جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گفتگوگری باختین نظریه ای است که به تفاوت ها احترام گذاشته و گفتگو را ارج می نهد. رشته های مختلف علوم انسانی همواره از این نظریه بهره جسته اند. با وجود این تنها مطالعات اندکی در زمینه تجزیه و تحلیل نقادانه کلام به نظریه گفتگوگری پرداخته اند. پنداشت تحقیق حاضر بر آن است که احترام به حقوق دیگران از طریق فراهم آوردن شرایط یکسان برای بیان نظریات مختلف یکی از مهمترین مشترکات تحلیل انتقادی گفتمان و گفتگوگری می باشد. بنابراین تحقیق حاضر به تحلیل دو نمونه از مهمترین سخنرانی های سیاسی تاریخ، "رای یا گلوله" توسط ملکلم ایکس و" رویایی دارم" توسط مارتین لوتر کینگ، با استفاده از دو مفهوم کلیدی خود و دیگری و تعدادی از مفاهیم مهم دیگر مانند عبارت، چند صدایی، چند کاربردی، زمان و مکان ، نیروی های مرکز گریزو مرکز گرا، و ساختار پرداخته است. نتایج این تحلیل نشان داد که دو سخنرانی انتخاب شده، به عنوان دو عبارت، محل منازعه ی بین نیروی های مرکز گریزو مرکز گرا بوده اند که در آن ها ساختار ارتباطی خود-دیگری در "رای یا گلوله" بیشتر به صورت برتری یک دیدگاه بوده، در حالیکه این ساختار در" رویایی دارم" نمونه های فراوانی از چند صدایی و مصالحه نظریات را به نمایش گذاشت. بنابراین" رای یا گلوله" به عنوان نمونه ای از تک گویی و" رویایی دارم" نمونه ای از گفتگوگری معرفی شدند. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل متنی این دو نمونه ی تک گویی و گفتگو گری نتایج متفاوتی را آشکار ساختند که می توان به ترتیب خطاب صریح یا ضمنی قطب مخالف، بکارگیری واژگانی با معنی ضمنی منفی یا مثبت، و وجود یا عدم وجود لهجه آمریکایی آفریقایی را به عنوان مثال نام برد. تشخیص تک گویی و گفتگو گری و ویژگی های متنی آن ها می تواند منتقدین کلام و گفتمان را در درک عمیق تر متون یاری رسانند.کلمات کلیدی: گفتگوگری، تحلیل انتقادی گفتمان ،" رای یا گلوله"، " رویایی دارم"

متون مذهبی پایه های سه مذهب ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام را تشکیل میدهند. از آن رو که این متون وحی هایی از طرف خدا تصور میشوند، قوانین، مقررات و دستورات در هرسه مذهب بر اساس این متون مذهبی هستند. این کتب مذهبی، یعنی تورات، انجیل و قرآن دربردارنده ی روایت هایی هستند که درمورد داستان پیامبران پیشین میباشند. این روایت ها منابع غنی هستند از تاریخ پیامبران و ملتهایی که داستان آنها را روایت میکند. آنها همچنین فرهنگ معتقدین این سه دین را هم نمایش میدهند. هدف از این مطالعه، تحقیق و بررسی روایت پیامبران در تورات، انجیل و قرآن، از دیدگاه زبان شناسی است. این مطالعه، هدف خود را بررسی و کاوش ویژگی های زبانی و ساختاری روایت این کتب قرار داد تا شباهت ها و تفاوتهای آنها را بیابد. داستانهای حضرت نوح (ع)، ابراهیم (ع)، یوسف (ع)، موسی (ع) و عیسی (ع) از میان سایر روایات انتخاب شدند. این تحقیق، ترجمه های روایات این پیامبران را در قرآن و کتاب مقدس مسیحیان که شامل دو کتاب تورات عبری (یعنی کتاب عهد قدیم) و انجیل (یعنی عهد جدید) میباشد، با چهارچوب زبان شناسی گفتمان روایت به صورت مقایسه ای تجزیه و تحلیل کرد.مسائل زمان (ترتیب، مدت، و تناوب)، نقش، عملکرد و نشانه های راوی مطالعه شدند. علاوه بر شباهتها، یافته ها همچنین تفاوتهایی را میان این دو کتاب نشان دادند. تغییراتی که راوی در روابط زمانی ایجاد کرده است، موقعیت و نقش او در روایت، در کتاب مقدس(تورات) و قرآن متمایز بودند. یافته ها همچنین نشان دادند که هویت و عملکرد یا وظیفه راوی با توجه به داستان و روایت در این کتب متفاوت به نظر میرسد. نتایج این مطالعه حاکی از آن هستند که اگرچه محتوای روایات پیامبران در کتاب مقدس و قرآن تقریبا یکسان میباشند، مسائل زبان شناسی و سبک شناسی به نظر دارای اختلاف بسیاری هستند. با نظر به این حقیقت که اساس مذاهب بر کتب آنها قرار گرفته است، یافته های این تحقیق راه را برای مطالعات مقایسه ای بر روی ویژگی های زبان شناسی و کلامی متون مذهبی هموار میکند.

بررسی کلامی متون علمی بویژه مقاله های دانشگاهی همیشه برای محققان ، مدرسان و تمام کسانیکه با آموزش زبان سر و کار دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. یکی از مواردیکه در سال های اخیر در بین زبانشناسان و کسانیکه با علم تجزیه و تحلیل کلام سر و کار دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است، « بررسی فراکلامی» و یا به عبارتی دیگر «بررسی فراگفتمانی» متون مختلف می باشد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی مقایسه ای نشانگرهای فراکلامی موجود در مقاله های دانشگاهی در دو رشته علوم اجتماعی و علوم پایه بود. مدل پیشنهادی هایلند (1998) به عنوان چهارچوب انتخابی برای این تحقیق در نظر گرفته شد و تلاش بر این بود تا به سوالات زیر پاسخ داده شود:- آیا تفاوتی در نحوه استفاده از نشانگرهای فراکلامی و نیز میزان استفاده از نشانگرهای بینافردی و نشانگرهای متنی در مقاله های دانشگاهی در دو رشته علوم اجتماعی و علوم پایه وجود دارد؟- آیا میزان استفاده از نشانگرهای فراکلامی در تمام بخش های متون دانشگاهی یکسان می باشد؟بدین منظور 15 مقاله دانشگاهی در هریک از این دو رشته و در مجموع 30 مقاله دانشگاهی برای تحقیق انتخاب گردید.تلاشبراین گردید تا مقاله ها از یک بازه زمانی مشخص انتخاب شوند و تعداد کلمات بکار گرفته شده در هر دو رشته با یکدیگر قابل مقایسه باشد. بعد از تحلیل متون و بررسی آماری اطلاعات بدست آمده، نتایج حاصله نشان داد که میزان استفاده از نشانگرهای فراکلامی در رشته علوم اجتماعی بیشتر از علوم پایه می باشد که البته این تفاوت به میزان استفاده از نشانگرهای بینافردی در این دو رشته مربوط می باشد. بر طبق این نتایج، تفاوت معناداری در میزان و نحوه استفاده از نشانگرهای بینافردی در این دو رشته وجود دارد و میزان استفاده از نشانگرهای بینافردی در علوم اجتماعی بسیار بیشتر از علوم پایه می باشد. همچنین بر طبق این نتایج، میزان استفاده از نشانگرهای فراکلامی در بخش مربوط به نتیجه گیری و گفتگو بیشتر از دیگر بخش های مقاله های دانشگاهی در این دو رشته می باشد.نتایج بدست آمده از این نوع تحقیقات می تواند به طور مستقیم و یا غیر مستقیم در طراحی و تدوین متون تخصصی زبان بویژه کتابهایی که برای اهداف ویژه نوشته می شوند، مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین آموزش استفاده از نشانگرهای فراکلامی به دانش آموزان و دانشجویانی که رشته تحصیلی آنها غیر از زبان می باشد، می تواند به آنها در درک مطلب و نیز نوشتن مقاله های دانشگاهی کمک کند.

در راستای کمک به فهم ارتباط میان زبان و ایدئولوژی، شکلهای مختلف این ارتباط و تاثیرات بالقوه رابطه موجود، این تحقیق با استفاده از تحلیل انتقادی کلامبه بررسی بازنمایی اسلام و مسلمانان در نشریات غربی چاپ شده از تاریخ یکم ژانویه 2007 لغایت سی ام سپتامبر 2008 پرداخته و دامنه تصاویر منفی چاپ شده از اسلام و مسلمانان در روزنامه های ایندپندنت، نیویورک تایمز، هرالد تریبیون و تایمز را مورد بررسی قرار میدهد. فرضیه محقق بازنمایی منفی اسلام و مسلمانان توسط متخصصین رسانه در روزنامه های انتخاب شده میباشد. بنابراین، مدل "حوزه ایدئولوژیک" ون دایک که مشخصه آن "خویش نمایی مثبت" و "دگر نمایی منفی" بصورت همزمان می باشد برای شفاف سازی چگونگی بازنمایی اسلام و مسلمانانو همچنین مدل "شرق شناسی" سعید برای شناسایی تم های شرق شناسی بکار گرفته شده اند. نتیجه تحلیل داده ها نشان میدهد که کلیشه سازی های مکرر و گزارشات منفی در پوشش رسانه ای اسلام و مسلمانان نه تنها نتیجه نوع استفاده از ابزارهای زبانی بلکه برآیند این نوع ابزارها،ساختار و محتاوای متون خبری این رسانه هاست. محتوای چنین خبرهایی میتواند تاثیر بسزایی در شناخت مخاطبین این رسانه ها نسبت به اسلام و مسلمانان داشته باشد.