جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از نیازهای جدی جوامع بشری از بدویت تا پسامدرنیسم، شأن صلح جویی در مقابل‎ ‎خشونت‌طلبی است؛ بنابراین هرچه فضای فکری توسعه‌یافته مطرح شود، نیاز به طرح بازگشت به صلح و دوری از خشونت بیشتر خواهد شد. ایرانیان از همان آموزه‌های باستانی و مهرگرایانه‌شان تا پذیرش ظرفیت‌های شیعی، همواره مکاتبات و گفتمان‌های صلح از خود تولید و یا ترویج نموده‌اند. متأسفانه جامع جهانی پس از ورود به عصر جدید و جنگهای خانمان‌برانداز اول و دوم جهانی، طرح موضوع صلح را گرچه به عنوان یک منشور قطعی پذیرفت، اما گامهای جدی علمی قابل قبولی در توسعة ساحت صلح پیش‌بینی نشد. شاید محافل علمی خیلی دیر‌تر از توسعه و تولید سخت‌افزار‌های جنگی به فکر نرم‌افزارهای صلح افتاده باشند. با عنایت به اهمیت بازگشت به صلح در محافل علمی عصر حاضر، ضرورت بیان خاستگاه بشری از لابلای متون و آداب و رسوم مردمان ایران‌زمین غیرقابل انکار و اجتناب‌ناپذیر است. اگر مشرق زمین گهواره تمدن بشری باشد، پس بازیافت آرمان صلح یکی از خاستگاه‌های این تفکر بوده و هست. دکتر محمد جعفرامیر محلاتی استاد الهیات صلح در دانشگاه ابرلین امریکا در طرح مطالعاتی بخشایش در ساحت دین و سیاست و صلح، تاکنون بیش از دو عنوان کتاب با محوریت «عذر و عفو» و ورود به این فضیلت‌های محوری به حوزه روابط عمومی و بین‌المللی دنبال نموده که به لحاظ انسجام هوشمند برای سطوح عالی آموزشی در حوزه و دانشگاه شایستگی دارند. وی به همراه یازده ایران‌شناس و اسلام‌شناس غربی و ایرانی، مجموعه‌ای ۱۴ مقاله‌ای زیر عنوان بخشایش و عذر و عفو تهیه نموده‌اند. جمشید چوکسی استاد دانشگاه ایندیانا، در مقاله بخشایش سنت ایران باستان با استناد به مکتوبات هرودوت یونانی به اثبات چگونگی نظرگاه‌های غنی پیرامون عذر و عفو، ریشه‌های مفاهیم رحمت و آمرزش سنت دینی و ایرانی باستان در بخشایش و آمرزش دیدگاه‌های مهمی داشته است. چارلز گریسولد استاد فلسفه دانشگاه بوستون تاریخچه عذر و عفو را در فرهنگ‌های مختلف یونانی و غربی مورد توجه قرار داده و نشان می‌دهد چگونه فرهنگ یونانی فاقد اندیشه ضرورت عذر و عفو به عنوان فضائل بوده است. دکتر محمدجعفر امیرمحلاتی به برجستگی‌های اندیشه شیعی در مورد عذر و عفو به‌ویژه به مسأله بسط اندیشه شفاعت و توسل می‌پردازد و ابراز می‌دارد که منابع شیعی توانمندی مهمی در ایجاد رویکردهای میانجی‌گر در جهان قضاوت و سیاست ارائه می‌دهند. ‏ چارلز متیوز استاد مطالعات مذهبی دانشگاه ویرجینیا امریکا بحث عذر و عفو را در چارچوب کلام جدید مورد ملاحظه و بحث و نظر قرار داده و نشان می‌دهد که چگونه بخشایش در زندگی مدرن اهمیت روزافزونی یافته است. لوسی الایس استاد فلسفه دانشگاه سان‌دیاگو کالیفرنیا بین گزاره‌های اخلاقی و عقلانی که عوامل ضروری برای بخشایش هستند، توازن ایجاد می‌کند. به اعتقاد وی بخشایش این نیست که بکوشیم از شر کینه‌ورزی موجه خلاصی یابیم، بلکه این است که دیگر دلیل موجهی برای ادامه آن نداشته باشیم. ایوگارارد استاد مرکز مطالعات اخلاق حرفه‌ای دانشگاه کیلی و دیوید مک ناتون استاد اخلاق فلسفی دانشگاه اکسفورد انگلستان در بحثی با عنوان بخشایش بی قید و شرط طرفداران مشروط بودن بخشایش را مورد نقد قرار می‌دهند. به اعتقاد این دو ضرورت عفو همدلانه است؛ یعنی اینکه همگان را مثل خود دارای ضعفها و قوّت‌ها بدانیم و با اجازه خطا دادن به همه انسان‌ها، ایشان را ببخشیم. عبدالعزیز ساشادینا استاد دانشگاه جورج میسون امریکا به ساز و کارهای عدالت جبرانی ـ ترمیمی قصاص در قرآن و سایر منابع اسلامی می‌پردازد. وی ریشه مشکلات را در نفسانیات می‌داند و نسبت به تغافل جامعه اسلامی از جهاد علیه نفس هشدار می‌دهد و جهاد علیه دیگری را در چارچوب اخلاق جنگ و صلح مورد نقد مفصل قرار داده است. ‏ متأله مسیحی آنتونی بش بحثی در پاسخ به مقالة ساشادینا زیر عنوان عفو و مجازات و عدالت ترمیمی به رابطه جامعه و مجرم در ایجاد جرم پرداخته است. وی در مقاله دیگری زیر عنوان بخشایش در عهد جدید یا انجیل به دلیل بی‌توجهی گردآورندگان این کتاب مقدس نسبت به این موضوع پرداخته است. محمد برکت مدرس حوزه علمیه شیراز چند مسأله مهم اعم از حکم ارتداد را بررسی نموده. سعید رحیمیان عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز به توبه از منظر عرفان اسلامی پرداخته و به طور مفصل آرای عمده عرفا را در خصوص اقسام توبه و انابه و مراتب توبه‌کاران آورده است. عبدالرسول ‌هادیان استاد حوزه و دانشگاه، توبه و عفو را از نگاه قرآنی مفسران تفسیر قدمایی شیعی مورد توجه قرار داده است. علی‌محمد ساجدی عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز اندیشه و نهاد شفاعت معناشناسی نهادشناسی اخلاق‌شناسی و فلسفه شفاعت را از نگاه کلام شیعی و با تکیه بر منابع قرآنی و حدیثی را به طور مبسوط مورد موشکافی قرار می‌دهد. نعمت‌الله بدخشان عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز مبانی اخلاقی هنجار را با تأکید بر منابع قرآنی و به طور ویژه با استفاده از معارف مندرج در ادعیه و قرآن در یک راستا متون شیعی مورد ملاحظه قرار داده است. امید نویسندگان و مترجمان این مجموعه دو جلدی این است که فضیلت‌های کلان عذر و عفو را هم از جنبه مبانی نظری و هم از جنبه قابلیت نهادسازی و اثرگذاری در زندگی مدرن تبیین کنند و بسط دهند و جوامع اسلامی و جهانی را یادآور شوند که حسب فرموده قرآن، امکان ادامه حیات بدون بخشایش مستمر خداوند ممتنع است. انتشارات نگاه معاصر در سالهای ۹۷ـ۱۳۹۶ جلد اول کتاب را با ۴۵۸ صفحه و ۴ بخش و ۱۸ فصل و جلد اخیر را با ۴۵۹ صفحه و ۱۸ مقاله منتشر کرده است. (منبع:حسین روحانی صدر: https://www.ettelaat.com/mobile/?p=146332&device=phone)

صحبت از جانشينى پيامبر اسلام و لزوم تعيين جانشين از سوى ايشان و اينكه ايشان چه كسى را تعيين فرموده و ديگر مطالبى كه تحت عنوان امامت مطرح مى شود ، همواره ذهن دانشمندان اسلامى و اسلام شناس را به خود مشغول كرده كه حاصل آن ، تأليفات بى شمار اين پژوهشگران است . روش كار در بيان مباحث امامتْ متفاوت بوده است. گاهى مباحث كلامى و عقلى مطرح مى شود و گاهى با استناد به آيات و احاديث، جانشينى بلافصل اميرالمؤمنين على عليه السلام ثابت شده است . در كتاب حاضر ، روش جديد و بديعى مورد استفاده قرار گرفته كه ان شاء اللّه مورد استفاده دانش پژوهان قرار خواهد گرفت .

صحبت از جانشينى پيامبر اسلام و لزوم تعيين جانشين از سوى ايشان و اينكه ايشان چه كسى را تعيين فرموده و ديگر مطالبى كه تحت عنوان امامت مطرح مى شود، همواره ذهن دانشمندان اسلامى و اسلام شناس را به خود مشغول كرده كه حاصل آن، تأليفات بى شمار اين پژوهش گران است. روش كار در بيان مباحث امامت متفاوت بوده است. گاهى مباحث كلامى و عقلى مطرح مى شود و گاهى با استناد به آيات و احاديث، جانشينى بلافصل اميرالمؤمنين على عليه السلام ثابت شده است. در كتاب حاضر، روش جديد و بديعى مورد استفاده قرار گرفته است. همان طور که مؤلف متذکر شده است، تمامی احادیثی که در ذکر فضائل امام علی (ع) موجود است، در حد تواتر و شهرت است; ولی در استدلال به خلافت بلافصل ایشان، فقط از تعدادی از آنها استفاده می شود که در واقع، احادیث مشهور در استفاده بحث امامت است; همانند احادیث غدیر و منزلت. مؤلف در رساله حاضر، از احادیثی استفاده کرده که خود، احادیث مشهوری هستند; ولی استفاده آنها در استدلال بر امامت امام علی (ع) مشهور نیست. کتاب در اکثر جاها دارای نثری مسجع و شیواست. مؤلف، علاوه بر امامت مطالب دیگری همانند شفاعت و چگونگی آن را در مکان مناسب و لازم مطرح کرده است.

نزهة‌العشاق في مکارم‌الاخلاق، تأليف زين‌الدين علي بن محمد بن دُقماق حسيني، از دانشمندان قرن نهم هجري و از مشايخ اجازه ابن مؤذن جزيني و علي بن محمد بياضي (د. 877ق)، عنوان رساله‌اي در علم اخلاق است که در يک مقدّمه، دو مقام و يک خاتمه نگارش و به خواجه نصيرالدين حسين، يکي از ملوک تقديم شده است. در اين اثر نکات اخلاقي با استفاده از آيات و روايات، مورد بررسي قرار گرفته است. مؤلّف در اين اثر، عنايتي ويژه به ادبيات و شعر داشته است. از نزهة‌العشاق در کتابخانه‌هاي ايران چهار نسخه معرفي شده و در تصحيح حاضر از سه نسخه مذکور استفاده شده است.