جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زکات واجب بر دو نوع است: زکات اموال، زکات فطره. زکات در لغت به معنی « رشد و نمو» و « تطهیر و پاک کردن» است و در اصطلاح به مقداری از مال که به حد نصاب رسیده باشد گفته می شود، که در راه خدا به مستحق آن داده می شود و در اسلام ( کتاب و سنت) به هر عمل پسندیده ی اخلاقی و عبادی گفته می شود. زکات در معنای عبادی آن از ارکان پنج گانه اسلام ( نماز، زکات، روزه، حج و ولایت) است که در اداء آن باید نیت قربه الی الله داشته باشیم. زکات هم ردیف نماز و شرط قبولی آن و بی اعتنایی نسبت به آن عواقبی بسیار وحشتناک و دردناکی را هم در دنیا و هم در آخرت به دنبال دارد و شخص بی اعتنا به آن فاسق و دزد خوانده می شود و منکر وجوب آن کافر و مرتد خواهد بود. در بسیاری از آیات و روایات با عنوان صدقه و انفاق بیان شده که به تناسب قرائنی که در آنها است از عبارات صدقه و انفاق، زکات واجب برداشت می شود. زکات در اسلام حقی است که برای فقرا در اموال ثروتمندان واجب شده، پس در اداء آن نباید هیچ نوع منت و آزاری از طرف غنی بر شخص فقیر گذارده شود. علت تشریع زکات در اسلام، علاوه بر تطهیر و پاکی فرد و اموال او و جامعه، این است که فقر مادی و فرهنگی به کلی از جامعه اسلامی برطرف شود، و ثروت در بین افراد جامعه به صورت نسبتا متعادلی تقسیم شود و همه از موهبت های خدادای بهره مند شوند. پرداخت زکات دارای آثار و فواید مفیدی برای فرد و جامعه، هم در دنیا و هم در آخرت است و نپرداختن آن از سوی افراد ثروتمند باعث آثار سوئی می شود که علاوه بر خود ثروتمندان، تمام افراد جامعه نیز گرفتار آن خواهند شد. برای مترتب شدن آثار مفید پرداخت زکات بر افراد باید در اداء آن یک سری شرایط رعایت شود. مانند، اخلاص و تقوی داشتن، آشکار بودن آن برای ترغیب و تشویق دیگران و دوری از تهمت نپرداختن آن، و این که مورد زکات را باید از اجناس مرغوب پرداخت، اعتدال در پرداخت آن رعایت شود که نه باعث سختی و دشواری برای خانواده خود شود و نه این که بر اثر بخل، دیگران از ثروت فرد غنی بهره مند نگردند. کم شمردن انفاق و زکات و منت نگذاردن بر فقیر و مستمند، عوض آن را نخواستن نیز از دیگر شرایط پرداخت زکات است که در این صورت زکات پرداخت شده دارای آثار مفید خود خواهد بود و مورد قبول خداوند می باشد. قرآن شیوه هایی را برای ترغیب و تشویق به زکات بیان کرده است. از جمله این که می فرماید: زکات به سود خود شماست. نوعی قرض دادن است به خداوند، زکات و صدقات اول به دست خدا می رسد و بعد به دست فقیر و دیگر این که به پرداخت کنندگان زکات، وعده ی پاداش عظیم در مقابل آن پردامت و بخشش گناهان گذشته آنها را می دهد و رستگاری آنها را در آخرت تضمین می کند و همچنین روش داستانی، که با بیان سرگذشت اقوام پیشین، دیگران را از عاقبت انجام کار خیر مثل زکات یا ترک آنها آگاه می کند. آگاهی از این موارد باعث بیشتر شدن انگیزه ی مردم برای احسان ونیکی به هم نوعان خود می شو. مصارف و منابع زکات هم در آیات و روایت بیان شده است، که زکات را باید فقط به هشت موردی که در آیه ی شریفه قرآن بیان شده رساند، یعنی فقرا، مساکین، عاملین، مؤلفه القلوب، آزاد کردن برده ها، رهایی بدهکاران از بند و زنجیر زندان، در راه خدا، و در راه ماندگان. و منابع زکات واجب هم از نه مورد تجاوز نمی کنند که در روایات به آن اشاره شده است و از دیگر اجناس عفو شده اند. و آن نه مورد: گندم، جو، خرما، کشمش، گوسفند، گاو، شتر، طلا و نقره می باشد. مستحقین زکات نیز باید دارای شرایطی باشند. یعنی مؤمن باشند، واجب النفقه فرد زکات دهنده نباشد، سید هم نباشد. هم چنین در پرداخت زکات اولویت هایی را باید در نظر گرفت، افراد با فضیلت نسبت به کسانی که در علم و فقه و عقل و ... برتری ندارند و کسی که حیا می کند سؤال کند به نسبت به کسانی که درخواست کمک می کنند و اقوام و خویشان نسبت به بیگانگان دارای اولویت هستند.

دوازدهمین امام شیعیان فرزند امام حسن عسکری ( ع) در سپیده دم جمعه نیمه شعبان سال 255/969 در سامرا چشم به جهان گشود. بعد از آنکه امام مهدی ( ع) بر پیکر مطهر پدر بزرگوارش نماز خواند ( هشتم ربیع الاول سال 260 ه.ق) بی درنگ از دیده ها پنهان شد و ارتباط و دیدار شیعه تنها هنگام ضرورت و از طریق سفیران و نایبان خاص آن حضرت انجام می گرفت. پس دوران غیبت صغری از سال و فات یازدهمین پیشوای معصم امام حسن عسکری ( ع) (260 ه . ق) آغاز گشت و نزدیک به هفتاد سال (329 ه.ق) ادامه یافت. در این زمان مردم از درک ملاقات حضرت صاحب الامر ( ع) محروم بودند لکن ارتباطات کاملا منقطع نبود و به وسیله عده معدودی که نائب و وکیل نامیده می شدند با امام خود تماس گرفته و حوائج خویش را رفع می نمودند و مشکلات دینی خود را حل می کردند و این نایبان در این دوره چهار نفر بودند؛ 1- ابوعمرو، عثمان بن سعید عمری 2- ابوجعفر، محمد بن عثمان بن سعید عمری 3- ابوالقاسم، حسین بن روح نوبختی 4- ابوالحسن، علی بن محمد سمری ابوعمر و عثمان بن سعید عمری ( رحمه الله علیه) اولین نایب خاص حضرت مهدی ( عج) عثمان به سعیدعمری بود. وی از یاران، اصحاب و شاگردان مورد وثوق امام دهم و امام یازدهم ( ع) بوده و مردیجلیل القدر و مورد اطمینان، که از یازده سالگی در محضر امام هادی ( ع) به خدمتگزاری و کسب فقه و حدیث وتعالیم اسلامی اشتغال داشت و شاگرد تربیت یافته در زیر سایه ولایت و امامت بود. عثمان بن سعید را سمان یا زیات ( روغن فروش) به او می گفتند. روش وی چنین بود که شیعیان اموالی را که برای امام ( ع) می آوردند به وی تسلیم می کردند و او از ترس دستگاه عباسی آن اموال را میان ظرف روغن پنهان می کرد و بدین گونه به خانه امام ( ع) می رسانید و مدت نمایندگی او 5 سال بود. ابوجعفر محمد بن عثمان بن سعید عمری ( رحمه الله) دومین نایب از نواب « اربعه» امام زمان ( ع) می باشد. نایب دوم بیشترین مدت را از جهت بقاء در سمت نمایندگی امام زمان ( ع) به خود اختصاص داد و حدود چهل سال به عنوان نایب و رابط بین امام ( ع) و شیعیان بود. سومین نایب خاص از نواب اربعه، حسین بن روح نوبختی است. وی در میان شیعیان بغداد، از اشتهار خاصی برخوردار بود وی توانست با روش و شیوه معقولانه و منطقی در بین دوست و دشمن از مقبولیت بالایی برخوردار بود.

در این تحقیق موارد ذیل مورد بررسی قرار گرفته اند : - نقش زن در اسلام چیست؟ و از چه زمانی زنان وارد عرصه های سیاسی و اجتماعی در جامعه اسلامی شدند؟ - نقد و بررسی زندگی بانوی اسلام ( زینب کبری ( ع) ) از بدو تولد تا هنگام وفات آن حضرت. -تحلیل و بررسی نقش علمی، سیاسی، مذهبی آن حضرت در دوره های مختلف حیات ایشان که شامل چند دوره اعم از : - دوره ی امامت و خلافت امام علی ( ع) -دوره ی امام حسن و امام حسین ( ع) -دوره ی نهضت کربلا و وقایع بعد از عاشورا که مهم ترین نقش را آن حضرت در این دوره ایفا کرده اند. -و در نهایت خلاصه ی مختصری از زندگی آن حضرت در دوره ی امام سجاد ( ع).

«به خدا سوگند سیصد و سیزده نفر می آیند که پنجاه نفر از این عده زن هستند، که بدون هیچ قرار قبلی در " مکه" کنار یکدیگر جمع خواهند شد.» امام محمد باقر(ع) نبرزه و جنگ؛ غالب شدن،مغلوب گشتن، گرسنگی، سردی، گرمی،دفاع،هجوم و ... دارد و در این میدان مجاهدین خود را با شرایط تطبیق می دهند و در مواقع حساس صبر می نمایند. زنان مسلمانان نیز در عرصه پیکار نقش بسزایی داشته اند که می توان از آن ها الگو گرفت. آنان نه برای نسل خود بلکه برای نسل های بعدی در س شجاعت داده اند و پا به پای مردان در راه مبارزه قدم برداشته اند؛ در آخر الزمان نیز سیصد و سیزده یار حضرت حجة بن الحسن(عج) پنجاه نفر زن می باشند که امام ( عج) را یاری می نمایند. در این نوشتار با عنوان « نقش زن مسلمان در تاریخ اسلام» ابتدا تعریف نقش ، زن، مسلمان و اسلام در لغت، منابع و متون اسلامی بیان شده و به جایگاه زن در جامعه نخستین و عرب قبل از اسلام اشاره شده است. سپس نظرات دانشمندان اسلامی به طور اجمالی مورد بررسی قرار گرفته و به نظر کلی اسلام درباره زن و مبنای اسلام در نگرش به شخصیت زن اشاراتی شده است. نقش زن نیز در مکاتب مختلف بررسی شده است. گفته شده که زن می تواند همچون مادر موسی(ع) که از ایشان به بزرگی یاد شده و یا مانند خدیجه(س) و فاطمه(س)- دختر پیغمبر(ص)- و برخی زنان صدر اسلام ، نماد عصمت و تقوی و عبودیت خدا باشد. سپس درباره فعالیت های اجتماعی زنان در صدر اسلام، حضور زنان در بیعت، زنان مبارز در عصر رسالت ( نسیبه، ام سنان، صفویه و ...) و ( خدیجه(س)،ام سلمه و ...) و ( حضرت زینب(س)، رقیه(س)، سکینه و ...) سخن به میان آمده است. در این مبحث شجاعتهای زنان پیرامون پیامبر(ص) و ائمه بررسی شده که چگونه بارشادت و صبر، درس بزرگ استقامت داده اند. در ادامه به سیره عملی حضرت زهرا(س) اشاراتی شده است و اینکه فاطمه ( س) مادر پدرش بود. پرا که ایشان در دوران محاصره اقتصادی و شکنجه های شعب ابیطالب همراه با یاران و بستگان پیامبر(ص) بودند. همچنین به ویژگی های برترین بانوی جهان(علم ،ایثار،سیاست،خانه داری حضرت زهرا(س)، دفاع از ولایت علی(ع) و ... ) پرداخته شده است. نقش آفرینی حضرت زهرا(س) در جنگ ها و فضایل آسمانی ایشان بیان شده است و از ایشان به عنوان برترین الگوی زنان عالم یاد شده است. به نقش زنان در عصر حاضر و نقش پشتیبانی – رزمی زنان در دفاع پرداخته شده و از پیروان حضرت زهرا(س) به عنوان نمونه مجاهده و ایثار یاد شده است. و در انتها به تحلیل و ارزیابی و پیشنهادات موضوع مورد بحث پرداخته شده و از زن مسلمانان به عنوان جلوه ایثار و شهامت یاد شده است. زنان مبارز بهترین راه رسیدن به سسعادت و پیروزی در همه زمینه ها و دوران را هموار می سازند و باعث افتخار سرزمین اسلامی می شوند. واژه های کلیدی نقش : عمل و کنش معینی که افراد در یک جامعه عهده دار آن می شوند. زن : از دیدگاه اسلام زن نیز همانند مرد می تواند با مبارزه و تلاش ، عفاف و تقوی به سعادت انسانی دست یابد و به مراتب عالیه کمال برسد. مسلمان : انسان معتقد به دین محمد(ص) را گویند که پیروی از سیره نبی اکرم(ص) و قرآن را برنامه و الگوی زندگی خود قرار می دهد. اسلام : تسلیم در برابر خدا و اطاعت از پیامبر(ص)، آیین یکتا پرستی و تقوی در آن جلوه کرده و در محتوای آن اندیشه های دینی و عرفانی نهفته است.

این نوشتار تحقیقی است با عنوان نهضت توّابین در تاریخ اسلام که ابتدا به موضوعاتی چون پیدایش نهضت اول توّابین، انگیزه و اهداف توّابین، نهضت تواین از نگاه تاریخ و شهرهای استراتژیک در نهضت توّابین پرداخته شده است. در ادامه نهضت دوم توّابین مورد بررسی قرار گرفته است و موضوعاتی چون پیدایش نهضت مختار، اقدامات مختار و پایان نهضت مختار بررسی شده است. اقدامات مختار در واقع مهمترین بخش از پیدایش نهضت دوم توّابین را تشکیل می دهد، اقداماتی که به خونخواهی امام حسین ( ع) منجر شد شامل موارد ذیل می باشد: کشتن قائلین امام حسین ( ع)، تعقیب جانیان اصلی و اعدام آنها، نامه بشارت آمیز مختار به محمد بن حنفیه. در این نوشتار از کتابهای چون بجارالانوار، سیره پیشوایان، تشیع در مسیر تاریخ، ماهیت قیام مختار، انتقام مختار، تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان، بررسی انتقادی نهضت مختار ثقفی، تاریخ طبری، تاریخ یعقوبی، قصه کربلا به ضمیمه قصه انتقام، روضه الصفا، زندگانی تحلیلی پیشوایان ما، امامان شیعه و جنبش های مکتبی، قیام سیدالشهداء و خونخواهی مختار، نهضت امام حسین ( ع) و قیام کربلا. امام حسین ( ع) و الگوی زندگی، تایخ سیاسی اسلام، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی، اخبار الطوال، نهایه الارت، تاریخ شیعه امامیه، تاریخ شیعه، تاریخ عقاید مذاهب شیعه، جنبشهای شیعی در تاریخ اسلام و الملل و النحل استفاده شده است. کلید واژه ها: نهضت توّابین – نهضت مختار

در این تحقیق سعی شده است تا بطور کلی تشیع در زمان خلافت امام علی(ع) را مورد بررسی قرار گیرد و این تحقیق شامل دو بخش است و هر بخش خود شامل فصل ها و زیر فصل هایی هستند که تجزیه و تحلیل شده است. بخش اول این حقیق چگونگی گسترش و پیدایش شیعه به تحریر درآمده است که در ادامه به اوضاع سیاسی، اجتماعی در زمان خلافت امیرالمؤمنین ( ع) پرداخته استو بخش دوم این تحقیق که قسمت عمده ی این تحقیق را تشکیل می دهد و شامل چهار فصل است که هر کدام نقش بسیار مهمی را در توسعه و گسترش شیعه ایفا می کنند. فصل اول : شیعیان قبل از خلافت علی(ع) را مورد بررسی قرار داده که در آن تعداد چهار نفر از آن ها را نام برده و خلاصه ای در مورد زندگی و نقشی را که در آن دوران ایفا می کردند بیان می کند. فصل دوم، شیعیان و یاران باوفای حضرت امیر(ع) اعم از مردان و زنان دلاوری که در جنگ ها و نبردها همراه امام بوده اند و امام را در انجام این وظیفه سنگین یاری می کردند. از این یاران باوفا ابوالاسود دئلی، اویس قرنی، ام سلمه، بکاره هلالیه و غیره را می توان نام برد که امام را در سختی ها و مشکلات یاری می نمودند و جان و مال خود را در راه اسلام داده اند. فصل سوم، در مورد کارگزاران شیعه که نقش بسیار مهمی در زمان خلافت بر عهده داشتند را مورد بررسی قرار می دهد و همچنین نقش بسزایی در توسعه و گسترش شیعه داشتند. از آن جمله یار صبور و باوفای امام علی(ع) مالک اشتر که نقش بسیار کلیدی داشتند و از طرفی بازوی راست حضرت به شمار می رفت که توانست حکمرانی بعضی از قبایل را به عهده بگیرد و مردم را به دین اسلام دعوت کند. از دیگر یاران و صحابه در این فصل به محمد بن ابی بکر و کمیل بن زیاد و چند تن دیگر در این فصل به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم اماکن مذهبی را مورد بررسی قرار داده و به خلاصه ای در مورد این اماکن اعم از نحوه ساخت و محدوده ی جغرافیایی پرداخته است.