جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: سابقه و هدف: رحم جایگزین یعنی موافقت لازم با صاحب رحمی که اعلام آمادگی می نماید تا برای یک زوج نابارور، دوره بارداری را طی نموده و نوزاد را به آنها تحویل دهد. در رحم جایگزین، میزبان به طور کامل جانشین مادر واقعی شده و ممکن است فرزند مهمان، هیچ ارتباط ژنتیکی با مادر دوم خود نداشته باشد. مطالعه حاضر ابعاد حقوقی رحم جایگزین را با توجه به مسائل مربوط به ایران و کشورهای دیگر مورد بررسی قرار می دهد. مواد و روش ها: در مطالعه حاضر از سایت های معتبر علمی مثل IranMedexو NCBI، در خصوص رحم جایگزین و روش های کمک باروری جستجوی لازم صورت پذیرفت. از مقالاتی که دیدگاه حقوقی نویسندگان نسبت به رحم جایگزین، مبتنی بر فقه اسلام به ویژه فقه شیعه بوده و توجهی به قوانین حقوقی مدنی و اجتماعی داخل نیز داشته اند، استفاده گردید. به مقالاتی در زمینه تحقیق، تتبع و جایگاه علمی رحم جایگزین و تاثیر آن در مسائل خانوادگی، استناد شد. یافته ها: در رحم جایگزین، باید به عرف، قانون و مسائل اعتقادی هر جامعه توجه داشت. در اتریش، آلمان، سوئد نروژ، یونان، ایرلند و فنلاند، استفاده از رحم جایگزین، یا غیرقانونی است و یا قانونی وجود ندارد. در ایران قانون خاصی تدوین نشده و متقاضیان بیشتر به فتاوی فقهای شیعه مراجعه کرده و در صورت مقلد بودن، از مرجع تقلید خود پیروی می نمایند. یا تابع مراکز ناباروری بوده و بر اساس دیدگاه آنها عمل می نمایند. در بعضی از کشور ها نیز به صورت تبرعی عمل شده و نفع و مصلحت کودک معیار است. نتیجه گیری: عده ای این اقدام درمانی را برای طرفین مفید دانسته و معتقدند، منع استفاده از رحم جایگزین باعث محدودیت برای بعضی از زوج های نابارور می شود. عده ای نیز خطر بکارگیری این روش را بیشتر از نفع آن می دانند. گرچه خلاء قانون به صورت فراگیر حس می شود، ولی درباره مسائلی مانند سرپرستی کودک، حقوق والدین و انگیزه انجام این کار، اختلاف نظرهایی وجود دارد.

چکیده: سابقه و هدف: سقط به ختم حاملگی قبل از هفته بیستم، اطلاق می شود. سالانه حدود 80 هزار سقط در ایران انجام می‌پذیرد. بسیاری از مسائل اجتماعی مانند داشتن فرزند زیاد، عدم تقارن در جنسیت، بارداری های ناخواسته و یا نا مشروع بودن فرزند، زمینه مساعدی را برای سقط جنین فراهم نموده است. مکاتب مختلف دیدگاه ها و ایده های گوناگونی ارائه کرده اند. اسلام نیز به دلیل کرامتی که برای انسان در نظر گرفته، حتی برای مرحلۀ انعقاد نطفه و قبل از دمیده شدن روح، ارزش خاصی قائل است. این مطالعه به دیدگاه اسلام، مخصوصا از منظر فقه شیعه، به موضوع سقط جنین می پردازد. مواد و روش ها: در این مطالعه، فتاوی عمده فقها و علمای معاصر شیعه، نظر فقهی حضرت امام خمینی و حضرت آیه الله خامنه ای و همچنین دیدگاه نگارنده در خصوص سقط جنین انسان، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. به احادیثی از پیامبر اسلام و آیات قرآن استناد شد. دیدگاه مکاتب مختلف اهل سنت، آیین یهودیت، آموزه های زرتشت و الهی دانان مسیحی نیز مد نظر قرار گرفت. ایده و آراء مکاتب غیر الهی مانند فمنیست ها، نگاه علمی متخصصین پزشکی و همچنین دلایل عقلی و عرفی، نیز از جمله مواردی بودند که در این تحقیق به آنها توجه گردید. یافته ها: قاطبه فقهای اسلام، سقط جنین را در هر مرحله از تکوّن، در صورتی که دلیل موجهی برای آن وجود نداشته باشد، حرام و غیر شرعی می دانند. براساس قاعده نفی عسر و حرج، حرمت سقط در شرایطی منتفی بوده و باید از ضرر بزرگتر جلوگیری کرد و اساس آن قاعدۀ تقدم اهمّ بر مهم است. با مزاحمت جنین در رحم، دلیل متقنی وجود ندارد تا بتوان با استناد به آن، حق حیات را از مادر سلب نمود. در مزاحمت حیات جنین با ادامۀ حیات مادر، سقط جنین برای مادر مجاز خواهد بود. با قاعدۀ نفی حرج حکم حرمت برداشته می شود و قاعده نفی حرج، بر همۀ احکام از جمله تقیّه حکومت دارد. نتیجه گیری: حرمت سقط جنین از دیدگاه اکثر فقها، یک مسئله مطلق نبوده و استثناء پذیر است. براساس قاعده نفی عسر و حرج، حکم حرمت سقط جنین برداشته می شود. مزاحمت جنین با حیات مادر نیز می تواند مجوزی برای سقط جنین باشد. توجه به آموزه های دینی و فقه شیعه، تبیین کننده راه درست خواهد بود.

چکیده: سابقه و هدف: یکی از چالش های مهم عصر حاضر در علوم پزشکی، شبیه سازی انسان (Human Cloning) می باشد. این موضوع در میان پژوهشگران، فلاسفه اخلاق زیستی، عالمان دینی به ویژه فقهای شیعه و اهل سنت، سئوالات زیادی را به دنبال داشته است. از آنجایی که یکی از مهم ترین دلیل مخالفان شبیه سازی، تعارض و عدم سازگاری آن با کرامت انسانی است، این مطالعه به سازگاری و عدم تعارض شبیه سازی با کرامت انسانی، می پردازد. روش کار: با طراحی این مطالعه بر اساس اطلاعات موجود، سعی شده تا کرامت انسانی با استفاده از آیات قرآن، احادیث، آراء عالمان دینی و الهی دانان، مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین از مقالاتی که در زمینه شبیه سازی نظراتی را ارائه کرده بودند، استفاده لازم صورت پذیرفت. یافته ها: از نگاه قرآن کریم، انسان صاحب کرامت ذاتی است. شبیه سازی، شرایط یکسانی را در حفظ کرامت جنین با مراحل لقاح خارج رحمی دارد. هویت ژنتیکی یکسان، ناقض هویت شخصی فرد نخواهد بود. در شبیه سازی، انحصار سیستم ژنتیکی به چالش کشیده می شود و ارتباط خاصی به شخصیت کلی انسان ندارد. شکل گیری شخصیت فرد شبیه سازی شده در محیط زندگی، کرامت انسانی او را نیز صیانت می کند. هیچ یک از فقهای شیعه، نقض کرامت انسان را دال بر حرمت شبیه سازی، اعلام نکرده اند. شبیه سازی انسان مغایرتی با کرامت او ندارد. بحث و نتیجه گیری: با بررسی دقیق در مسأله شبیه سازی، عدم تعارض آن با کرامت انسانی بدست می آید. ادله اخلاقی ارائه شده درمخالفت با شبیه سازی انسان، از اتقان لازم برخوردار نیست. به نظر می رسد دلیل محکم عقلی و نقلی در ناسازگاری شبیه سازی انسان با کرامت ذاتی او وجود ندارد.