جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: در طول تاریخ براهین مختلفی از ناحیه حکما و فیلسوفان برای اثبات خداوند اقامه گردیده است که از آن جمله می توان به برهان حرکت ارسطو، برهان واجب و امکان ابن سینا و برهان حدوث متکلمین اشاره نمود. از جمله ویژگیهای مختص انسان که او را از سایر موجودات متمایز می نماید؛ عقل و دل است، عقل و دل که در لسان آیات قرآن فطرت خوانده می شود دارای ویژگیهای خاصی است از جمله کیفیات فطرت انسان توجه به کمال خواهی و زیبایی دوستی است. برخی از حکماء تلاش نموده اند تا از این ویژگی برای اثبات باری تعالی اقامه برهان نمایند. چون آدمی میل به کمال و زیبایی دوستی دارد و این میل از مقوله متضایف می باشد و دو امر متضایف در وجود متکافه هم می باشند بنابراین می بایست در برابر عشق به زیبایی و کمال در انسان، معشوق کامل و زیبا نیز تحقق داشته باشد. در این وجیزه تلاش شده است این برهان مورد بررسی قرار گیرد تا با ادله عقلی و نقلی این برهان را اثبات نموده و نظر مخالفان و موافقان را مورد بررسی داده و کارکردهای این برهان بیان گردد.

بصیرت، قوه‌ای برگرفته از نیروی معنوی باطنی و فهم و درک عمیقی است که زمینه تشخیص حق از باطل و انتخاب راه درست از غلط را برای انسان فراهم می‌سازد. بصیرت دارای مراتبی است که هر کس به میزان استعداد و توان و تلاش خود به آن دست می‌یابد. رابطه ایمان و معنویت با بصیرت این‏گونه است که، ایمان موتور و بصیرت چراغ، قطب‏نما و نورافکن‏است. برخی عواملی که موجب تحصیل و تقویت بصیرت می‌شود عبارتند از آگاهی، تفکر و تعقل در امور، تفقه در دین، عاقبت اندیشی؛ و در آنجا که اندیشه ما یاری نمی‌دهد سوال کردن، مشورت گرفتن و عبرت گرفتن از گذشته‌ها می‌تواند ما را به بصیرت برساند. اما بدون توفیق الهی دست‌یابی به بصیرت ممکن نیست و بعد از دستیابی نیز از آنجا که نور گوهر عقل، گاهی با غبار جهل و نادانی و غفلت، تعصب و لجاجت، حب دنیا، هوای نفس و گناه و... کم فروغ می‌شود، لازم است با زهد و تقوای الهی، این گرد و غبار را زدود و با یاد و ذکر الهی به آن قلب جلا بخشید و با همنشینی با علمای ربانی، هم آگاهی افزایی کنیم و هم معنویت و نورانیت کسب نماییم، تا بصیرتمان افزایش یابد. بهره گیری از قرآن و تدبر در آن همچنین تمسک به سیره اهل بیت (ع) نیز از مهمترین راه‌‌های کسب بصیرت می‌باشند. البته شرایط محیط خانوادگی، تعلیم و تربیت و فضای سیاسی اجتماعی که فرد در آن رشد و نمو یافته بسیار تاثیر گذار در بصیرت وی خواهد بود. رهبر معظم انقلاب همواره در سخنان و فرمایشات خویش برضرورت و اهمیت و فواید بصیرت تاکید داشتند و مبانی بصیرت را ایمان و معنویت، تقوا، قرآن، ولایت‌مداری، آگاهی سیاسی، شناخت تاریخی و عبرت از آن فرمودند و دنیاطلبی و ترس را دو مانع مهم در بصیرت ذکر نمودند. ایشان کارکردها و راهبردهای بصیرت را دشمن شناسی، جریان شناسی و جبهه شناسی، تکلیف شناسی، موقع شناسی و آینده شناسی برشمردند و مخاطبان بصیرت را خواص جامعه، جوانان، دانشجویان ذکر کرده و الگوهایی بصیرت را حضرت علی(ع)، عماریاسر، امام حسین(ع)، حضرت عباس(ع)، امام خمینی(ره) و شهدا، جانبازان و آزادگان ذکر کردند. ایشان مهمترین بزهنگاه و کاربرد بصیرت را در فتنه می‌دانند و فتنه را با توجه به کلام حضرت علی (ع) امتزاج حق و باطل معنا کردند و دنیاطلبی را عامل ایجاد فتنه و هدف از فتنه را ایجاد اختلاف در بین جامعه اسلامی و راه مقابله با فتنه و جنگ نرم دشمن را مجهز شدن به ابزار بصیرت، تمسک به قرآن و اهل بیت (ع)، ایمان، آگاهی، شناخت شاخص‌ها و تبیین و روشنگری عنوان کردند. بی ?تردید تثبیت نظام جمهوری اسلامی?در ایران، محصول بصیرت جامعه ایرانی- اسلامی ?و تداوم این نظام نیز در گرو «بصیرت» اکثریت قاطع این مردم مؤمن و متعهد به آرمان‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی?می‌باشد.

چکیده : موضوع تحقیق بررسی تطبیقی حاکمیت نبوی با حاکمیت علوی می باشد.هدف از انجام این تحقیق ،بررسی سیره سیاسی و الگوی عملی و حکومتی آن دو بزرگوار وعلل تفاوت عملکرد حکومت آنها می باشد. زیرا از آنجا که معصومین (ع)همه نور واحد هستند ، وبه اعتقاد ما شیعیان سیره سیاسی و حکومتی آنها می تواند الگوی خوبی برای حکومتهای اسلامی باشد. حکومت امام علی(ع)، همان حکومتی است که پیامبر(ص) در پی آن بوده وآنرا بنا وتثبیت نموده است. ولی در عملکرد تفاوتهایی داشته است ، که بیان نموده ایم .این تحقیق شامل کلیات وسه فصل اصلی می باشد. فصل اول به بررسی حکومت نبوی پرداخته شده است.مقدمات تشکیل حکومت، اقدامات وویژگی های حکومت نبوی ، مخالفان پیامبر(ص) وروش برخورد ایشان با مخالفان ،ازجمله بخشهای این فصل می باشد. درفصل دوم به بررسی حکومت علوی پرداختیم که شامل ،چگونگی خلافت وبیعت مردم با ایشان ،اقدامات وویژگیهای حکومت علوی ، مخالفان وشیوه برخورد حضرت با آنها می باشد.درفصل سوم ،تفاوتها وشباهت های حکومت نبوی وحکومت علوی ،رابررسی نمودیم وسپس دلایلی چند از علل تفاوت این دو حکومت را بیان کردیم .با توجه به این که کتاب های زیادی در مورد حضرت رسول اکرم(ص) وحضرت علی ( ع) می باشد سعی شده که از کتاب های معتبر استفاده شود که در فهرست منابع نام تمامی آن ها ذکر شده است. نتیجه ای که از بررسی این تحقیق به دست می آید این است که حکومت در نزدپیامبر(ص) وامام علی ( ع) از یک ارزش واهمیتی برخوردار است وهردو بزرگوار تلاش نموده اند که همان اهداف وارزشهای اسلامی را دنبال نموده وطبق دستورات خداوند به اداره امور مسلمین به پردازند .اما تفاوتی که وجود دارد به خاطر شرایط خاص زمان امیر المومنین (ع)وتغییر وانحراف جامعه ومسلمین از آرمانهای اسلامی بود.عواملی که موجب تغییر هر حکومت دیگری نیز می تواند باشد. کلید واژه های: حکومت نبوی ،سیره پیامبر(ص) ، سیره امام علی (ع)

فاقد چکیده

بی تردید، سال‌های 320 - 447 قمری (1055م)، از فرازهای مهم و اساسی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی است و از نظر شرایط سیاسی، اجتماعی از حساس ترین دوران‏های شیعه به شمار می‏رود، چرا که خاندان شیعی مذهب بویه، قدرت و حاکمیت سیاسی دستگاه خلافت عباسی را به دست گرفته و در ترویج مذهب تشیع اهتمام بسیار ورزیدند وعقاید مذهب شیعه، با حمایت آل‌بویه و تعلیم وتدریس و تلاش علماء و متکلمین و فقهای جلیل القدری مثل شیخ مفید(ره) ودیگران مجال بروز و نشو و نما گرفت، آراء و عقاید شیعه تحکیم و ترویج یافت؛ عدم تعصب آل‌بویه در حمایت‌های علمیِ همه گروه‌ها، حتی مخالفین، در راستای نشر و گسترش علم، ادب و فرهنگ و تمدن اسلامی باعث شد؛ بغداد محل تجمع نحله‌های کلامی چون معتزله و اشاعره، مذاهب فقهی شیعه و اهل سنت و فلاسفه و دیگر گروه‌ها گردد، طبیعی است که هر گروه و فرقه‌ای برای کسب نفوذ و گسترش خود، سعی داشت جای پایی برای خود جست و جو نماید. لذا آن دوران، نقطه‌‌ی اوج تلاقی و برخورد اندیشه‌های گوناگون اعم از فقهی، کلامی، مذهبی و فلسفی است. لذا فرقه‌ها در مقام معارضه و مقابله برخاستند و با منازعه و رقابت علمی که از جمله نمونه‌های‌ آن، می توان به مناظره کلامی شیخ مفید با ابوبکر باقلانی و قاضی عبدالجبار معتزلی اشاره کرد سعی در برتر نشان دادن مکتب خود بودند این منازعات کلامی درحوادث سیاسی، وضعیت اجتماعی مردم و عملکرد حکام و فرمانروایان که در تعمیق وگسترش عقیده، نقش اساسی داشتند تاثیر گذار بود به طوریکه بازتاب هر منازعه با عکس العمل حاکمان و مردم همراه بود. رساله حاضر به بررسی تحولات اجتماعی سیاسی ناشی از تمایزات وتناسبات علماء معتزله با شیعه در عصر آل‌بویه پرداخته و با روش تحلیل روایت به بررسی تأثیر منازعات بر مسایل اجتماعی سیاسی و اینکه این تحولات چه تاثیری بر کلام شیعه داشته می پردازد، ضرورتی که با زبانی ساده و گویا، اصالت و هویت کلام شیعه را متکی بر تأثیرات آموزه‌های أئمه اطهار علیهم السلام بیان می‌نماید؛ تا جوابی روشن بر معاندان و مغرضانی باشد که شیعه را تابع یا جزو مکتب معتزله می دانند؛ به آن جهت که ازجمله رقابت فکری شیعه در عصر آل‌بویه با معتزله عقل‌گرا بوده لذا متکلمان شیعه با زبان معتزلی با آنها مناظره و گفتگو کرده اند و این هم‌زبانی و بازتاب آن در اجتماع و سیاست باعث این توهم تأثیرپذیری در اندیشه‌ها شده، با وجود این که شیعه بر آموزه‌های فکری خود پافشاری کرده است وبدان راسخ و استوار بوده است، و یکی از ادله محکم آن ردیه‌هایی است که در این دوره توسط شیخ مفید(ره) و دیگران بر آراء و افکار معتزله نوشته شده است.

تاکنون مسئله ضرورت نبوت با رهیافت‌های گوناگونی، ازجمله حدیثی، کلامی، فقهی و فلسفی تبیین و ارزیابی شده است. پژوهش پیش‌رو به ضرورت نبوت از منظر فلسفه و عرفان می‌پردازد. فلاسفة مسلمان در ظاهر با نگاهی این‌سویی و زمینی، به‌ویژه در مبحث علم النفس، با نگاه به مراتب حسی، خیالی و وهمی و همچنین مراتب عقل عملی و نظری و قوه قدسی‌ای که برای عقل بالمستفاد حاصل می‌شود، به تبیین این حقیقت پرداخته‌اند و از راه حکمت واجب، ضرورت آفرینش، ازجمله انسان و درنتیجه ارسال نبی را برای هدایت او و اصلاح جامعه و اداره امور انسان‌ها اثبات کرده‌اند؛ اما عرفا با نگاهی آسمانی، نبودِ انسان کامل را در میان مخلوقات الهی، نقص خلقت تلقی می‌نمایند. در پژوهش پیش‌رو، این مسئله براساس متون و منابع اصیل این دو حوزه و با تأکید بر آرای ابن‌سینا (نماینده فلاسفه) و امام خمینی (نماینده عرفان) تبیین و ارزیابی شده است.

ازجمله خصوصیات مختص انسان که او را از سایر موجودات متمایز مي‌کند، عقل و دل (فطرت) است که دارای ابعاد مختلفی است. یکی از این ابعاد، توجه به کمال‌خواهی و بی‌نهایت‌طلبی است. برخی پژوهشگران اسلامی تلاش کرده‌اند از این طریق به اثبات باری‌تعالی بپردازند. ازآنجاکه انسان به کمال‌مطلق و زیبایی‌مطلق میل دارد و این میل از مقوله تضایف است و دو امر متضايف در وجود تکافو دارند، مي‌بایست معشوق کامل و زیبای مطلق نیز محقق باشد. در این مقاله سعی‌شده است ساختار منطقی برهان عشق به کمال مطلق مورد دقت قرار گیرد.