جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هرچند اعتقاد به غيب و آگاهي از آن، مورد اتفاق اديان الهي است و يكي از مسائل اساسي علمي و كلاميِ اديان آسماني به شمار ميرود، اما گستره علم غيب به خاطر پيچيدگي، مورد نزاع و گفت وگوي پيروان اديان آسماني است. بر اساس ديدگاه عهدين و قرآن، خداوند به امورات گذشته و آينده، عالم است و او همه چيز را پيش از خلقتش پيش بيني كرده است. هم چنين علم غيبِ انبيا و اوليا كه واسطه فيض خداوندي اند، مورد نزاع است. گروهي بر اين اعتقادند كه آن ها با تعليم الهي، به برخي اسرار غيبي اطلاع مييابند. و برخي قلمرو علم غيب را از آن ها نفي كرده و اعتقاد به علم غيب براي غير خداوند را موجب شرك و كفر می دانند. با بررسي دقيقِ اديان الهي، به اين نتيجه ميرسيم علاوه بر آگاهي خدا از غيب، پيامبران و اولياي او نيز به غيب آگاهند.

تحقیقی در تبیین مباحث عالم ذر از دیدگاه آیات، روایات و متکلمین است. پژوهش حاضر در سه بخش تدوین شده است. بخش اول پس از مفهوم شناسی، پیشینة مباحث عالم ذر، پیش از اسلام، در متون دینی مسلمانان و در عرفان و تصوف را بیان کرده است. نویسنده در بخش بعدی به بررسی عالم ذر از دیدگاه قرآن و احادیث پرداخته و در بخش سوم عالم ذر از دیدگاه کلامی مورد توجه قرارگرفته است. نویسنده در جمع بندی این پژوهش مجموع اقوال و دیدگاه های فراوان دربارة عالم ذر را در چهار قول خلاصه کرده است. 1. نظر اهل حدیث و ظاهرگرایان که به وجود «عالم ذر» به صورت حقیقی و تکوینی در عالم ماده معتقدند. 2. گروهی از دانشمندان با استناد به عدم دلالت آیات و مخالفت روایات با آیات و نبود دلیل عقلی، منکر «عالم ذر» هستند که گروهی از منکرین آیات مربوطه را از باب حکایت تمثیلی و مجازی دانسته اند. 3. تلفیقی از نظر اول و دوم است که اصل عالم ذر به صورت حقیقی و تکوینی صورت گرفته، اما خطاب خدا به انسان ها از باب تمثیل و مجاز است. 4. برخی از متکلمین و عرفا و گروهی از حکماء معتقدند «عالم ذر» در عالم دیگری که در غیبِ عالمِ ماده بوده، صورت گرفته است.