جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سبک شناسی یکی از شاخه‌های نقد ادبی است، که به تحلیل دانش زبان شناسی و بررسی واژگان و بلاغت در متون ادبی می پردازد، و زیبایی‌های ظاهری عبارات را آشکار می سازد، و روش پدیدآورنده اثر ادبی را با ویژگی‌های سبک شناسی او که آن را از دیگر نویسندگان متمایز می کند، مورد سنجش قرار می‌دهد. در این اثر به بررسی سوره روم که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تاکنون هیچ‌گونه پژوهشی، که به سبک شناسی این سوره بپردازد وجود نداشته، و این درحالی است که این سوره یک تابلوی زیبا از تصویر پردازی و با انتخاب واژگان مناسب که با بافت متن آن ارتباط محکمی دارد را به نمایش می گذارد، و از عظمت نشانه‌های خداوند در آسمان‌ها و زمین و از توحید و مقابله با مشرکان و برانگیختن از قبرها و معاد بحث کرده است. در این پژوهش سبک شناسی سعی شده است که از تکنیک های بلاغت قرآنی که در این سوره بکار رفته، و با کمک عوامل سطح صوتی و صرفی و نحوی و سطح ادبی و فکری که در این سوره وجود دارد، را مورد کاوش و بررسی قرار گرفته که بیانگر عظمت قرآن کریم وسطح اعجاز آن را شامل می شود. همچنین به بررسی ارتباط نزدیک واژگان با معانی آیات که از بارزترین نشانه های سبک شناسی در این سوره می باشد پرداخته شده، و از روش‌های شناخته شده در تحلیل و بررسی سبک شناسی که در جهت پیشبرد تحقیق، در جاهای مختلف از آنها سخن به میان آورده، می توان سبک‌ها و اسلوب‌های گوناگون انشاء را در این سوره مشاهده کرد که شامل: امر، نهی، استفهام و التفات و غیره می باشند. و محقق بوسیله این پژوهش و رویکرد سبک‌شناسی آن به ارتباط بین آواها و واژه‌های موجود و معانی‌شان، و همچنین گستردگی صیغه‌های صرفی و کاربرد آن ها هنگام تعبیر و بیان، و نیز الگوهای سبک شناسی شاخص و خاصی که این سوره را از بقیه سوره‌های قرآن متمایز می کند، خواهد رسید.

تصویرپردازی منطبق بر داده ­پردازی معنائی، از جمله مسائلی است که در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که اگر مردم با کلام و محتوائی فاقدِ تصویر مواجه می شدند، که فقط ذهن و عقل آنان را مخاطب می ­ساخت، این کلام نمی­ توانست چندان اثرگذار باشد، ولی از راه تصویرگری و پردازشِ خلاقانۀ مضامین والای انسانی است که قرآن کریم محتواهای نورانی خود را رَختی از عناصر تأثیرگذار بدیعی و بیانی پوشانده و از رهگذر این آفرینش ­های هنری، معنی و مفهوم مورد نظر را برای مخاطب به وجهی نیکو جلوه ­گر می­ سازد. در پژوهش حاضر سعی بر آن است که با تکیه بر روشی توصیفی ـ تحلیلی به بررسی جلوه­ های تصویرگری هنری در سوره ­ی مبارکه­ ی اعراف پرداخته و از گوشه­ هائی از وجوه زیبایی­ شناختیِ بیانِ قرآنی در این سوره­ ی مبارکه پرده برداشته شود و به پاسخ این سؤال دست یابیم که خداوند حکیم در سورۀ اعراف چگونه از شگردها و فنون تصویرگری بهره جسته و نقشه­ ی راه این سوره­ ی مبارکه برای بیان هنری صحنه­ های اثرگذار چیست؟ نتایج حاکی از آن است که تشبیهات در این سوره با هدف توصیف حال مشرکان، لغوپردازان و معارضان قرآن کریم است. اسلوب استعاره با اهدافی از جمله تهکم، استهزاء، تمثیل حال معاندان و... بیان شده است. وجود اسلوب مجاز و تخطی از حقیقتِ پاره­ای از معانی بر اساس اقتضاءاتِ بافتی و معنائی در این سورۀ مبارکه نیز باعث رونق و زیبایی آیات آن شده است. به­ طور کلی در این سورۀ مبارکه از تصویرپردازی به ­عنوان ابزاری قدرتمند برای تثبیت معانی و ملموس ­نمودن آن­ها در پیش چشمان مخاطب استفاده شده است.

ترجمه قرآن کریم و انتقال و شفاف­سازی معانی والای آن، برای مخاطبان فارسی­زبان از دیرباز موضع اهتمام محققان و اندیشمندان این کتاب الهی بوده است. یکی از مترجمانی که شمار کثیری از پژوهشگران،ترجمه­ او را در زمره بهترین ترجمه‌های معاصر قرآن بشمار آورده و آن را به لحاظ مطابقت با متن آیات و بکارگیری واژگان مأنوس زبان فارسی و مراعات قواعد زبانی و بیانی و نیز به­لحاظ نگرش نوین به ترجمه و روزآمدسازی بسیاری از مفاهیم پرچالش قرآن کریم، مُتقن و قابل استناد می­دانند، ترجمه فولادوند است. اما با وجود همه این محاسن، با اعمال نظری ژرف در فحوای ترجمه– دست­کم در حوزه آیات مورد بحث- به نظر می­آید که مخاطب با مواردی از لغزش یا سهو مواجه می­شود که نشان از تسامُح یا احیاناً برداشتی ناهمگون از پاره‌ای ظرایف بدیع دستوری، واژگانی و ادبی قرآن دارد که در برخی موارد عدم رویکرد متناسب به این ظرافت‌های قرآنی، خواننده را در معرض برداشتی غیرهمسو با آیات شریفه قرار داده و علاوه بر مستور ماندن بخش‌هایی از وجوه اعجازی و تصاویر مبتکرانه­ آیات، جلوه ضعیف­تری از بلاغت قرآنی در ترجمه فارسی نمود می­یابد. این پژوهش درصدد است که با توجه به امکان­سنجیِ میزان خطاپذیری، در ترجمه­ آیات مورد بحث، این موارد را با استناد به مبانی علمی دقیقِ حوزه­های صرفی، نحوی، بلاغی، لغوی و واژگانی، به بوته­­ نقد و بررسی گذاشته و راه‌های اصلاحی جایگزین نیز پیشنهاد شود تا بدین­واسطه نمایه­هایی از رویکردهای تحلیلی معنامحوردر چارچوب‌های مذکور فراروی محققان قرار گرفته و راه برای پژوهش‌های غنی­تر و کاربردی­تر در این حوزه­ها گشوده بماند.