جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهدر دوران معاصر یکی از جریانات فکری در جهان اسلام که در ادامه نهضت اصلاح تفکر اسلامی رشد کرده است جریانی است که به نومعتزله شهرت یافته است. اﯾﻦ اﻓﺮاد در ﻫﻤﻪ زﻣﯿﻨﻪﻫﺎ ﻧﻈﺮ واﺣﺪ ﻧﺪارﻧﺪ اﻣﺎ ﻧﻮﻋﺎ به نسبت سایر نحله های فکری ﺑﺮ ﻋﻘﻞ ﮔﺮاﯾﯽ اﻓﺮاﻃﯽ اﺻﺮار دارند. جریان نوصدرایی نیز عنوان یکی از جریانات عقلگرای معاصر است که ﻫﻢ در ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻋﻘﻞ و مبانی فکری و ﻫﻢ در جهت گیری در ﺣﻮزه ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ درﮔﯿﺮند، ﺑﺎ آنان ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ. هدف این نوشتار بررسی نوع عقلگرایی این دو رویکرد و محل اختلاف آنان است.در این نوشتار، به آثار هر دو جریان و نیز به برخی پژوهش هایی که در زمینه معرفی نومعتزلیان و نقد و بررسی آرای آنها انجام شده، مراجعه شده است. برای هر دو رویکرد در بخش های جداگانه ابتدا مفهوم عقل و مبانی فکری و عقلانی اندیشه های آنان بررسی شده است و سپس برخی دیدگاه افراطی آنان در مسائل دینی بیان شده است. با توجه به کثرت پژوهش های مربوط به جریان نوصدرائی، در بررسی این رویکرد موارد تطبیقی و تقابلی با نومعتزله پر رنگ تر شده است.در انتها مشخص شده است که ﻣﺮاد از ﻋﻘﻞ در ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺘﺎﺧﺮ ﻧﻮﻣﻌﺘﺰﻟﻪ که دارای اندیشه های مدون تر و افراطی تر در باب عقل و دین هستند، ﻫﻤﺎن ﻋﻘﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﺧﻮدﺑﻨﯿﺎد ﻏﺮﺑﯽ اﺳﺖ که با پذیرش مبانی معرفت شناسی های مختلف غربی ﺑﺴﯿﺎری از آﻣﻮزهﻫﺎی دﯾﻨﯽ ﺗﻌﻠﯿﻖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺴﯿﺎری از آﯾﺎت ﻗﺮآن ﻣﺨﺘﺺ زﻣﺎن ﻧﺰول داﻧﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد. آنان با رد نگاه تفریطی اغلب اهل سنت مانند اشاعره و سلفیه به عقل و عقلانیت، نگاه افراطی غربیان را پذیرفته اند. اشکال آنان غفلت از نگاه اعتدالی به مبحث عقل در جهان اسلام است. عقلانیتی که در تفکر نوصدرائی نمود پیدا کرده است وبرگرفته از تعالیم و تفاسیر اهل‌بیت(ع) از قرآن و وحی است و راهی برای خروج از انحطاط و آغاز مسیر پیشرفت فراروی مسلمان امروزین قرار می دهد.

مبانی و راهکارهای عملی حیات طیبه در قرآن با تاکید بر نظرات علامه طباطبایی.عالی‌ترین و جذاب‌ترین نعمت خداوند برای تمام موجودات نعمت حیات است . انسان که اشرف مخلوقات است. در پی عالیترین نوع حیات است . قرآن کریم این حیات را حیات طیبه می‌نامد. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای مسئله‌ی «مبانی و راهکارهای عملی حیات طیبه در قرآن با تاکید بر نظرات علامه طباطبایی » را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. پس از بیان کلیات ، دو مفهوم «حیات» و «طیبه» از نظر لغوی و اصطلاحی تعریف می‌شود. ایمان، عمل صالح، حق، صبر و صدق به عنوان مبانی حیات طیبه مورد بحث قرار گرفته است. و در ادامهقدرت، آزادی‌بخشی، همگانی بودن، جامعیت، معنابخشی و مراتب داشتن از ویژگی‌های حیات طیبه شمرده شده‌اند.از جمله راههای رسیدن به حیات طیبه تفکر، معرفت، اخلاص، عبودیت، توکل، رضا و تسلیم می‌باشند. کسانی که حیات طیبه به آنها افاضه شود، علاوه‌ی برخورداری از آثار اجتماعی، در زمینه فردی از بصیرت، رشد، آرامش، برکات و نصرت الهی برخوردار خواهند شد و در حیاتاخروی آمرزش و اجرو پاداش الهی و در نهایت خشنودی خداوند شامل حال آنها خواهد بود.