جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هادی بیگی ملک آباد پژوهشگر اندیشه معاصر مسلمین گفت: طه عبدالرحمن نمی خواهد جهان اسلام در تمدن غرب ذوب شود و به دنبال تاسیس یک مدرنیته اسلامی است و به بومی سازی نظریات غربی می اندیشد.

ولایت فقیه طه عبدالرحمن بیشتر یک ولایت فقیه تصوفی – عرفانی است تا فقهی – فلسفی.

در این کتاب پروژه فکری دکتر طه عبدالرحمن، فیلسوف و اندیشمند معاصر غربی، از جمله سیره علمی، ریشه های اندیشمندی و نظریه های نوآورانه وی بررسی و کاویده شده، و در هر فصل تلاش شده است به فراخور توان، محصول اندیشه وی نقد و ارزیابی گردد. فصل نخست، بررسی روش فکری طه؛ فصل دوم، از چرخش زبانی و جایگاه مباحث زبانی و منطقی در فعالیت های فکری طه عبدالرحمن بحث می کند؛ فصل سوم، به سوال درباره ی میراث و مسئله روش و حقیقت اختصاص دارد و در آن از یگانگی و استقلال یک نگاه نو و مشارکتش در ارزیابی میراث و بازسازی روش آن بحث خواهد کرد؛ فصل چهارم، به موضوع نوآوری فلسفی و شرایط آن می پردازد و تا حدی که مقدور است، مبانی فقه الفلسفه را بررسی می کند و بسط می دهد که در حقیقت ریشه های اصلی پروژه فکری این دانشمند مسلمان است؛ فصل پنجم نیز به مسئله مدرنیته و پاسخ اسلامی اختصاص داده شده است. در انتهای هر فصل، بخشی با عنوان تکملۀ مباحث و نقد و ارزیابی اضافه شده که به نظر نگارنده لازم بوده است. آنچه در فصول پنج گانه کتاب این مولف عرب زبان بدان پرداخته شده، گاه ناقص به نظر می رسیده که مترجم خود را موظف دانسته به منظور مفاهمۀ مطلوب با خوانندۀ فارس زبان، مباحثی را اضافه کند.

در این نوشتار به بررسی زمینه‌های معرفتی و اجتماعی شرق‌شناسی پست مدرن و ییامدهای آن پرداخته شده و با روشی تحلیلی ـ اسنادی، تمرکز بحث بر مواجهه‌ی معرفتی با ادوار شرق‌شناسی قرار داده شده و این امر از طریق رصد تحولات علم و معرفت صورت گرفته است. هرچند تطورات علم در چند قرن گذشته بر رویه ها، مفاهیم و ادبیات شناختی شرق‌شناسی تأثیر گذار بوده و از ابعاد مختلفی به متواضع شدن و تغییر در ادبیات آن منجر شده، لکن بنظر میرسد غرب میکوشد روح شرق‌شناسی کلاسیک که همان نگاه حاشیه‌ای و استعمارگرانه غرب به مشرق زمین است را در دوره موسوم به پست مدرن هم بصورتی خاموش باز تولیدکند.در این مقاله ضمن بررسی مطالب یاد شده به تاملات ادوارد سعید، ضیاء الدین سردار، لیلا گاندی و...پیرامون رویه‌های جدید در شرق‌شناسی اشاره شده است

این مقاله به روش شناسی نظریه اجتماعی علی حرب، فیلسوف و نظریه پرداز ساخت شکن لبنانی می پردازد. بدین منظور، با روشی تحلیلی و اسنادی ضمن اشاره به ابعاد حیات علمی و سیاسی- اجتماعی وی، به ریشه های اندیشمندی وی پرداخته شده است. ژاک از جمله تأثیرگذاران بر وی می باشد که در مباحثی چون تفاوت و نشانه بر وی تأثیر گذاشته است. منطق تحویلی و عقل گردشی از ابعاد مهم نگاه معرفتی حرب است که ارتباط وثیقی با نظریه اجتماعی او پیدا می کند. اصالت فرد و جامعه، تعامل فرهنگی، افکار عمومی، نقش نخبگان، افراط گرایی و اصلاح اجتماعی، از ابعاد نظریه اجتماعی حرب می باشد که مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در پایان، ضمن اشاره به ظرفیت های انتقادی دیدگاه او، برخی نقطه نظرات انتقادی نظریه اجتماعی وی بیان شده است.

عقلانیت در فلسفه، جامعه شناسی، اقتصاد، منطق و سایر علوم کاربردهایی دارد و هرکدام باید به طور جداگانه مورد بحث قرار گیرند. دکتر طه عبدالرحمن فیلسوف و متفکر معاصر مغربی، با استفاده از دستاورد علوم جدید و با تکیه بر معارف اصیل اسلامی، نظریه عقلانیت را طرح کرده است. این مقاله به روش شناسی نظریة عقلانیت وی پرداخته است. حاصل اینکه این پژوهش ضمن اذعان به کارآیی روش تجربی و عقلانیت ابزاری در برخی عرصه ها آن را ناقص دانسته و انحصار عقلانیت به آن را موجب سقوط انسان می داند.

این مقاله، ابتدا به حیات علمی و سیاسی دکتر طه عبدالرحمن، اندیشمند معاصر مغربی میپردازد و مهم ترین آراء وی و نیز طرح های کلان فکری او را بیان میکند. از این رو، ضمن جستاری در نظام فکری طه، نگاهی تحلیلی ـ نقدی به موقعیت وی در عالم اندیشه اسلامی عربی میافکند و کنکاش هایی در اندیشه های معرفتی او صورت میدهد. این مقاله با رویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی، به بررسی اندیشه های دکتر طه عبدالرحمن پرداخته و با نگاهی تحلیلی ـ نقدی زوایایی از اندیشه وی را روشن ساخته است.

این نوشتار به بررسی انتقادی نظریه عقلانیت طه عبدالرحمن از منظر حکمت متعالیهو دلالت‌های آن بر علوم اجتماعی می پردازد. به این منظور مبانی نظریه عقلانیت طه عبدالرحمن مورد بررسی قرار می گیرد. سپس به طرح عقلانیت سه لایه و مراتبی وی درباره عقلانیت پرداخته می شود. پایین ترین لایه از عقلانیت، عقلانیت مجرداست که ضمن تعریف و پی‌گیری تاریخی این عقلانیت در یونان و روزگار جدید به طرح محدودیت های منطقی، فلسفی و واقعی آن اقدام می شود. در ادامه عقلانیت مسدد و عقلانیت موید که رنگ و بوی دینی و عرفانی دارند طرح می گردد. عقلانیت مسدد با استمداد از مقاصد دینی بخشی از نقص های عقل مجرد را برطرف می سازد و عقل موید به سبب مداومت بر کنش دینی آفاق عقل مجرد را به جهان ذوات و وادی یقین باز می نماید ، مضاف برآن عقلانیت در ابزارها را هم به ارمغان می آورد. همچنیندر ادامه به آسیب شناسی عقل مسدد و موید هم پرداخته می شود. در جریان طرح سطوح سه گانه عقلانیت به دلالت‌های خاصی که این لایه های عقلانیت در علوم اجتماعی دارند اشاره می شود، هرچند نظریه عقلانیت طه عبدالرحمن خود در متن نظریه اجتماعی قرار دارد. در این راستا به بحث معنا، کنش، ساختار، جامعه، اهداف، ابزار، آزادی و ... پرداخته می شود. در خاتمه ضمن اذعان به برخی نقاط قوت نظریه و رویکرد طه عبدالرحمن ، از منظر حکمت متعالیهمبانی این نظریه مورد انتقاد قرار گرفته و در آنها مناقشه می شود. انسان شناسی اخلاقی عبدالرحمن مورد پذیرش انسان شناسی عقلانیت مدار حکمت متعالیه قرار نگرفته و نگاه وی به معرفت هم در هاله‌ای از نسبیت قرار می گیرد که امری مردود قلمداد می شود.هستی شناسی دیالکتیکی وگفتگویی وی که تاکید زیادی بر زبان دارد ودر پی آناست که رنگ وبوی زبانی به هستی شناسی بدهد،مورد انتقاد قرارگرفته وبرنقش ابزاری زبان در حکمت متعالیه تاکید می شود.