جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وقف در لغت به معنای حبس شدن و حبس کردن، متوقف شدن و متوقف کردن است. و در اصطلاح فقهی عبارت است از این که شخصی عین مال را حبس دائم کند و منافع آن را در اختیار اشخاص حقیقی یا حقوقی بگذارد. سنّت حسنه‌ی وقف، یک پدیده‌ی دیرپای بشری است که ریشه در فطرت ،عقل و منطق انسانی دارد از این جهت است که وقف، در میان همه‌ی جوامع بشری اعم از پیروان ادیان الهی و تمد‌ّن‌های بشری با عناوین و شرایط منطبق بر آیین و سنن و فرهنگ هر جامعه، وجود داشته و دارد. این سنت پایدار در آموزه های دین اسلام نیز مورد تحسین و تاکید قرار گرفته و جهت دهی شده به طوری که به یک فرهنگ عمومی و اجتماعی تبدیل شده و برای جبران نارسایی‌ها و نیازمندی‌های جامعه در ابعاد مختلف، پا به میدان گذاشته و ایفای نقش نموده و می نماید. وقف از جهت کاربردی به دو قسم عام وخاص تقسیم می شود که یکی از وقف های خاص، وقف به قرآن کریم می باشد و عواید آن در راستای تقویت امور قرآنی و ترویج معارف دینی صرف می گردد و فضای معنوی جامعه را عطراگین می کند. بنابراین ضرورت دارد برای تقویت و ترویج این عمل پسندیده و ارزشمند در جامعه برنامه‌ریزی و تلاش‌های گسترده‌ای صورت گیرد تا با توسعه‌ی موقوفات،زمینه‌ی رشد و تعالی و سعادت و پیشرفت کشور فراهم گردد و خیرخواهی و غیرخواهی جایگزین سودجویی و خودخواهی شود، تکاثر و تفاخر از میان برود و صدقات جاریه و باقیات‌الصّالحات به جای آن بنشیند. در این نوشتار که به صورت توصیفی- تحلیلی تدوین یافته، افزون بر تبیین کوتاه مبانی و شرایط وقف ، برخی از راه‌های ترویج فرهنگ وقف قرآنی و توسعه‌ی موقوفات آن، از قبیل تبیین جایگاه و نقش قرآن کریم ،تبیین مسولیت مسلمانان در برابر قران ،تبیین هزینه بر بودن ترویج امور قرانی ،ایجاد انگیزه برای موقوفات قرانی ،نقش رسانه ملی در ایجاد موقوفات قرانی ،نقش مبلغین مذهبی در ایجاد موقوفات قرانی، تبلیغ چهره به چهره، برگزاری همایش تکریم واقفین قرآنی و چاپ و انتشار زندگی‌نامه‌ی واقفان قرآنی، مورد بررسی قرار گرفته است.

در این پژوهش به بررسی فضایل اخلاق فردی در سوره قصص پرداخته شد. از داستان حضرت موسی (ع) و سایر افراد مطرح در سوره، نکات بسار مهمی در بُعد اخلاق فردی قابل برداشت است. از نکات اخلاقی استنباط شده از اعمال موسی (ع) می­توان به فضایلی همچون اخلاص در نیت، شکرگزاری، شجاعت، امیدواری و دعا را نام برد. از فضایل اخلاقی سایر افراد مطرح در داستان، می­توان به رازداری مادر و خواهر موسی (ع) که سال‌ها راز او را کتمان کردند، اشاره کرد که این کار جان موسی (ع) را حفظ کرد و «حیاء» را به عنوان بارزترین ویژگی اخلاقی دختران شعیب (ع) عنوان کرد که در نحوه حرکت و نوع سخن گفتن آنان با موسی (ع) نمود یافته است. همچنین فضایل اخلاقی دیگری چون، اعراض از لغو، شکیبایی در برابر مصایب و نیکوکاری از سوره مبارکه قصص برداشت می‌شود که شناخت و آراسته شدن به این فضایل در نیل به سعادت دنیوی و اخروی موثر است.

نعمت گفتار، اصلی‌ترین وسیله ارتباط بین انسان‌ها و طبیعی‌ترین راه بیان انتقال اندیشه‌ها و مقاصد آدمی است.اما این نعمت و توانایی خدادادی، هم می‌تواند در مسیر حق به کار گرفته شود و هم در مسیر باطل؛ لذا، انسان با گفتار نیکو و حق می‌تواند سعادت خود را در هر دو جهان به دست آورد و بر عکس با سخن نکوهیده و باطل موجب خواری خود در دنیا و عذابش در آخرت گردد.این دلیل، انسان را ملزم می‌نماید تا همواره سخنی بگوید که تأثیر مثبت در اندیشه، کلام و کردار خود و دیگران داشته باشد. قرآن کریم و روایات معصومین(ع) به خوبی، این ویژگی‌ها را برای گفتار نیک و اثر بخش بیان داشته است. پژوهش حاضر با استفاده از این دو گوهر گرانبها اقسام قول حسن و آثار فردی و اجتماعی آن را بیان کرده تا در زندگی روزمره بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از امور حرام در معاملات و روابط اجتماعی، کم فروشی است. کم فروشی به معنای کم گذاشتن در کیل و وزن است. معادل عربی آن « تطفیف » می باشد که از واژه « طفّ» به معنای کم و اندک گرفته شده است. کلمات مشابه تطفیف در قرآن ؛ «بخس»، «اخسار »،« نقص فیمکیال » است. کم فروشی از نظر فقه، بر اساس قرآن، روایات، عقل و اجماع، حرام و از گناهان کبیره است.کم فروشی علاوه بر کم کردن مکیل و موزون شامل کم کاری و کاستی در انجام وظیفه نیز می شود، بنابراین کم فروشی در موارد کاری، عبادی و اخلاقی نیز متصور است. نا آگاهی از احکام معاملات و پیامدهای کم فروشی، حرص، ناباوری معاد یا غفلت از آن، بی تقوایی, فقدان وجدان کاریو نبود نظارت از مهمترین عواملشیوع کم فروشی می باشد. در قرآن و حدیث برای کم فروشی، پیامدهای دنیوی از قبیل؛ مانع قبولی اعمال، هدر شدن سرمایه، سلب اعتماد، فقدان امنیت اجتماعیو پیامدهای اخروی شامل؛ عذاب جهنّم به شکل های مختلف از قبیل آتش، ویل، سجّین وگرفتار شدن در مظلمه عباد مطرح شده است و همچنین برای مبارزه با کم فروشی از شیوه هایی مانند: تقویت بینش توحیدی، امر به معروف و نهی از منکر، تبشیر و انذار و قرار دادن تعزیر استفاده شده است. کلید واژه ها : کم فروشی، قرآن، حدیث، حرام، پیامد های کم فروشی

توصیفی از دادگاه عدل الهی در روز قیامت و گواهی دادن شاهدان اعمال در آن روز است. در این پژوهش ابتدا اصل معاد با دلایل فطری، عقلی و نقلی اثبات شده و شبهات و توهمات منکران معاد، مورد تحقیق و نقد قرار گرفته است و نیز ویژگی های محکمة وجدانی و انسانی تبیین شده است، سپس تعداد گواهان و ادله عقلی و نقلی آن ها بررسی شده و تلاش شده به شبهاتی که در این زمینه موجود است با تحلیل عقلی پاسخ داده شود که برخی از آن ها عبارتند از: با این که خداوند در همه جا حاضر و ناظر است، فلسفة وجود گواهان متعدد چیست؟ چگونگی شهادت اعضاء با این که بدن انسان در تغییر و تحول است. نویسنده در ادامه بحث شاکیان محکمه عدل و جهت شکایات و چگونگی آن را بررسی نموده و در فصل پایانی نامه های اعمال مورد توجه قرار داده شده و به شبهات مربوطه از قبیل ماهیت نامه اعمال و فلسفه تعدد آن پاسخ داده است. در ضمن به برزخ از دیدگاه عقل، فلسفه وجودی برزخ و چگونگی زندگی ارواح نیز اشاره کرده است.

موضوع زندگی دنیوی انسان، از جمله مباحثی است که همیشه با چالشهایی رو به رو بوده است . انسان به طور مستمر در طول این زندگی با تغییراتی از خصوصیات و ویژگیهای جسمی و روحی و اخلاقی و اجتماعی همراه است که در آیات قرآن کریم با توجه به آنها هشدار داده و همچنین به راهکارهایی اشاره کرده است. طبق آیات قرآن کریم زندگی انساناز دوران کودکی گرفته تا دوره پیری ، متناسب با سنش به صفات رذیله ای متصف می شود که بدین قرار است: در دوران کودکی بیشتر زندگی اش به بازی می گذرد که قرآن از آن با تعبیر «لعب» استفاده کرده و چون کمی تنومند می شود و به دوره نوجوانی می رسد و به سرگرمی رو می آورد قرآن با تعبیر «لهو» از آن می کند و همینکه به مرحله جوانی می رسد و اظهار خود نمایی کرد از تعبیر «زینت» بهره می گیرد و چون به دوره میانسالی و به ثروت و مقام و موقعیت اجتماعی اش مباهات می کند از تعبیر «تفاخر» استفاده می کند و در مرحله کهنسالی چون به فکر افزودن مال و اولاد و فخرفروشی به آن است لذا از تعبیر « تکاثر» استفاده می کند.

توحید افعالی یعنی اینکه همهکارهایمان را از سوی خدا بدانیم و این مغایرت با اراده ندارد . در بحث توحید افعالی بحث علیت و اراده انسان مطرح است که آیات نشان میدهد اراده انسان در طول اراده خداست و نظام علیت مستقل از مشیت خدا نیست.

با توجه به اینکه موضوع علم وآگاهى در همه ی موجودات به ویژه در میان انسانها از اهمیت خاصی برخوردار است، و بررسی آیات قرآن ، نظرات علما ، پژوهشگران و کثرت فراوانى آیات قرآن ،دلیل بر اهمیت ودرخشندگى این موضوع است.از طرفیمهمترین عاملی که می تواند نقیض موضوع علم وعامل سقوط انسان باشد جهل است، جهلی که به معنای بی علمی ، بی عقلی وبی حلمی است و با واژه ی سفههم معناست و انساننادان ،بدون داشتن علم وبا غوطه ور شدن در جهل با عوامل مهم درونی وبیرونی (اعتقادی –رفتاری) ،مراتب جهل وگمراهی را پشته سر گذاشته وبه نهایت پستی می رسد که سخت مورد نکوهش قرآن قرار گرفته است. بنابرایننمایاندن و کشف علم وجهل که دارایچه مرتبه هایست ،منجر بهبهتر زندگی کردن انسان خواهد شد، از جمله اصلی ترین هدفهای پیش روی این پژوهش است. این پایان نامه با توضیح وتعریف واژه علم وجهل ومترادف هاى آن، آغاز شده، سپس با بررسى آیات قرآن ، مشخص گردید که، علم در آیات قرآن کریم بمعناى شناخت ومعرفت ودرک اشیا است و هدیه ی الهى است، که به انسان بی خبر از همه چیز،عطا شده تا خود را از گمراهیوجهلی که مانع مهم در مسیر کمال اوست نجات دهد وبا گذراندن مراحل و مرتبه های علم به سعادت برسد وبا نگاه به آیات علمى قرآن کریم ، واژه هایی چون معرفت ،یقین ،بصیرت وفقه و... با علم هم معنا بوده و در آنها هدفى متعالى نهفته است، وآن هدف چیزى جز هدایت گرى بشر به سوى پروردگار نیست. خداوند می‏فرماید: «یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ» مجادله / 11.«خدا کسانی از شما را که ایمان آورده‏اند و کسانی را که به آنان دانش داده شده، به رتبه‏هایی بالا می‏برد.» لذا بخش اعظمی از این پایان نامه در مورد مراتب علم وجهل بوده ،علم مورد ستایش قرآن دارای مراتبی است که انسان از اولین مرتبه (مرتبه ی علم الیقین) وعبور از مرتبه ی دوم (مرتبه ی عین الیقین)به مرتبه ی نهائی(مرتبه ی حق الیقین) می رسد وجهل مورد نکوهش نیزمراتبی دارد که انسان از اولین مرتبه (مرتبه جهل بسیط) وعبور از مرتبه ی دوم(مرتبه ی بسیط بسیط) به‌ مرتبه‌ نهائی که آن‌، انکار علم‌ (جهل مرکب)‌است می رسد که تا مهمترین آیاتی که دراین باره درقرآن کریم مطرح گردیده نمایان شده تا دیگران بهتر بتوانندبا آگاهی بیشتر راه سعادت و خداشناسی را طی کنند ان شاء ا...کلید واژه : مراتب علم ، مراتب جهل ، آیات قرآن ،یقین ، جهل ، علم