جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

صبر موسی (ع) از موضوعاتی است کهدر قرآن به انحاء گوناگونی با آن برخورد شده است. در آیه 67 کهف، به عدم استطاعت موسی بر صبر تصریح شده و مدلول برخی آیات مانند آیه 15 سوره قصص نیز، این موضوع را تأیید می­نماید؛ اما آیات فراوانی نیز در قرآن موجود است که چارچوب صبر موسی را در شئونات مختلف حیات و رسالتش به نمایش می­گذارد. افزون بر این، دیدگاه­های متفاوت مفسران در تبیین مفهوم عدم استطاعت موسی بر صبر نیز به این ابهام، افزوده است. تشابک دلالتی که به پیوستگی و درهم‌تنیده بودن دلالت‌های آیات قرآن اشاره دارد، یکی از راه‌های رفع ابهام موجود میان این آیات است. این مقاله تلاش نموده از رهگذر تشابک دلالتی و با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، چیستی صبر موسی را تحلیل نموده و پرده از ابهام صبر موسی در قرآن بردارد. رهیافت­ها حاکی از آن است که تشابک دلالتی، سطوح بالایی از صبر و صلابت موسی را در مراحل مختلف زندگی و به‌ویژه امر رسالت، نمایان می­سازد و قرائن موجود در آیات نشان می­دهد که استطاعت نداشتن، ناظر به مفهومی خاص و دوره­ای خاص بوده و از مقام والای صبر موسی (ع) نمی‌کاهد.

امروزه علی‌رغم پیشرفت‌های مادی، تضادها افزایش و توانمندی صبر، در میان مردم کاهش یافته است. ازاین‌رو، یافتن راهکاری برای توانمندسازی انسانها بر صبر و ارتقاء سطح اخلاق در میان آنها ضروری است. از منظر قرآن، پیروان دین الهی سه دسته‌اند:1. بندگان مقربی که ذوب در ولایت الهی و تسلیم محض او هستند. 2. باورمندان به توحید که هنگام خطا، با یاد خدا استغفار می‌ورزند و در مسیر تخلق به اسماء الهی بر گناه مداومت نمی‌ورزند. 3. گروهی که باوجود باورتوحیدی، درصدد تهذیب نفس نیستند و به انحراف کشیده می‌شوند. مانند جامعه یهود که با وجود ادعای ایمان، در مواجهه با پیامبر اسلام| از پذیرش حق سرباز زدند. این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مولفه‌های مختلف بافت، نقش توجه به اسماء الهی در ایجاد صبر و نیز علت عدم توانمندی دسته سوم در تخلق به اخلاق الهی و عدم صبر بر پذیرش اسلام را بررسی کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گروه اول، مظهر تامّ صفات الهی هستند و رفتارشان کاملاً تجلی‌گاه اندیشه توحیدی است. دسته دوم، چون درصدد تهذیب نفس هستند، مظهر بخشی از اسماءالهی می‌گردند. گروه سوم، باور توحیدی‌شان در اثر دنیاگرایی منحرف شده که منشأ آن، عدم تمرکز بر تخلق به اوصاف الهی است.

انسان موجودی اجتماعی است و بنابر طبیعت خویش باید در اجتماع و در ارتباط با افراد دیگر زندگی کند . در یک جامعه اسلامی نیز مؤمنان در ارتباط با افراد دیگر و مخصوصاً مؤمنان هستند و بخش عظیمی از زندگی خود را در تعامل با دیگران سپری می کنند . از آنجا که دین مبین اسلام دینی کامل و همه جانبه است و به همه ابعاد زندگی انسان ها پرداخته است ، برای هدایت انسان ها و رسیدن آنها به سعادت در دنیا و آخرت ، برنامه ها و اصول خاصی را در جهت ساماندهی صحیح روابط بین مؤمنان ارائه داده است . قرآن مجید و سنت شریف ، دو منبع اساسی برای بیان این برنامه هدایت هستند که این اصول و دستورالعمل ها به صورت پراکنده در آن ها مطرح شده است که احصاء ، دسته بندی ، شناسایی و تبیین این اصول برای پیاده کردن آن امری ضروری است . این تحقیق در صدد آن است که اصولی را که فرد مؤمن باید در ارتباط با دیگر مؤمنان به کار گیرد، از قرآن مجید استخراج و به بحث و بررسی آن بپردازد و با سنت شریف و نیز اقوال مفسران تبیین نماید تا با لطف خداوند گامی در جهت سعادت بشر به حساب آید