جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اهل بیت عصمت و طهارت از جایگاه عظیمی در نزد شاعران شیعی برخوردارند. این شاعران از طریق مدح و مرثیت اهل بیت علیهم السلام، علاوه بر زنده نگاه داشتن یاد ایشان، دَیْن خود را در حفاظت از کیان تشیع ایفا ‌کرده‌اند. گاه در این راه نیز تا سر حد قتل رسیدند. پرداختن به مناقب اهل بیت علیهم السلام به طور عموم، و واقعه‌ی عاشورا به طور خصوص دستمایه‌ی شاعران بسیاری گردید و قصائد فراوانی درباره‌ی آن سروده شد. سید حیدر حلی و محتشم کاشانی دو تن از شاعران بزرگ شیعی به شمار می‌آیند. شاعر نخست، عربی زبان و متعلق به قرن سیزده؛ و شاعر دوم، شاعری پارسی زبان و متعلق به قرن دهم هجری است. یکی در محیطی کاملاً عربی و دیگری در دامان فرهنگ ایرانی- اسلامی رشد یافته‌اند،که در این زمینه اشعار قابل ملاحظه‌ای دارند. با توجه به جایگاهوالای اهل البیت نزد خدا که مبتنی بر قرآن کتب حدیث و تاریخ بوده، نشان از برجسته بودن این موضوع در اشعار این دو شاعر می باشد.آنان این مقوله را به گونه‌ای زیبا واعجاز آفرین ودر نهایت تعابیر بلاغی وادبی در شعر خود بکار گرفتند. بررسی این اشعار از لحاظ ادبیات تطبیقی با اهمیت است .این دو شاعر در اشعار مربوط به اهل بیت^ در زمینه پیامبر|، امام علی×، حضرت فاطمه زهرا÷، امام حسین÷ وامام سجاد÷ اشعار مشترکی دارند، که از طرفی بیانگر حقانیت، عظمت ونورانیت اهل بیت^ را می‌‌رساند واز طرف دیگر شناخت این دو شاعر را نسبت به این جایگاه بیان کرده، که صفا وپاکی باطن بستر آن بوده، و مرز مکان وزمان را نمی‌‌شناسد.

به يقين امامان در احياء دين وشعارهاي مذهبي از جايگاهي والا برخوردار هستند و هر كدام در شرايط مختلف زماني خود، رسالتي خطير داشته‌اند، در راستاي انجام وظايف و تكاليف الهي متحمل انواع آزار و اذيت‌هاي بسياري‌ حتی تا شهات بوده‌اند. در اين ميان، چهرة درخشان امام حسين بويژه قيام كربلا و بازتاب آن در بيداري مسلمانان و تأثيرپذيري شعر شيعه از عاشورا و دستاوردهای آن از منزلتی والا بهره مند است. بنا بر اين در اين مجموعه با عنوان «سيماي واقعه كربلا در دیوان الشيخ محسن ابوالحب برآنيم، كه مختصري از حيات امام حسين بويژه واقعه كربلا را بررسي نماييم؛ چرا كه اين واقعه عظيم، بزرگترين رويداد زندگي شريف حضرت سيدالشهداء در سال 61ق مي‌باشد كه بيشترين اطلاعات و داده‌هاي تاريخي پيرامون آن وجود دارد. مجموعه حاضر، بيشتر به قيام امام حسين، از مبداء تا مقصد توجه داشتهوبر آن است تا شناخت بيشتري از حادثه كربلا، تحليل و تأثيرش را خصوصاً در شعر «ابوالحب» منعكس نمايد. لذا با توجه به بازتاب واقعه کربلا در شعر شعرای کربلا وعاشورا بودن شناساندن اشعار عاشورايي و شعراي ديني و حسيني در ادب شيعه در حد یک ضرورت وتکلیف است كه منشأ آن الگوپذيري از قيام كربلا و دستاوردهاي بزرگ آن مي‌باشد، دست‌آوردهايي كه همه نشان و نمادي از شهادت و اسارت آن واقعه عظيم را در خود دارد، زيرا از هر زاويه‌اي كه به واقعه كربلا و ابعاد زماني، مكاني، شخصيت‌ها و ... بنگريم بيشتر و بهتر ميزان بازتاب اين واقعه را در ادبيات تمام ملت‌ها و فرهنگ‌ها بويژه ادبيات شيعه مي‌بينيم تا جائي كه مي‌توان اظهار داشت واقعه عاشورا گويا آيينة تمام نماي مظاهر شيعه و دين اسلام است. و نيز اين بازتاب را هر چه واضح‌تر و شفاف‌تر در پژوهش پيرامون شعر و شعراي عاشورايي به‌خصوص در شعر آقاي ابوالحب (متوفي‌1305)- از شعراي شيعي معاصر- مي‌يابيم و لذا اين شاعر جايگاهي ممتاز در ميان شعراي عاشورايي دارد و الحق كه وي یکی از مفسرین شعر عاشورا در ارائهمظلوميت آل رسول الله در قيام كربلا است و سزاوار توجه و شناسايي بيشتر مي‌باشد.

چکیدهقرآن کریم یک شاهکار بزرگ ادبی است که در بیان معارف عمیق و والای خود که راه رسیدن به کمال انسانی است، فصیح ترین و بلیغ ترین اسلوب های ادبی رایج در آن زمان را به کار برده است واز آن جائی که فهم صحیح قرآن در گرو آشنائی با این اسالیب است، کنایه نیز به عنوان یک اسلوب بیانی، نمود وجایگاه خاصی در قرآن دارد به طوری که در بسیاری از آیات از جمله در جزء بیست‌وهشتم و بیست و نهم زبان قرآن زبان کنایی استو نمی‌توان سوره‌ای از این دو جزء را یافت که حداقل در یک آی? آن کنایه به کار نرفته باشد. کنایه در قرآن صرفاً یک ابزار بلاغی جهت آراستن کلام نیست بلکه یک هدفی است که خداوند حکیم از ورای آن انسان را از مقصود خود آگاه و به سوی کمال می‌کشاند و از آن جایی که قرآن کتاب زندگانی است مقصود و پیام سخن الهی در زمینه‌های مختلف دینی، علمی، ادبی، اجتماعی، اخلاقی و.... با استفاده از تعبیرهای مختلف از جمله تعبیرهای کنایی به نحوی زیبا و تأثیرگذار در آیات مختلف بیان می‌شود. گاهی خداوند با زبان کنایی انسان را هشدار می‌دهد و یا او را بشارت داده و به عملی نیکو دعوت می‌نماید و گاهی با استفاده از کنایه به مدح پیامبران و مومنان و.... و به بیان صفات پسندیده و گاهی نیز به ذم کفار و منافقان و بیان صفات ناپسند می‌پردازد بنابراین، مقصود نهایی از کنایه در آیات غالباً بیان یک یا چندین صفت و یا اشاره به موصوف و گاهی بیان نسبت میان این دو می‌باشد که با توجه به مصداق هر آیه در قالبی از تعریض، تلویح، رمز، ایماء به نحوی زیبا و دلنشین بیان می‌شود. و طبق آمار می‌توان گفت از میان انواع کنایه کنایه از صفت و تعریض بیشترین آمار را به خود اختصاص می‌دهند.