جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با هدف نشانه‎شناسی شکر و تبیین حد نصاب آن با تکیه بر منابع اسلامی صورت گرفته است. در این نوشتار مطالب و مستندات موردنظر به صورت کتابخانه‎ای گردآوری و سپس با روش توصیفی- تحلیلی مورد طبقه بندی و تحلیل قرار گرفتند. با نظر به منابع دینی بویژه آیات و روایات، 13 نشانه‎ برای شکر مطرح و در قالب سه دسته طبقه‎بندی شد که عبارتند از: الف - نشانه‎های شناختی (سه نشانه)، ب- نشانه‎های رفتاری ( هشت نشانه) و ج- نشانه‎های عاطفی (دو نشانه). در ادامه مراتب شکر مطرح شد. در ادامه در واکای مراتب شکر سه وجه بیان شد. در وجه نخست با توجه واکنشی که فرد در برابر نعمت نشان ‎می‎دهد چهار نشانه در مرتبه پایین شکر می‎توان دست یافت. طبیعتا طبق این طبقه‎بندی اگر فرد نشانه‎های بیشتری داشته باشد مرتبه بالاتری را دارد. و بالاخره در وجه دوم با توجه به انگیزه‎ی فرد شاکر و وجه سوم بر اساس نوع نعمتی که به فرد رسیده مراتبی نقل شد.

این پژوهش با عنوان «غفلت از دیدگاه اسلام» در پنج فصل تنظیم شده و نخست به کلیات و مقدمات موضوع پرداخته است. فصل اول، مفهوم لغوی و اصطلاحی غفلت و واژگان مشابه آن را مورد بررسی قرار داده و به تشابه و تفاوت آن ها با یکدیگر پرداخته است. فصل دوم به موارد و متعلقات دهگانه غفلت اختصاص دارد که غفلت از خداوند متعال، مهم ترین و بدترین غفلت ها به شمار می رود. در فصل سوم، هفت عامل غفلت مورد بررسی قرار گرفته که از جهل و نادانی به عنوان خطرناک ترین عامل یاد شده است. در فصل چهارم به یازده پیامد خطرناک غفلت اشاره شده است. در فصل پنجم، هشت راهکار برای پیشگیری و درمان غفلت مورد بررسی قرار گرفته است.

این تحقیق با موضوع «نقش تربیتی استغفار در صحیفة سجادیه» به مفهوم شناسی و نسبت بین تربیت و استغفار، فرق بین توبه و استغفار و فرق بین عفو و مغفرت پرداخته است. فصل اول، استغفار در صحیفه سجادیه و پیوند آن با اوصاف الهی (غفاریت، غفوریت و...) را مورد بررسی قرار داده و در بحث اوقات استغفار به اوقاتی چون: ماه رمضان، عید فطر، عید قربان، روز عرفه، جمعه و وقت سحر که انسان را به مقام محمود می رساند، اشاره شده است. فصل دوم به حقیقت، هدف و علل استغفار پرداخته است. در فصل سوم، فوائد و آثار استغفار (سلامت جسم و روان و امان از عذاب الهی) مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم به آسیب شناسی استغفار و انواع آن (آسیب های درونی و بیرونی) اختصاص دارد.

قساوت قلب و سنگ دلی یک بیماری روحی و روانی است و اهل لغت آن را به معنای تحول، دگرگونی و خالص هر چیز معنا کرده اند. قلب در قرآن و روایات به معنای عقل و درک، روح و جان و... است که حالت قساوت و رقّت بر آن عارض می گردد. قساوت، حالتی است که انسان به سبب آن، از دردها و مصیبت هایی که به دیگران می رسد متأثر نمی شود. شکی نیست که منشأ این صفت در یک تعبیر کلی، همان غلبه درنده خویی است؛ زیرا بسیاری از افعال و کردارهای زشت و ناهنجاری های روحی از این صفت ناشی می شود. قلب دارای حالات مثبت و منفی است، مهم ترین آثار و پیامدهای قساوت قلب عبارت اند از: اثرناپذیری از مواعظ قرآن، ترک تضّرع و زاری به درگاه خداوند، تحریف کلام خداوند و.... در بخش دیگری از این رساله به زمینه ها و علل پیدایش قساوت قلب و روش های پیش گیری از آن (عبادت و بندگی خداوند، توجه و بیداری از خواب غفلت، ترک گناه و...) اشاره شده است.