است. از روش تحلیل محتوی کیفی بهره گرفته شده که شامل مراحلطرح مساله ، بیان ضرورت ، اهداف پژوهش، تشریح روش تحقیق، چهارچوب نظری مبنی فرضیات و پرسشهای تحقیق، تشریح روش تحقیق و در ادامه گردآوری داده ها، منظم کردن داده هاف تحلیل و تفسیر داده ها، بررسی فرضیات با نتایج حاصل از تحلیل داده ها و در نتیجه جمع بندی و نتیجه گیری پژوهش می باشد. جامعه آماری تمام آیات و برخی احادیث پیرامون تفکر و ابعاد آن و نقش تربیتی آن بوده و نمونه تحقیق انتخاب از بین تمامی آیات و احادیث برگزیده می باشد. در این تحقیق با مراجعه به آیات و روایات و تجزیه و تحلیل مضامین آنها اطلاعات گردآوری شده و مضامین استفاده شده دارای معانی مستقل و جامع می باشد. عبارات کلیدی این تحقیق تفکر و تربیت می باشد که به بیان و توضیح آن در محتوا پرداخته شده است.در پایان پیشنهاد می شود که این موضوع و موضوعات مشابه آن که تفکر و ابعادش را در مکتب رهایی بخش اسلام مورد بررسی قرار داده است بیشتر مورد توجه مسئولین و مجریان تربیت و پرورش اندیشه در کشورمان ؛ برای تمامی سنین از جمله نوجوانان و جوانان قرار گیرد و از همان ابتدا در نظام آموزشی کشور به این مساله مهم اهمیت وافر داده شود و حتی واحدی از دروس را به درس پژوهش اختصاص دهیم تا دانش آموزان مجبور به تفکر و بحث و بررسی پیرامون مسائل مختلف گردند و بیشتر تولید کننده اندیشه باشند تا مصرف کننده آن.

اين مطالعه در صدد است كه به تعليم و تربيت اسلامي از منظر مطهري بنگردو دلالتهاي تربيتي را در قالب عناصر اهداف، محتوا و روش از ديدگاه متفكر شهيد تبیین نمايد. برای این منظور چهار سوال پژوهشی طراحیو تدوین شد: سوال اول پژوهشي: شهید مطهری، ماهیت انسان را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟سوال دوم پژوهشي: شهید مطهری، هدف تعلیم و تربیت را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟سوال سوم پژوهشي: شهید مطهری، محتوای تعلیم و تربیت را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟سوال چهارم پژوهشي: شهید مطهری، روش تعلیم و تربیت را از دیدگاه خود چگونه تبیین نموده است؟نتایج این مطالعه نشان داد که شهید مطهری ماهیت انسان را دو بعدی شامل جسم وروح می داند؛ و هدف تعلیم و تربیت را آمادگی انسان ها برای زندگی در آینده می داندو محتواهایی که این مهارتهای زندگی را تقویت می نمایدرا پیشنهاد نموده است؛ نتایج تجزیه و تحلیل سوال سوم پژوهشي مبنی بر محتوای تعلیم و تربیت از دیدگاهشهید مطهری نشان داد که نظر اسلام منحصراً علوم دینی نیست ، اگر مقصود علم خاص می بود، پیغمبر به همان علم تصریح می کرد، مقصود هر علم مفید و سودمندی است که بکار می خورد. شهید مرتضی مطهری محتوای تربیتی زیر برای تعیین محتوا پیشنهادنموده است: تقویت اراده،نیایش و پرستش، مراقبه و محاسبه، تفکر، هم‏نشینی با صالحان، ازدواج، جهاد،کار. نتایج تجزیه و تحلیل سوال چهارم پژوهشي مبتنی بر روش تعلیم و تربیت از دیدگاه شهید مطهری نشان می دهد که رويكرد اساسي در تعليم و تربيت شهید مطهری خدايي شدن، با خدابودن، روبه سوي او داشتن است، رويكردي كه بر عشق و دل متكي و مبتني بر پرورش و تقويت احساس حضور الهي و براساس هدايت الهي است.

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): هدف این رساله «بررسی مضامین اخلاقی و تربیتی در اشعار محمّد تقی بهار (ملک الشّعرای بهار)»، است. با توجه به ماهیت موضوع، نوع پژوهش، پژوهشی کیفی است و در آن از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. جامعه تحلیلی پژوهش حاضر دیوان بهار و کلیه پژوهش هایی است که دیگران در رابطه اندیشه های بهار انجام داده اند، بوده است. در این پژوهش ضمن مطالعه مستمر ابتدا پس از شناسایی منابع ،اطلاعات طی دو مرحله، مطالعه کلی و اجمالی و نیز مطالعه عمیق همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات گرد آوریو با استفاده از روش تحلیلی گذاری، دسته بندی، مقایسه و پس از آن مورد تفسیر قرار گرفتند. یافته های حاصله حاکی از این است که:تربیت اخلاقی در اشعار بهار به دو مقوله کلی اخلاق فردی و اخلاق جمعی تقسیم شده است که در مقوله ی اخلاق فردی به زیرمقوله های: توکّل به خدا، تزکیه و تهذیب نفس، تسلیم در برابر قضا و قدر الهی، صبر و شکیبایی، پاک و راستگو بودن، شرم و آزرم، غنیمت شمردن فرصت، مصاحبت و همنشینی، عقلانیت و ستایش خردورزی، سنجیده گویی، مذمت سرکشی و عیب جویی، پرهیز از تن پروری و کاهلی، عدم متابعت از امیال نفسانی، نکوهش جهل، نکوهش حسد، مذمت منت کشی از دونان، پند پذیری، پرهیز از خویشتن ستایی، نکوهش خشم و کین و ستایش عفت و پاکدامنی و در مقوله ی اخلاق جمعی زیر مقوله های: دادگری و مساوات، نکوهش آز و طمع، نیکویی به والدین، مسئولیت پذیری، خدمت به نیازمندان، با وجدان بودن، پرهیز از بدی، نکوهش دلبستگی به دنیا و یاد قیامت، نکوهش ظلم و ستم و وفای به عهد اشاره شده است. مقوله تربیت اجتماعی شامل دو بخش اندیشه های اجتماعی و جامعه آرمانی می باشد که اندیشه های اجتماعی شامل: مخالفت با دخالت بیگانگان، انتقاد از اوضاع اجتماعی و سیاسی، مبارزه با استبداد، مشروطه خواهی، مخالفت یا موافقت با مجلس، مذمّت وطن فروشی ، ورزش و اثرات اجتماعی آن و جامعه آرمانی شامل زیر مقوله های: آزادی و وطن، توجه به وضع نابسامان مردم، پرهیز از هرج و مرج، باستان گرایی و تفاخر به پیشینه تاریخی، حمایت از حقوق زنان می باشد. مقوله تربیت دینی به دو بخش مضامین اعتقادی و ارزش های دینی تقسیم می شود که مضامین اعتقادی شامل: توحید، عدل، معاد توحید، خلقت جهان، انسان سازی، دینداری و توجه به دین، مدح ائمه اطهار و همچنین در مقوله ی ارزش های دینی به زیر مقوله‌های دوری از تعصبات جاهلانه، اتحاد دینی و پرهیز از تفرقه، نهی قشری نگری نسبت به حوادث دینی، تقوا و امر به معروف و نهی از منکر اشاره شده است.

اهمیت مشورت به عنوان یکی از مسائل مهم در دین اسلام مدنظر بوده است، طبق تعالیم نهج البلاغه ، مشورت امری ضروری و سازنده و نگاهدارنده از خطاها و زیانها و سقوطها و انحطاطهاست.بر این اساس هدف این تحقیق شناسایی آثار و فوائد مشورت، اصول مشورت، روشهای مشورت،ویژگیهای مشورت دهنده از دیدگاه نهج البلاغه بود.نوع این پژوهش کیفی است. برای رسیدن به اهداف پژوهش از روش تحلیلی –استنادی استفاده شده است. ازاین رو از کلیه کتب روایی،تاریخی و تحقیقات ارائه شده مرتبط با مقوله های پژوهش در این زمینه بهره گرفته شد. بدین صورت که ابتدا به شناسایی و گردآوری منابع مورد نیاز اقدام و طی دو مرحله به مطالعه کلی و اجمالی و نیز مطالعه عمیق و استنباط در مباحث مزبور همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات مورد نظر و به دنبال آن طبقه بندی و نهایتا تحلیل اطلاعات پرداخته شد. یافته های حاصله حاکی از این است که:الف ) فوائد و آثار مشورت از دیدگاه نهج البلاغه عبارتند از: پشتیبان بودن، از بین رفتن استبداد نظر، رشد و پیشرفت، پیشگیری از پشیمانی، هدایتگری، کمک از افکار دیگران، تقویت اعتماد به نفس، ایجاد حس دیگر خواهی، استفاده از تجربه دیگران است.ب) اصول مشورت از دیدگاه نهج البلاغه عبارتست از: توجه به تعقل جمعی در مقابل تعقل فردی، قوه تمیز(ابزار شناخت خطاها یا نیروی تمیز دهنده خطا)، پذیرش عقلی، توجه به ویژگی های مشاور ،تجربه اندوزی می باشدج) روشهای مشورت از دیدگاه نهج البلاغه عبارتست از: عدم خود رأیی و خود محوری،نیکوخواهی وخیرخواهی ،راستگویی و درستکاری،انتخاب مرجع،آزمون اندیشه های گوناگون است.د) ویژگی‌های مشورت دهنده از دیدگاه نهج البلاغه شامل ویژگیهای مثبت و ویژگیهای منفی می باشد. ویژگی‌هایی که مشاور باید داشته باشد تا مشورت ثمربخش باشد شامل: بهره مندى از عقل و آگاهى،دین دارى و پرهیزکارى، باتجربه بودن و دوراندیشى،رازدارى،داشتن تخصص،صداقت و دل سوزی.و ویژگیهایی که یک مشاور فاقد آن باشد شامل:بخل،ترس،منافق،طمع کارکلید واژه ها: اصول،روش، مشورت، نهج البلاغه

در این پژوهش محقق با مطرح ساختن موضوع:«بررسی روش های تربیت دینی و اخلاقی فرزندان از دیدگاه پیامبر اسلام6» و با استفاده از روش تحقیق توصیفی،تحلیلی از نوع مطالعه‌ی کتابخانه‌ای،با جامعه تحلیلی شامل تمام منابع مربوط به موضوع پژوهش و نمونه تحلیلی که محقق به لحاظ بضاعت علمی و نیز موقعیتی به آن دسترسی داشته و بیشترین استفاده را دراین پژوهش از آنها داشته به تبیین سوالات پژوهش و تجزیه و تحلیل آنها پرداخته،بدین صورت که بعد از مرور مطالعاتی و بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش و بر اساس تحلیل و تبیین داده‌های پژوهش،به ارائه پاسخی مناسب برای سوال های پژوهش اقدام نموده،ازجمله به بررسی اهداف،معانی و ویژگی‌های تربیت دینی و اخلاقی پرداخته و هر یک را بر اساس اصول پژوهشی دسته بندی کرده سپس با توجه به توصیف و تحلیل موضوع به استخراج اصول عمومی تربیت دینی و اخلاقی شامل: اصل کرامت و شرافت انسان،مساوات و برادری،اختیار و آزادی،توجه به ابعاد وجودی انسان،تفاوت های فردی،فطری بودن مفاهیم،سهولت،تدریج،صداقت و راستگویی،مداومت و محافظت،آگاهی بخشی و خلاقیت،اعتدال و میانه روی و اصل تعقّل پرداخته است. در ادامه فصل4 یافته های تحقیق در خصوص تربیت فرزندان به تجزیه و تحلیل و بررسی مباحث :محبت ذاتی فرزندان،محبت پیامبر ص به فرزندان،عدالت بین فرزندان،عوامل موثر در تربیت فرزند و...پرداخته و در ادامه به 5 روش عمومی تربیت فرزندان اشاره داشته است:1.راستی و صداقت2.تشویق و تحسین3.زدودن زمینه های تخلف4.پرهیز از عیب‌جویی5.پرهیز از تنبیه بدنی. در بخش دیگری از فصل یافته‌ها به تجزیه و تحلیل بحث تربیت اخلاقی پرداخته و روش‌های تربیت اخلاقی را به 5 دسته تقسیم نموده: 1.روش‌های زمینه‌ساز2. روشهای پرورش آگاهی و بصیرت اخلاقی3. روشهای پرورش تفکر اخلاقی4. روشهای پرورش گرایشها و عادتهای مطلوب اخلاقی5. روشهای اصلاح گرایشهای و عادتهای نامطلوب در بحث تربیت دینی نیز موارد ذیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته: معانی دین و تربیت دینی، الگوی کلی تربیت دینی،ویژگی‌های تربیت دینی، اصول تربیت دینی،رویکردهای تربیت دینی، راه‌کارهای عملی و سازنده برای نیل به تربیت دینی،ساختار دین اسلام، تربیت اعتقادی تربیت عبادی و در بخش پایانی یافته ها به روش های تربیت دینی پرداخته است:1.روش الگویی2.روش محبت3.روش تکریم شخصیت4. روش موعظه و نصیحت5. روش ترغیب و ترهیب پرداخته است.ودر فصل پنجم به تجزیه و تحلیل سوال های پژوهشی و جواب آنها پرداخته است:1.روش تربیت فرزندان؟ 2.روش تربیت اخلاقی؟ 3.روش تربیت دینی؟نتیجه گیری : نتیجه که اینجانب به عنوان یک پژوهشگر از این تحقیق به طور قاطع می توانیم بیان کنیم اینکه روش پیامبر (ص) روش سراسر و سرشار از محبت و دلسوزی به انسانیت بود ، این انسان وارسته همه انسان ها را دوست می داشت ، به همه عشق می ورزید حتی دشمانش را دوست می داشت و برایشان دعای هدایت از پروردگارش طلب می کرد . حال اگر جامعه نمونه با تأسی از این بزرگ مرد تاریخ بشریت همین یک روش را در زندگی خود جاری کنند ، چه نتایجی به بار خواهد آورد ، بچه ای که با تمام وجود دوستش داشته باشیم ، عشقمان را از وی دریغ نداریم بلکه آن را در تمام لحظه ها ابزار نماییم ، چه آثاری به دنبال خواهد داشت ، براستی که عشق و محبت سنگ ها را نرم می کند تا چه رسد به دل آدمی . «از محبت خارها گل می شود»

اخلاق در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) جایگاه والایی داشته تا جایی که خداوند متعال در قرآن ،پیامبر را به داشتن خلق عظیم می ستاید و تلاشهای زیادی در این زمینه به عمل آمده است و این تلاشها قرین موفقیتهای شگرفی بوده است،هدف از این پژوهش بررسی مبانی ،اصول و روشهای تربیت اخلاقی در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) است. نوع این پژوهش کیفی است .برای رسیدن به هدف پژوهش از روش تحلیلی-اسنادی استفاده می شود.جهت جمع آوری اطلاعات در رابطه با مولفه های پژوهش یعنی اخلاق ،تربیت اخلاقی،سیره پیامبر و اهل بیت ،اصول ،مبانی و روشهای تربیت اخلاقی از کلیه کتب روایی،تاریخی و تحقیقات ارائه شده در این زمینه بهره گرفته شده است.بدین معنی که ابتدا به شناسایی و گردآوری منابع مورد نیاز همراه با فیش برداری و ثبت موضوعات مورد نظر پرداخته شده، .سپس داده های حاصله طبقه بندی و در نهایت مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته های حاصله حاکی از این است که:الف)در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) مبانی تربیت اخلاقی عبارتند از:مکملیت معرفت اصول و صفات اخلاقی،مکملیت عقل و وحی،مکملیت دین و اخلاق ،مکملیت حسن فعلی و حسن فاعلی ب) در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) اصول تربیت اخلاقی عبارتند از:اصل تعامل آموزش رفتاری و ارزشهای اخلاقی،تعامل تفکر و تعبد،تعامل تربیت دینی و تربیت اخلاقی،تعامل عمل و انگیزه ج)در سیره پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) روشهای تربیت اخلاقی آموزش اخلاقی و پرورش اخلاقی و هر کدام به دو صورت درونی و بیرونی صورت می پذیرد.کلید واژه ها:مبانی،اصول ،روش،تربیت،اخلاق،تربیت اخلاقی،سیره