جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق « بررسی غفلت از یاد خدا از منظر آیات و روایات و آثار و پیامدهای آن» می باشد. هدف از انتخاب این موضوع به دست آوردن تصویری روشن از ماهیت غفلت و خطرات غفلت از یاد خدا و پیام های الهی برای سعادت انسان ها می باشد. در این راستا تلاش شده است، با بیانی گویا و با استفاده از آیات کریمه، روایات شریفه و با بهره مندی از منابع معتبر شیعه عواقب سوء غفلت از یاد خدا و نقش ذکر در زندگی انسان، بررسی و تبیین شود. این نوشتار در سه بخش تنظیم شده است، که به بررسی غفلت از یاد خدا و ابعاد مختلف آن پرداخته است. بخش اول از سه فصل تشکیل شده است. فصل اول، مفهوم شناسی غفلت را مورد بررسی قرار داده ، فصل دوم، جایگاه غفلت از منظر آیات را تبیین نموده است و فصل سوم نیز جایگاه غفلت در روایات را تبیین می کند. بخش دوم در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول به عوامل و اسباب غفلت پرداخته، در فصل دوم به آثار و پیامدهای آن اشاره داشته و آخرین فصل راههای درمان آن را بیان نموده است. بخش سوم شامل دو فصل می باشد که فصل اول آن به بررسی مفهوم یقظه، یقظه از منظر آیات و روایات و یقظه در کلام برخی از بزرگان پرداخته و فصل دوم آن موضوع ذکر، ( مفهوم ذکر، انواع ذکر و نقش ذکر در زندگی انسان) را تبیین نموده است. در تهیه مطالب و تدوین این رساله سعی شده از کتب تفسیری مانند: «تفسیرالمیزان، علامه طباطبایی»؛ « تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی» و همچنین کتب روایی از جمله: «اصول کافی، شیخ کلینی»؛ « وسائل الشیعه، حرعاملی» و نیز کتب معتبر اخلاقی از جمله: «اخلاق در قرآن، مصباح یزدی»؛ « اخلاق و معنویت، سیدعلی خامنه ای» استفاده گردد تا مطالب از جامعیت و اتقان کافی برخوردار باشد. روش انجام کار در این تحقیق به اعتبار نوع تحقیق بنیادی ( به قصد حل مشکل و رسیدن به وضعیت بهتر) می باشد. به اعتبار موضوع تحقیق دینی یا وحیانی است و روش جمع آوری مطالب کتابخانه ای است. از نتایج تحقیق می توان به موارد ذیل اشاره نمود: الف « غفلت» دارای مفهوم وسیع و گسترده ای است که هرگونه بی خبری از شرایط زمان و مکانی که انسان در آن زندگی می کند، واقعیت فعلی و آینده و گذشته خویش، صفات و اعمال خود و از پیامها و آیات حق و همچنین هشدارهایی که حوادث تلخ و شیرین زندگی به انسان می دهد را شامل می شود. ب « غفلت» و « بویژه غفلت از یاد خدا» امری مذموم و ناپسند است، که آیات و روایاتی در نکوهش آن آمده و انسان را از این صفت منع نموده است. اما تغافل ( خود را به غفلت زدن) در برخی موارد از جمله: در امور تربیتی و خطاهای دیگران به قصد رفع مشکل و با رعایت شرایطی استثناء شده است، که نه تنها مورد نکوهش قرار نگرفته، بلکه انجام آن توصیه شده است. ج اسلام برای پیشگیری و درمان این معضل، راه حل هایی را در قرآن و سنت ارائه داده است. که یکی از مهمترین این راهکارها « ذکر» است. ذکر خدا در مقابل غفلت از او قرار گرفته و تأثیر بسزایی در پیشگیری و درمان غفلت از خدا دارد. واژگان کلیدی: غفلت، تغافل، یقظه و ذکر.

موضوع این رساله « مفهوم زهد از دیدگاه قرآن و سنت و آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» می باشد و زهد یکی از فضایل اخلاقی شمرده شده که مورد تأکید آیات و روایات است و هدف از این بحث؛ آشنا شدن بیشتر با این موضوع و کاربرد عملی آن در زندگی روزمره می باشد و از طرفی هدف از زهد، اصلاح ساختار روحی بشر است که این ساختار روحی در پرتو ایمان به خداوند و زهد اسلامی رشد و تعالی لازم خویش را بازیافته است. بنابراین پرداختن به آن و آگاهی از مسائل مربوط به آن ضروری به نظر می رسد. از منابع مورد استفاده از این رساله شامل کتاب های تفسیری از جمله: مجمع البیان، مخزن العرفان، المیزان، نور و ... هم چنین جامع التفاسیر می باشد و کتاب های اخلاقی از جمله: اخلاق شبر، معراج السعاده، سیمای اخلاق در آیینه قرآن و احادیث، مخزن الئالی، منهاج البیان، اخلاق عملی و .. . اشاره کرد. از کتاب های روایی می توان به اصول کافی، مصباح الشریعه، میزان الحکمه، غررالحکم، مستدرک الوسایل، وسایل الشیعه، و از جمله جامع الاحادیث شیعه اشاره کرد. هم چنین از کتاب نهج البلاغه با ترجمه دشتی و فیض الاسلام استفاده شده است و در این رساله سعی شده تا حدودی مفهوم زهد، اهمیت و فضیلت زهد- و برخی آثار آن- نیز روشن شود. این نوشتار در چهار بخش و ده فصل تنظیم شده است که عبارتند از: بخش اول: دارای دو فصل است که فصل اول به مفهوم زهد در لغت و اصطلاح و فصل دوم به مفهوم زهد در قرآن و سنت پرداخته است. بخش دوم: شامل سه فصل است که فصل اول: درباره اهمیت و فضیلت زهد در قرآن و سنت، فصل دوم: حقیقت زهد در قرآن و سنت، فصل سوم: فلسفه زهد و ارتباط آن با رهبانیت است. بخش سوم: مشتمل بر دو فصل است که فصل اول آن اقسام و مراتب و اصول و پایه های زهد و فصل دوم ویژگی های زهد اسلامی را مطرح می کند. بخش چهارم: از سه فصل تشکیل شده که فصل اول آن آثار و پیامدهای فردی و اخلاقی زهد، فصل دوم: آثار اجتماعی زهد، فصل سوم عوامل پیدایش و تقویت زهدگرایی می باشد. نتایج به دست آمده از این تحقیق عبارتست از این که هدف همه ی انسان ها رسیدن به کمال که خداوند است، می باشد و کارهایی که باید برای رسیدن به هدف انجام داد این است که فرد خواسته های نفسانی خود را کنترل کند و نفس را از لذت های دنیا باز دارد، به دنیا بی رغبت باشد و حب دنیا را نفی کند و دنیا را وسیله ای برای رسیدن به آخرت قرار دهد، زیرا که زهد تنها با معرفت نسبت به ذات مقدس الهی حاصل می شود.

* إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَیَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ*؛ و اگر بخواهد شما را می ب رد و خلقی نو [ بر سر کار] می آورد.(فاطر/16) آن چه پیش روست پژوهشی است درباره ی « راه های مهار شیطان از دیدگاه قرآن و سنت»می باشد. که به بررسی راه کارهایی که روایات و قرآن برای مبارزه و مهار شیطان ذکر کرده اند، پرداخته می شود . اهداف تحقیق شناخت ماهیت شیطان، بررسی توان و عملکرد شیطان برای وسوسه انسان، بررسی دام ها و گام های شیطان، شناخت سرمایه ها و توانایی های ما انسان ها برای نبرد با شیطان، ارائه راه کارهای اصولی در مبارزه با شیطان می باشد . در این تحقیق علاوه برکتبی که در رابطه با شیطان نوشته شده از کتب تفسیری و روایی و اخلاقی استفاده شده است. کتاب محجه البیضاء و شیطان کیست؟ کجاست؟ چه می کند؟ و مصاف بی پایان با شیطان می باشد. روش انجام کار بنیادی و کتابخانه ای و توصیفی می باشد. در این تحقیق ابتدا نگاهی گذرا به حقیقت شیطان شده است. طبق آیات و روایات و نظر برگزیده در این تحقیق شیطان از جن است نه از ملائکه و ماهیت او از آتش است. اما دشمنی ابلیس با آدم، تکبر ابلیس از سجده کردن برآدم و ابای وی از این کار و رانده شدن او از درگاه حق و ملعون گشتن اوست . دایره ی احاطه ی شیطان تنها در عالم خلق و جهان و دنیاست. مهارت های شیطان در اغوای انسان، زینت گری و صحنه پردازی بدی ها و نیکو جلوه دادن آن هاست و دیگر آن که امکانات دنیا را آرایش می دهد تا انسان ها به دنیا وابسته شده و دیگر نتوانند از آن دل بکنند. القای وسوسه های زشت از دیگر مهارت های شیطان است که در فکر و ذهن انسان ها خطور می کند. اما شیطان تمام مهارت ها و نیرو های خود را جهت اغوای انسان به صورت گام به گام انجام می دهد و انسان ها را یک دفعه به ورطه هلاکت نمی کشاند بلکه با سیاستی خاص این عمل را قدم به قدم، بدون این که انسان متوجه شود انجام می دهد . شیطان برای گمراهی انسان از تجهیزاتی مثل: دنیا، زنان و نفس سرکش بهره می گیرد. در فصل بعد موقعیت های حساس در زمان هایی که شیطان بیشتر می تواند در انسان نفوذ کند بررسی می گردد که عبارت است از: عجب، حرص و حسد و کبر و یأس و ناامیدی و غضب و زمانی که انسان به نفس اماره ی خود اعتماد کند، شیطان بیشتر در انسان نفوذ می کند. اما ما نیز توانایی ها و سرمایه هایی برای مبارزه با شیطان داریم. سرمایه ها که همان وحی و عقل و فطرت و نفس لوامه و نیروی بینایی و شنوایی و ادراکی ماست و توانایی های ما این است که می توانیم موقعیت درونی و بیرونی خود را بشناسیم و دیگری مطالعه ی زندگی پیشینیان و عبرت گیری از آن ها که چگونه شیطان آن ها را هلاک ساخته است ، می باشد . و دیگری توبه است چرا که درگاه خداوند همیشه به روی انسان های گنهکار باز است . تجهیزاتی نیز برای مبارزه با شیطان با لطف خداوند در اختیار ما انسان هاست که عبارتند از: دعا، تواضع، محبت خدا و ذکر او و نماز و پناه بردن به اوست . اما سیاست های اصولی در مبارزه با شیطان که به وسیله ی آن ها راه کارهای مبارزه شناخته می شوند؛ نگهبانی از جان و واکنش مناسب و در خور و استعاذه و پایداری، برخورد خصمانه و انهدام می باشد . شیوه های مبارزه با شیطان:1-کاوش و بازنگری جان که این گام به معنای درون کاوی برای شناخت بیماری هاست و چون انسان محب نفس است این امر کار آسانی نیست. 2- لایه روبی و شست و شوی آلودگی ها که به وسیله توبه و صدقه و رعایت تقوای الهی امکان پذیر است. 3- درمان بیماری ها و ترمیم آن ها. 4- تصحیح اندیشه و فکر می باشد، تدبر در توحید و معاد و مرگ و نظام آفرینش راهی به سوی تصحیح اندیشه وفکر است تا بدین وسیله بتوان هر چه بهتر شیطان را مهار کرد . حاصل آن که تلاش شده در این تحقیق به وسیله آیات و روایات نشان داده شود که شیطان موجودی واقعی و دشمنی جدی است و ما به هر حال همه جا و همه وقت با او در گریبانیم. دشمن با برنامه و مهارت کار می کند و در کمین گاه و گلو گاه منتظر است که به ما ضربه بزند وما باید با سرمایه ها وتوانایی های خود او را شکست دهیم .

این پژوهش با عنوان « وعده های الهی در قرآن و سنت» می باشد که به بررسی آیات و روایات مختلفی درباره این موضوع پرداخته است. قرآن در آیات بسیاری دربارة وعده و وفای به آن تأکید کرده و خلف وعده را به شدت نکوهش نموده و تهدیدهای سختی کرده است و در مقابل کسانی را که به وعده خود وفادار و پای بندند، ستوده است. در این تحقیق سعی شده که به معرفی وعده های خداوند که بر اساس حکمت و مصلحت اوست و این که هر کدام از این وعده ها شامل چه کسانی می شود پرداخته شود. بعضی از وعده هایی که در قرآن بیان شده با توجه به شرایط زمانی تحقق یافته و بعضی دیگر از این وعده ها در آینده محقّق خواهند شد که باید بدانیم که نسبت به این وعده ها باید صبر نمود و در مورد حقّانیّت و حتمیّت این وعده ها ایمان و باور قلبی داشته باشیم. در واقع از اهداف این تحقیق آشنایی بیشتر با مفاهیم قرآنی و رسیدن به این واقعیت که تحقّق وعده های الهی، منوط به تحقّق شرایط خاصی است که تا آن شرایط تحقق نیابد، وعده الهی محقق نخواهد شد. این تحقیق با قلمی ساده و روان و با استفاده از منابع تفسیری و روایی گردآوری شده که روش انجام کار به صورت کتابخانه ای و فیش برداری صورت گرفته است. در تبیین نتایج این تحقیق باید دانست که وعده های الهی یک نوع بیان حقایق می باشد یعنی خداوندی که تمام هستی را خلق نموده، آینده اعمال انسان را برای او ترسیم می نماید تا انسان به سوی نور جذب شود و از ظلمت ها دوری ورزد و خلاصه این که هر کاری او را به چه سرانجامی می رساند و همچنین باید دانست که خداوند در تحقق وعده های خود قدرت کامل دارد و معارضی هم برای او نیست.

قبل از ظهور حضرت مهدی ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) حوادث و اتفاقاتی در جهان هستی به وقوع خواهند پیوست که در باب علائم الظهور به آنها نشانه ها و حوادث پیش از ظهورگویند. این علائم و نشانه ها همانند دانه های تسبیح پشت سر یکدیگر ظاهر شده و بعد ازآن امر ظهور تحقق می یابد. از جمله اهداف و مسائل مورد بحث در این پژوهش، آشنایی هر چه بیشتر با علائم و نشانه های ظهور و رابطه ی آنها با حوادث و اتفاقاتی است که درعصر حاضر شاهد وقوع آنها هستیم، همچنین پرهیز از اجمال گویی در مورد برخی از احادیث که کتب روایی قدیمی آن طورکه شایسته است حق مطلب را نسبت به خواننده ادا نکرده اند. تحقیق حاضر در نظر دارد موارد ابهام را برطرف نموده و هدف اصلی ائمه(علیهم السلام) را از احادیث و روایات مشخص نماید و در مورد آنها توضیحات کامل وجامعی به خواننده ارائه دهد. در این رساله سعی شده است سیر منطقی حوادث و نشانه ها رعایت شود، لذا بخش اول آشنایی کاملی است با زندگی حضرت مهدی ( علیه السلام) و زوایای مختلف آن. بخش دوم : بررسی نشانه های عام ظهور بخش سوم، نشانه ها وعلائم حتم قیام. بخش چهارم : حوادث و نشانه های نزدیکی ظهور و در پایان اقدامات جهان غرب خصوصاً آمریکا و یهود علیه حضرت مهدی ( علیه السلام) مطرح و اهداف آنها را از این اقدامات بیان می کند. روشی که بر طبق آن پژوهش انجام گرفته است، روش کتابخانه ای است که بعد از مرحله ی فیش برداری وگردآوری مطالب مورد تدوین نهایی و اصلاحات اساسی بر روی آن انجام شده است. منابع مورد استفاده در این تحقیق آیات قرآن با ترجمه ی آن، نهج البلاغه، منابع روایی وکتب معتبر حدیثی در باب علائم الظهور و مقالات مربوط به امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد. نتایج به دست آمده از این پژوهش عبارتند از : 1- صرفاً نشستن ودعا کردن برای ظهور حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) کفایت نمی کند، بلکه باید در این زمینه نگاه های کوتاه جای خود را به نگاه های ژرف ودر خور تأمل بدهند. 2- با توجه به اقداماتی که در جهان هستی علیه آن حضرت صورت می گیرد بر هر مسلمانی که اعتقاد به امامت و ولایت دارد واجب است تا خود را برای مقابله با نقشه های دشمنان اسلام آماده نموده و در صدد خنثی کردن آنها برآید. 3-کلیه ی نشانه ها و علائم عمومی در تمام جوامع بشری یا به وقوع پیوسته و یا درحال حاضر شاهد وقوع آنها هستیم و با شروع اولین نشانه از علائم خاص می توان امیدوار بود که شاهد ظهور آن حضرت بوده و دوران طلایی ظهور را درک نمائیم. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از : ظهور، نشانه ، علائم .

تحقیقی که پیش روست، پژوهشی درباره تهجّد(شب زنده داری) ازدیدگاه قرآن وسنت می باشد؛ در این تحقیق سعی شده است اکثرآیاتی که در قرآن کریم و روایاتی که درکتب روایی باواژه شب زنده داری آمده است، ذکر شود ولی ازآن جایی که آیات واحادیث دراین زمینه فراوان است؛به پاره ای از آنها با توجّه به هر فصل می پردازیم. علاوه برکتبی که دررابطه باشب زنده داری آمده است ازکتب تفسیری، روایی و اخلاقی فراوانی از جمله: تفسیر نمونه، تفسیر نور، تفسیر المیزان، میزان الحکمه، بحارالأنوار، وسائل الشیعه، اخلاق عبادی، اخلاق اسلامی در این تحقیق استفاده شده است. در این تحقیق ابتدا به عبادت شبانه به ترتیب در بخش اول به تفکر و شب زنده داری پرداخته شده است،اهمیت این موضوع زمانی روشن می شود که ما انسانها با تعقل و تفکّرپی به این موضوع ببریم که پروردگاری که ما را آفریده و این همه نعمت در اختیار ما گذاشته و اولیایی برای هدایت ما فرستاده، آیا تمام اینها فقط مخصوص به همین حیات حیوانی و اداره شهوات است؟ که در این صورت هیچ تفاوتی با حیوانات نخواهیم داشت؛ باید اندیشید و به حال بیچارگی خودمان رحم کنیم. متهجدین دردل شب ازخواب، استراحت و جایگاه گرم و نرم خودمی گذرند و باچهره ای نورانی به استقبال با معبود الهی خویش می روند، قرآن کریم را تلاوت می کنند، ذکر خداوند می گویند و دست بر دعا بر می دارند تا نور معرفت و کمال الهی دردل آنها بتابد و از خاصان الهی قرارگیرند. در این تحقیق در هر بخشی که به عبادات شبانه پرداخته ایم به اهمیت، فضیلت، آثار و موانع نیزذکرشده است. این تحقیق درصدد آن است تا شناخت بیشتری راجع به شب زنده داری و ابعاد آن ارائه نماید. ضرورتی که این موضوع را ایجاب می کند، نیاز بشربه ترک فحشا و گناه ودست یابی به منبع نورمی باشدکه شب زنده داری یکی از وسایل منبع گناه و فساد و رسیدن به آن نورالهی است و از طرف دیگر وجود کثیری ازآیات و روایات، اهمیت خاصی به موضوع می بخشد. کلیدواژه: تهجّد، نمازشب، مناجات

در این رساله، روش ثعلبی در تفسیر الکشف و البیان به پژوهش نهاده شده است. جهت تحلیل دقیق موضوع، این تحقیق در پنج فصل تنظیم گردیده است. فصل اول: کلیات که شامل دو بخش است، نخست با تکیه بر منابع مستند، زندگی نامه، اساتید و شاگردان و آثار علمی ثعلبی گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد وی در تفسیر و نیز توصیف مختصری از این تقسیر آمده است. فصل دوم: که مهمترین فصل این رساله است، مبانی، روش ها و گرایش های تفسیری الکشف و البیان کاویده شده و شامل سه بخش است، در بخش اول، ابتدا به دیدگاه ثعلبی در خصوص دو واژة تفسیر و تأویل و مباحثی پیرامون آن دو پرداخته شده و سپس، مبانی ثعلبی در تفسیر یعنی، حجیت ظواهر قرآن، بواطن، قران، حجیت اخبار احاد وحیانی بودن الفاظ قرآن به بحث نهاده شده است. بخش دوم : به بررسی روش تفسیری الکشف و البیان اختصاص دارد و از آنجا که روش تفسیر در سایة مستندات مورد استفاده وی تعیین می شود؛ در این بخش مستندات تفسیری ثعلبی، قرآن، روایات، قواعد ادبی و زبان مورد بررسی قرار گرفته و این نتیجه به دست آمده که نویسنده از روایات استفاده فروان برده و بنابراین مهمترین روش وی در تفسیر قرآن، روش روایی است. بخش سوم: به گرایش های تفسیری الکشف و البیان پرداخته و جهت گیری های فقهی و کلامی وی در این تفسیر مورد ارزیابی قرار گرفته است. فصل سوم: مربوط به دیدگاههای ثعلبی در برخی از مباحث علوم قرآنی است. مباحثی که در این فصل مورد بررسی قرار گرفته است عبارتند از تحریف ناپذیری قرآن، محکم و متشابه، اعجاز و نسخ در قرآن. فصل چهارم: در این فصل به نقش اهل بیت در تفسیر ثعلبی پرداخته شده است و برخی از آیاتی که در شأن اهل بیت نازل شده در تفسیر وی مورد بررسی واقع شده است. فصل پنجم: به بررسی ویژگی های لغوی تفسیری ثعلبی پرداخته شده است.