جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بدخوانی خلاق نظریه‌ای‌ست که هارولد بلوم آن را بر مبنای بینامتنیّت؛ یعنی روابط میان متون و تأثیرپذیری آثار ادبی از یکدیگر مطرح کرده است. بر این اساس، همواره کشاکشی میان شاعران و نویسندگان جدید با گذشتگان وجود دارد. بلوم در مهمترین اثر خود به نام «اضطراب تأثیر» بر رابطه دوسویه اما ستیزه‌جویانة مؤلفان جدید با مؤلفان گذشته تأکید کرده است. شاعران و نویسندگان جدید برای رهایی از دلهرة تأثیرپذیریِ متون گذشته با بدخوانی خلاق به روش‌هایی برای خلق آثار جدید دست می‌زنند و با این کار می‌کوشند تا خود را از پیشینیان برتر بدانند. در این پژوهش دگرگونی‌هایی را که مولوی به منظور رهایی از اضطراب تأثیرپذیری آثار پیشین، اعمال کرده است و نسبت‌های بدخوانی خلاق بلوم در مثنوی را به شیوة تحلیلی ـ تطبیقی بررسی می‌کنیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که روش خلاقانة مولوی در آفرینش داستان‌ها و حکایات و برای رها کردن خود از تأثیر متون گذشته، مصداق بدخوانی خلاقانه‌ای است که بلوم مطرح می‌کند و به این منظور از شگردهای گوناگونی مانند تداعی، ایجاد مضامین تعلیمی و دینی و حکمی، تغییر در عناصر داستان و فرافکنی بهره برده است.

سبک‌شناسی انتقادی رویکرد جدیدی است که ریشه در زیبایی‌شناسی انتقادی دارد و به تأثیر از دیدگاه‌های مکتب فرانکفورت پدید آمده است. بررسی متغیرهای سبکی یک متن از منظر انتقادی به کشف ایدئولوژی متن و چگونگی رابطة متن با مرکز سلطه منتهی می‌شود. در اشعار شاملو از منظر سبک‌شناسی انتقادی لایة کاربردشناختی و لایة بلاغی و واژگانی قابل‌بررسی هستند. ذیل لایة کاربردشناسی به بررسی دو متغیر سبکی تکثیر معنا و نوع نگاه هنجارشکن شاملو به اسطوره‌ها پرداخته شده و تحلیل این شاخصه‌ها به یاری نظریة زیبایی‌‌شناسی انتقادی صورت پذیرفته است. ذیل لایة‌ بلاغی و واژگانی دو متغیر سبکی باستان‌گرایی و تکرار مورد واکاوی قرار گرفته که از منظر زیبایی‌شناسی انتقادی این شاخصه‌ها در خدمت هنجارگریزی زمانی و تقبیح الگوی قدرت در دوران مدرن و نفی سلطه و سرکوب قرار می‌گیرند. در این بررسی‌ها، اشعار شاملو در موضعی نفی‌گرا نسبت به مرکز سلطه قرار دارند. او به یاری شاخصه‌های سبکی، تک‌ساحتی شدن انسان مدرن و الگوی قدرت در جوامع معاصر را نقد می‌کند.

در این پژوهش با توجه به موضوع این پایان‌نامه «بررسی تطبیقی دو منظومه «منطق‌الطیر» و «الهی‌نامه» از دیدگاه عرفانی»، با نگاه به تحولات فکری و اجتماعی و دوران بحران‌‌زای روزگار عطار در اثر حمله غز و مغول و اینکه کتاب الهی‌نامه پیش از منطق‌الطیر به نظم در آمده می‌توان نتیجه گرفت که در منظومه الهی‌نامه، عطار به عنوان شاعری متعصب و معتقد نگاهی شریعتمدارانه به انسان دارد و ارتباط انسان با خدا همراه با حسابگری و خرد‌ورزی و محبت است، ولی در منظومه منطق‌الطیر عطار به عنوان یک شاعر عارف برجسته نگاهی طریقت‌مدارانه به انسان دارد و ارتباط انسان با خدا عاشقانه است.از سویی در این پژوهش اثبات شده است که کمال انسان در منطق‌الطیر در انسان کامل دیده می‌شود ولی در الهی‌نامه کمال انسان در خوب بودن و آرمانی بودن اوست.نکته‌ی آخر اینکه مرغان در منطق‌الطیر رمز و نماد شخصیتهای انسانی هستند که بهانه‌جویی‌ها و تعلقات مادی آن‌ها طبیعی و ذاتی است انسان سالک با تزکیه نفس و با تقویت بعد روحانی می‌تواند خود را از این تعلقات برهاند و نفس خود را مهار سازد تا بتواند مظهر خلافت و کرامت و امانت الهی باشد .

چکیده در قالب پی دی اف

فرجام شناسی (معاد ) از نظر اهمیت ، بعد از توحید مهمترین مسأله دینی و اسلامی است . زیرا در سایه اعتقاد به معاد است که هدف از آفرینش تحقق می یابد و اعمال و رفتار انسان ارزش و معنا پیدا می کند.‌مولوی در مثنوی با استناد به قران کریم و احادیث ، ابیات فراوانی رادرخصوص معاد ،رستاخیز وعالم بعد از مرگ سروده است . او به دونوع رستاخیز معتقد است . 1- طبیعی 2- ماوراء طبیعی . قیامت طبیعی همان روزی است که همه مردگان زنده می‌شوند و نشانه‌های قیامت آشکار می‌شود ولی قیامت ماوراطبیعی یا روحی و معنوی وقتی به وقوع می‌پیوندد که سالک کوه تعینات و خودبینی را به مدد همت الهی و عبادت و ریاضت از میان برمی‌دارد یعنی از خود فانی و در خدا باقی می‌شود و قیامتی در وجود او رخ می‌دهد. وی مرگ را به دو نوع تقسیم کرده است. الف- مرگ اختیاری ب- مرگ اجباری (اجل) مرگ اختیاری آن است که انسان با برنامه‌های الهی و عرفانی بر نفس خود چیره شود و درون و باطن خود را تهذیب نماید .مولوی مرگ اختیاری را عنایت خداوند می‌داند، که باعث هدایت و حیات می‌شود.

مثنویمولانا مفصل ترین اثر عرفانی در ادب پارسی است. مولانا با بیانی آکنده از شور و اشتیاق سالکان راه حقیقت را برای وصول به حق راهنمایی می کند. در این سیر و سلوک آشنایی با دو اصطلاح صحو و سکر بر رهروان طریقت لازم و ضروری است.مولانا در مسیر تعالی روح انسان با دل کندن از جهان مادی از مرحله شریعت و علم الیقین و صحو و هوشیاری به مرحله حقیقت و حق الیقین وسکر و نا آگاهی گام می گذارد و وجود خود را در هستی محبوب خویش فانی می کند.سکر در لغت به معنی مستی و بیخودیو صحو یعنی بیداری و هوشیاریدر اصطلاح مراد از سکر:کیفیت نفسانیه است که موجب انبساط روح است و عبارت از غفلتی است که به واسطه غلبه سرور عارض می شود. بالجمله هنگامی که عشق و محبت به آخرین درجه برسد و بر قوای حیوانی و انسانی چیره گردد، حالت بهت و سکر و حیرت پدید آید و سالک را مبهوت و سرگردان کند. گویند مرحله ی بیخودی را مرحله سکر نامند که در آن مرحله سالک را نه دین است و نه عقل نه تقوی و نه ادراک و در مقام نیستی محو گشته و از شراب طهور مست و حیران ،و سرانجام سر به خاک مذلت و نیستی نهاده است. و مراد از صحو: بازگشت و معاودت قدرت و قوت تمیز و رجوع احکام جمع و تفرقه با محل و مستقر خود]است[ و بیانش آن است که چون وجود سالک در نهایت حال به غلبه انوار ذات، فانی و مستهلک شود، حق - سبحانه – در نشأت ثانیه، او را وجودی باقی بخشد که از لمعان انوار ذات، متلاشی و مضمحل نگردد. و هر وصفی که از وی فانی شده، اعادت کند. پس عقل نیز که رابطه تمیز است معاودت نماید.کلید واژه ها: مثنوی مولوی، صحو و سکر.

شریعت اسلام، ایمان به زندگی آخرت را از ارکان حیاتی بشر می داند و توجه به آن بیشترین تاثیر را در رفتار انسان دارد و زندگی بدون آن مفهوم صحیحی ندارد، زیرا مرگ حتمی و چاره ناپذیر است.عطار نیز در دو مثنوی الهی نامه و مصیبت نامه با استناد به قرآن و احادیث در قالب تمثیل و روایت، ابیاتی را در مورد رستاخیز، روز حساب و زندگی پس از مرگ سروده است، که بیانگر روحیه دینی اوست.این سالک فکرت به سه اصل مهم، شناخت یگانگی خدا، معرفت النفس و با گذر از آن رسیدن به معرفت معادی معتقد است که همه این معارف باید باوری قلبی و یقینی باشد تا رستاخیزی جاودانه در دل پدید آید.شیـخ معتقد است پیش از آنکه به مـرگ طبیعی بمیرید، به مرگ ارادی خود را بمیرانید. یاد مرگ، همگانی بودن مرگ و آمادگی برای آن، با گذر از تعینات و ترک دنیا، حسابرسی، نامه ی عمل و شفاعت از جمله مباحثی است که در این دو اثر مورد بحث قرار گرفته است و ضمن بیان روایات بسیار تصاویری از عالم پس از مرگ را ارائه می دهد.اندیشه عطار کاملا دینی و عرفانی است زیرا وی گوهر اندیشه ی خود را تنها به درگاه خداوند عرضه می دارد.

مهارت های زندگی، گروه بزرگی از تکنیک ها و اصول روانشناختی ، اجتماعی و بین فردی هستند که فرد را برای مقابله موثر و سازگارانه با چالش های زندگی آماده می کنند. ادبیات فارسی، سرشار از گوهر های نظم و نثر است که هرکدامبه یکی از وجوه بشری توجه دارند و در این میان بوستان و گلستان سعدی ، سهم بسزایی در تعلیم و تربیت افراد دارند به گونه ایی که سعدی با ارائه انواع مهارت های زندگی توانسته راه های موثری برای مواجهه با مسائل زندگی ارائه دهد.در این پژوهش ابتدا ، مطالعات نظری راجع به مهارت های زندگی از کتابخانه های مختلف فیش برداری شده و پس از استخراجآداب و مهارت های ذکر شده در بوستان و گلستان سعدی به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد و به نتایج زیر دریافتیم .1- اساس تمام مهارت های ذکر شده در بوستان و گلستان بر پایه مهارت های دینی و اعتقادی است و در این حوزه اعتقاد به قضا و قدر و ایمان به خدا بیشترین بسامد را دارد .2-در حوزه ی مهارت های بین فردی به سه مهارت نحوه سخن گفتن ، همدلی و مدیریت دولتی توجه بیشتری شده است .3- در حوزه مهارت های تصمیم گیری و تفکر انتقادی بیشترین تاکید سعدی بر مهارت ارزیابی شرایط و واقعیات (نقد اجتماعی) است.4-در حوزه مهارت های مقابله ایی و مدیریت خویشتن بیشترین توجه به مهارت مقابله با آزمندی و پرهیز از تمع است.5- در حوزه مهارت های زیستی بیشترین توجه سعدی به تغذیه و خوراک معطوف است .

یکی از موضوعات کلیدی در اشعار و نوشته های بعضی از شعرا و نویسندگان،بحث تربیت فرزند می باشد،که از کهن ترین متون ادبی مثل درخت آسوریک به این موضوع توجه شده و بیشتر تمرکزاین گونه شعراونویسندگان به علم اندوزی،دینداری و پرورش قوای بدنی کودک منحصر بوده است. تربیت فرزند تا آنجا ارزش و اهمیت دارد که بدانیم؛ عامل سقوط و انحطاط برخی ازجوامع را مربیان و معلمان آن جامعه می دانندوعامل انتقال میراث فرهنگی و احیای مبانی عقیدتی را معلم دانسته اند.توجّه به دانش،امانت داری،پرهیز از اسراف و تبذیر،نگهداری میراث پدر و دوری کردن از دوستان ناباب و مهارتهای ورزشی و بدنی از اهم تعالیمی است که مربیان و پدران به دانش آموزان و فرزندان خود آموخته اند.این نویسندگان ، به فرزند خویش راه و رسم زندگی را خوب آموخته اند ونیکو سخنی را کلید در گنج حکمت می دانند .و به فرزند توصیه می کنند که از این سرمایه ی عظیم بهره گیرد،زیرا خودشان برای کسب و بدست آوردن آن زحمات فراوانی کشیده اندودر صورت بهره گیری از گنج حکمت ،مورد تحقیر دنیا قرار نمی گیرند. آنان ،به صراحت به فرزند خود گوشزد میکنند که به دنبال علم دین و طب بروند.و بدنبال کار و تلاش باشند زیرا نژاد سودی ندارد و دشمن دانا را بهتر از دوست نادان می پندارند.. در نصیحتهای آنهانکات برجسته زیر دیده می شود:1- خداشناسی 2- هنر آموزی 3- بلند همتی