جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عبادت در قرآن و سنت عبادت یعنی اینکه انسان خود را به خضوع و بندگی وادار کند، توجهش را به سوی خدا متوجه نماید تا به سعادت و زندگی جاویدان برسد و به اصلاح و تهذیب نفس بپردازد. و هدف کلی این پایان نامه تبیین و بررسی چگونگی عبادت از دیدگاه قرآن و سنت است و هدف جزئی آن شناسایی جایگاه، فلسفه، شیوه ها، آثار، آداب، راه های ترویج، چگونگی از بین بردن عوامل و موانع عبادت، بیان عواقب ترک عبادت و آثار رواج این امر مقدس می باشد. در بخش اول فصل اول معنای عبادت را بیان کردیم که به شانزده معنی و مفهوم این واژه پرداختیم سپس در نتیجه عبادت خواه به معنی بندگی، پرستش یا اطاعت باشد تمام آن سراسر مخصوص خداست. و عبادت غیر خدا، خواه برای شیطان، جن، بت، خلاصه عبادت و کرنش برای طاغوت منفور و ممنوع است. و در فصل دوم غرض از خلق کردن جن و انس پرستش خداست و انسان همیشه نیازمند به خداست. و در فصل سوم اینکه فلسفه عبادت چیست؟ و اینکه چرا باید خداوند را عبادت کنیم و آیا خدا به عبادت ما نیاز دارد یا نه. در بخش دوم فصل اول شرایط و ویژگی های عبادت بیان شد که از جمله شرایط و ویژگی های عبادت: شناخت خدا روزی حلال حضور قلب و طهارت و ... می باشد. و در فصل دوم ترویج و آثار عبادت به کار برده شده از جمله ترویج آن نیاز به استدلال های عقلی، لذت و شیرینی عبادت، از بین بردن عوامل بی رغبتی می باشد از جمله آثار دنیوی 1. خداترسی 2. سلامت جسم و جان 3. مصونیت در برابر گناه 4. بی نیازی از مردم 5. کامروایی و خوشبختی و ... می باشد. و آثار اخروی 1. آسایش قبر 2. انیس در قبر 3. ایمنی در محشر و ... می باشد. و در بخش سوم فصل اول آداب عبادت بیان شده از جمله آداب عبادت: 1. تفکر در کار خدا 2. آموختن دانش 3. عبادت مخفیانه و ... می باشد و در فصل دوم پیامدهای ترک عبادت بیان شده که سرپیچی از دستورات خداوند همه زیان های دنیوی دارد و هم زیان های اخروی. زیان های دنیوی از آن جمله: 1. قساوت قلب 2. خودفراموشی و ... را در بر دارد و اما زیان های اخروی: 1. عذاب برزخی 2. رسوایی محشر 3. ورود به دوزخ می باشد. و روش تحقیق من در این پژوهش به قصد رسیدن به وضع بهتر ( توسعه ای) و بر اساس راهبرد این تحقیق توصیفی و تحلیلی است و بر اساس روش کتابخانه ای است و به اعتبار موضوع تحقیق دینی می باشد و به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است و به اعتبار ماهیت موردی و تحلیلی است.

مساله آفرینش انسان یکی از مسائلی استکه در همه اعصار و قرون متمادی فکر همه انسانها را به خود جلب کرده است ، زیرا انسان ذاتا خداجوست و خواهان زند گی هدفمند است . از این رو ابتدا هدف آفرینش همه موجودات را مورد بررسی قرار دادیم و در یافتیم که همه موجودات اعم از زمین وآسمان ،طبیعت و هر چه در آن است فقط و فقط به خاطر انسان و آرامش و آسایش او خلق شده است و حال انسان موجودی است دارای دو بعد روحانی و جسمانی و دارای عقل و اختیار ، که به وسیله آنها میتواند به اهداف متوسط خداوند از خلقتش جامه عمل بپو شاند. از اهداف متوسط خداوند عبادت است که در جای جای قرآن به آن اشاره کرده است ،و عبادت را یکی از مسائلی میداندکه می تواند قوای بالقوه درون آدمی را به فعلیت برساند . یکی دیگر از اهداف خداوند در خلقت آدمی ابتلا و آزمایش است ،که خود فرمود : من خلق کردم انسان را تا مورد آ زمایش قرارش دهم ،و این آزمایشات ظرفیت و تحمل انسان را در برابر مصائب و مشکلات زندگی زیاد کرده و به انسان شرح صدر میدهد و باعث تقویت روحیه و حرکت به سوی بهترینها که همان کمال است میشود . ودر آخرین مورد از اهداف متوسط خداوند در خلقت انسان میتوان به رحمت واسعه اشاره کرد که خود محرکی با ارزش در پیمودن مسیر تکامل است . در میان متذکر شدیم که خداوند انسان را به حال خود رها نکرده بلکه با قرار دادن نیروی قویی بنام فطرت و صدو بیست وچهار هزار پیامبر نعمت هدایت را نیز در اختیار ما قرار داد تا ما بتوا نیم بهتر و سریعت مقصد نهائی خود را پیدا کرده و در آن مسیر گام برداریم . و آن چیزی نیست جز رسیدن به مقامی که غیر خدا هیچ نبینیم و قرب الهی پروردگار بی همتا .

معاد و جهان پس از مرگ یکی از اصول سه گانه شرایع آسمان است و اهمیت آن به اندازه ای است که بعد از موضوع خداشناسی از اصول سه گانه شرایع آسمانی آمده است. اولاً اعتقاد به معاد یکی از اصلی ترین اعتقادات در همه ادیان آسمانی است. هر انسانی در زندگی خود بر اساس فرهنگ و باورها و اعتقاداتی که داشته به روحیات و نفسانیاتی متخلق گردیده است، همچنین با رفتار و گفتاری که از او صادر شده، مسیری را انتخاب کرده در نتیجه همین انتخاب بهشت ، یا جهنم و عذاب ها و شکنجه های گوناگون آن را اقامت گاه دائمی خود ساخته است، پس نقطه نهایی این مسیر بهشت و یا جهنم است. اهداف این تحقیق ، آشنایی با چگونگی زندگی در سرای آخرت از بیان قرآن، ایجاد اثرات تربیتی، و رسیدن به تهذیب نفس و جلوگیری از قساوت قلب، آشنا کردن نسل جوان از موضوعاتی که در آینده بدون تردید با آن سر و کار خواهند داشت، دسته بندی کردن آیات و روایات در این موضوع یک جا و منسجم می باشد. یاد معاد باعث ارضای میل جاودانگی انسان، و تسلیم حق بودن و شوق به لقای الهی می شود. در جهان بینی اسلام و در نظام حکیمانه الهی همان طور که وجود بهشت در کل نظام هستی ضروری است، وجود دوزخ نیز لازم و سودمند است. آفرینش دوزخ و وجود آن و اشاره به عذاب های دردناک و عقوبتهای جانکاه دوزخ گروه فراوانی را از انحراف و کجروی باز می دارد و بهترین عامل بازدارنده از معاصی است. در پایان نتیجه نهایی این است که با مطالع? این پژوهش بتوانیم با استقامت و پایمردی در راه خدا و اهداف اسلام ، هم در دنیا موجب سرافرازی باشیم و هم در آخرت و به رحمت بی پایان خداوند نائل شویم و این را بدانیم که همان طور که در آیات قرآن کریم خداوند را با لفظ ارحم راحمین می خوانیم در آیات به لفظ ( اشد العقاب) نیز برخورد می کنیم پس می توانیم با خوف و خشیت از خداوند و امید به قبول توبه در راهی گام برداریم تا در آخرت جزو کسانی باشیم که در نزد خداوند و ائمه سرافکنده نباشیم ، زیرا دوزخ چیزی جز پاداش کردار انسان ها نیست و این کیفرهای تکوینی قهری از ناحی? خود انسان دامن گیر او می شود. و بهشت نتیج? ایمان و عمل صالح و تقوا و پیروی از خدا و رسول ( صلی الله علیه و آله و سلم) می باشد. کلیدواژه ها در این تحقیق ، قرآن ، جهنم، سنت می باشد.

توحید به معنای یکتا دانستن و یکتا شمردن آمده است و کلمه توحید « لا اله الا الله» کلمه اخلاص است و هرکس به آن معتقد باشد مخلص است. خداوند این کلمه توحید و این اصل را نازل فرمود تا اینکه فرد فرد بشریت و در نهایت جامعه و امت انسانی را در جهت تشکیل جامعه ای صالح و مد نظر خود هدایت کند. بر این اساس است که مسیر زندگی انسان پی ریزی می شود، از اعتقادات و افکار و اخلاق و رفتار و تصورات و اعمالش گرفته تا روابطش با خالق و با خود، هم نوعان خود و با کل هستی و هرآنچه که در اطرافش هست و در زندگی با آنها سروکار دارد. همچنین سرانجام شخص در سرای دیگر هم بر همین اساس معلوم می شود، مسیرش به سوی بهشت یا به سوی جهنم، ماندگاریش در نعمت ابدی و یا در نقمت. این امر که خدا یکی است و جز او هیچ خدایی نیست و او قادر بر هر کاری است را ، فطرت هر انسانی به آن اذعان دارد و قبول می کند و همیشه و در همه جا بخصوص در مواقع سختیها و مشکلات دل و قلب او متوجه آن معبود یکتا می شود. آنجایی که هیچ دادرسی نیست تا به فریاد او برسد یک نیروی درونی او را به سوی معبود می کشاند. همچنین برای وجود چنین خدای بی همتایی علاوه بر فطرت انسانی، براهینی در آفاق ( عالم خارج از انسان) و انفس ( عالم درون انسان)، می توان یافت که دلیلی آشکار است بر وجود او. مثلا نظم موجود در آفرینش آسمان و زمین و کوهها و دریاها و ... و چگونگی آفرینش آنها و رنگ های زیبایی که در هر کدام به کار رفته و هزاران موارد دیگری که هرکدام به تنهایی دلیلی است محکم بر وجود خداوند. توحید دارای مراتبی است که برخی از آنها عبارتند از توحید ذاتی، یعنی ذات خدا بسیط است و ترکیبی در آن راه ندارد، توحید اسماء و صفات؛ به این معنی که اسماء و صفات خداوند از هر قبحی منزه است و دلالت بر حسن و نیکویی می کند، توحید افعالی: یعنی هر کاری در این جهان انجام می گیرد به دست خداست و او نیاز به هیچ چیز و هیچ کس ندارد و اگر بعضی کارها را به واسطه اسبابی انجام می دهد، آن اسباب را خود او آفریده است و توحید عملی؛ به این معنی که انسان چه کند که زندگی او موحدانه و خالصانه برای خداوند باشد. برای هر کدام از این مراتب آیاتی در قرآن وجود دارد، به عنوان نمونه از مهمترین آیاتی که در باب توحید ذاتی می باشد، آیاتی هستند که خداوند خود را به « اله واحد» معرفی می کند. و یا آیاتی که بیان کننده صفات فعل الهی هستند. توحید و خداشناسی ریشه همه فضایل و ره آوردهای مثبت می باشد، از توحید جز خیر بر نمی آید، توحید اگر به معنای اصیل اسلامی آن مورد بررسی قرار گیرد به صورت مسأله ای ریشه دار جلوه می کند که نه تنها در سرلوحه امور اعتقادی قرار گرفته است بلکه تا اعماق کوچکترین مسائل اخلاقی و اجتماعی و خانوادگی هم ریشه دوانیده و به هر یک از اعتقادها و خویها رنگ و قیافه ای تازه می دهد. بنابراین توحید صرفاً یک مسئله اعتقادی و ذهنی نیست بلکه در تمام برنامه های زندگی مؤثر است . برخی عوامل و زمینه ها مانند: قساوت، غرور و استکبار، ساده اندیشی و ... باعث انحراف از خط توحید می شود. عقیده به این اصل مهم باعث اتحاد و همبستگی جمیع ملتها می شود و این از مهمترین نتایج اجتماعی توحید می باشد و از آثاری که برای خود فرد دارد می توان به نوع دوستی و گذشت و فداکاری اشاره کرد. بنابراین اعتقاد به توحید ضامن سعادت انسان در دنیا و آخرت می باشد. کلید واژه ها: توحید – قرآن

امامت به معنای پیشوایی و رهبری امت و خلافت به معنای جانشینی، در معنای لغوی امام پیروی لحاظ شده است و در معنای لغوی خلیفه جایگزین دیگری گردیدن. امامت در اصطلاح اهل سنت خلافت رسول در اقامه دین و حفظ حوزه شریعت می باشد اما در اصطلاح امامیه ریاست عام دینی و دنیوی است که خداوند آن را به امام واگذار نموده است و شیعه ولایت امام را ولایت پیامبر می داند و او را برخوردار از عصمت می شمارد. چنین کسی حجت خداوند بر مردمان است. خلافت از بزرگترین شئونات الهی است و کسی که به این مقام دست می یابد امانتدار الهی می باشد. بر این اساس حق تعالی مقام خلافت را به حضرت آدم ( ع) اعطا نمودند و ایشان را جانشین بر حق خویش نهادند و به اذن الهی هر یک از پیامبران جانشنی برای خویش نهادند تا زمان رحلت پیامبر ( ص) که بر سر جانشینی ایشان اختلاف پدید آمد و دودستگی میان مسلمانان ایجاد شد و اهل تشیع و تسنن پدید آمدند. امامت را از دو دیدگاه معنی نمودیم. بیان می داریم که شیعیان اوصاف و ویژگی هایی برای امام بیان می دارند که آگاهی ایشان از دین از آن جمله است و همچنین عصمت امام ویژگی بر حق دیگری می باشد. اما از نظر اهل سنت عدالت و اجتهاد و بیعت کافی می باشد و امام را مردم انتخاب می نمایند. از نظر شیعیان امام و خلیفه منصوص و منصوب خداوند می باشند، چرا که مالکیت مطلق از آن خداوند است و هر کس را که بخواهد به این مقام می رساند. دلالت برخی آیات بر این موضوع قطعی می باشد و روایاتی چون حدیث غدیر، حدیث ثقلین و حدیث دوازده امام از قریش نیز آشکارا دلالت بر مسئله امامت و خلافت می نماید. برای روشن نمودن موضوع این تحقیق در غالب دو بخش ارائه گردیده است؛ بخش اول امامت و خلافت از دیدگاه قرآن می باشد که در سه فصل مفاهیم امامت و خلافت، امامت و خلافت عامه در قرآن و امامت و خلافت خاصه در قرآن را مطرح می نماید و در بخش دوم امامت و خلافت از دیدگاه سنت ذکر شده که در دو فصل امامت و خلافت عامه در سنت و امامت و خلافت خاصه در سنت مطرح می گردد. کلید واژه ها: امامت، خلافت، قرآن، سنت، عامه، خاصه.

تشیع در لغت به معنای پیروی کردن و متابعت کردن و شیعه شدن و در مقابل تسنن می باشد. و شیعه در اصطلاح به پیروان حضرت علی(ع) و خاندانش و کسانیکه معتقد به جانشینی بلافصل آن حضرت بعد از پیامبر اسلام(ص) می باشند ، اطلاق می شود. تشیع مولود طبیعی اسلام است نیرو و قدرتی است که رسالت اسلامی از همان نخستین روزگار ظهور بدان توسل جست تا در سایه آن به پیشرفت صحیح و سالم خود ادامه دهد. که ما می توانیم چنین برداشتی را از نخستین دعوت اسلامی دریابیم. یعنی در روزی که آیه 214 سوره شعرا « و انذر عشیرتک الاقربین» نازل شده حضرت محمد(ص) مأمور به دعوت قوم و خویشان خود شدند که آن ها را به دین اسلام دعوت کند. همچنین از احادیث پیامبر اکرم ( ص) و سفارشات آن حضرت نسبت به جانشینی و خلافت امام علی(ع) هم این نکته برای ما روشن می شود که پیدایش تشیع در واقع در عصر آن حضرت صورت گرفته است. اما آخرین اقدامی که به منظور تحکیم اساس و پایه مکتب تشیع انجام گرفت توسط رسول اکرم ( ص) روز غدیر خم بود ، بنابراین آغاز پیدایش شیعه را که برای اولین بار به شیعه علی(ع) اولین پیشوا از پیشوایان اهل بیت ( ع) معروف شد همان زمان حیات پیامبر اکرم ( ص) می باشد و جریان ظهور و پیشرفت دعوت اسلامی در بیست و سه سال زمان بعثت موجبات زیادی را دربرداشت که طبعا پیدایش چنین جمعیتی را در میان یاران پیغمبر اکرم(ص) ایجاد می کرد. کلید واژه ها : تشیع ، شیعه ، اسلام ، پیامبر اکرم ( ص) ، عقاید ، امامان معصوم

این تحقیق پیرامون سیره اخلاقی و اجتماعی امام رضا ( ع) می باشد. سیره به معنای روش و شیوه زندگی و اخلاق به رفتاری گویند که در فرد ملکه شود. هدف از این تحقیق پژوهشی پیرامون زندگی امام هشتم می باشد تا بدین وسیله شناخت ما نسبت به امام افزون گردد و رفتار و کردار امام به عنوان سرمشق زندگی مد نظر قرار گیرد. علاوه بر آشنایی، این تحقیق در نظر دارد انگیزه های امام را برای گفتار و انجام اعمال از جانب ایشان بیان کند تا از هرگونه سوء برداشت نسبت به ذفتار امام جلوگیری شود و شخصیت مامون نیز به خوبی شناسانده شود تا انگیزه های او برای همگان پدیدار شود زیرا هر رفتار امام مسلما عکس العملی در مقابل حکومت بوده است. در این تحقیق از منابع فارسی و عربی همراه با هم و ترجیحا از ترجمه کتب عربی استفاده شده است. این تحقیق تاریخی و به روش کتابخانه ای انجام گرفته است. در نتیجه سعی شده جواب به این پرسش داده شود که آیا از زندگی امام رضا(ع) می توان الگو برداری کرد و این الگو برداری چگونه ممکن می شود. بخش اول به تاریخچه مختصری از زندگی امام می پردازد و این بخش شامل سه فصل می باشد. فصل اول شامل زندگی امام در مدینه است. در فصل دوم امام در هنگام هجرت از مدینه به مرو و کیفیت این سفر بیان شده است. فصل سوم شامل زندگی امام در مرو تا زمان شهادت امام به دست مامون می باشد. بخش دوم به بررسی سیره اخلاقی امام رضا(ع) می پردازد و شامل پنج فصل می باشد. فصل اول اخلاق فردی امام رضا(ع) را معرفی می کند. در فصل دوم از برخورد امام با اطرافیان سخن می گوید و در فصل سوم به عبادت از منظر امام پرداخته شده و در فصل چهارم امام به عنوان برترین اسوه معرفی شده است. موضوع فصل پنجم، خانواده از منظر امام و تکالیف یک خانواده مسلمان در قبال یکدیگر است و در آخر کلمات قصار امام رضا(ع) گردآوری شده است. بخش سوم به بررسی سیره اجتماعی امام رضا(ع) می پردازد و شامل پنج فصل می باشد. در فصل اول به مشکلات امام بعد از شهادت امام موسی کاظم(ع) پرداخته شده است. فصل دوم ، پیرامون ولایتعهدی بحث می کند و فصل سوم مناظرات امام را توضیح می دهد. فصل چهارم امام را به عنوان جانشین بر حق پیامبر معرفی می کند و در فصل پنجم مطالبی پیرامون شهادت امام آمده است.