جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تجزیه و تحلیل ارتباط زبانی به لحاظ طبیعی و فیزیکی کار چندان دشوار و پیچیده ای نیست؛اما به لحاظ فلسفی و معنا شناختی امری بسیار پیچیده و دشوار است. ما به وسیله اصوات،علایم و نشانه ها کارهای عجیب و خارق العاده ای انجام می دهیم،مثلا امر می کنیم ،نهی می کنیم ،بامعنا و بی معنا سخت می گوئیم : صادق یا کاذب اخبار می کنیم و مانند اینها.تجزیه و تحلیل چنین امور معنا شناختی ای که در این مقاله از آنها به افعال گفتاری تعبیر می شود نیازمند نظرورزی و تاسیس اصولی است که بوسیله آنها بتوان به طور منسجم و معقول چنین پدیده های معرفت شناختی و معنا شناختی مهمی را توضیخ داد.اصل بیان پذیری که در این مقاله مفاد آن شرح و به بعضی از نتایج و لوازم آن اشاره می شود،نخستین بار توسط جان سرل فیلسوف زبان و ذهن معاصر،تنسیق و تشریح شد.این اصل یکی از مبادی تصدیقیه نظریه افعال گفتاری است.توجه به این اصل و تحلیل مفاد آن می تواند به داوری در باب دو نظر گاهی که به لحاظ تاریخی به صورت معارض ظهور کرده اند،یعنی نظر گاه پیروان اصالت سیاق(ویتگشنتاین دوم،آستین و استراسن و ...)و نظرگاه قائلین به تعیین شرایط صدق جمله به وسیله معنای جمله(ویتگنشتاین اول ،اعضای حلقه وین،کواین،دیویدسن)کمک کند.

دستهای از واقعیتها وجود دارند که وجودشان کاملاً وابسته به توافق میان انسانها است. یعنی وجودشان صرفاً به سبب آن است که انسانها بر این باورند که آنها وجود دارند؛ واقعیتهائی نظیر پول، مالکیت و زوجیت. این دسته از واقعیتها را "واقعیتهای نهادی" نامیده اند. این نامگذاری از آن روست که وجود آنها مستلزم وجود نهادهای بشری است (مثلاً پول بودنِ یک اسکناس منوط به وجود نهاد بشری "پول" است). وجود چنین واقعیتهائی پرسشهائی را پدید می آورد: چگونه ممکن است واقعیتی صرفاً به واسطه اعتبار انسانها عینیت یابد؟ ماهیت چنین واقعیتهائی چیست؟ ساختار آنها چگونه است؟ آیا ابجکتیوند؟ اگر آری، به چه اعتباری؟ پرداختن به این موضوعات در فلسفه تحلیلی معاصر عمدتاً ناشی از آثار و نوع نگاه جان سرل است. این رساله مبتنی بر آثار و نظریات او در صدد شرح و تبیین واقعیتهای نهادی و پاسخ به سئوالات یاد شده است. تمرکز اصلی مباحث این رساله بیشتر بر روی هستی شناسی واقعیتهای نهادی است. به نظر سرل واقعیتهای نهادی عموماً از صورتبندی قواعد قوام بخش یعنی «X در بافت C، به عنوان Y محسوب می شود» تبعیت می کنند. در این فرمول Y نماد کارکردی وضعی است که توسط افراد جامعه برای X تعیین شده است. ایجاد هر واقعیت نهادی عبارت است از اعتبار جمعی یک کارکرد وضعی؛ کارکرد وضعی به کارکردی گفته می شود که بر یک شیء، شخص و یا وضعی از امور بار می شود و تحقق آن را نمی توان به ساختار فیزیکی شیء منتسب کرد، بلکه آن کارکرد تنها به واسطه پذیرش و توافق جمعی تحقق می یابد. کارکرد وضعی به یک وضع اعتبار شده منتسب است که "نهاد" نام دارد. نهادها مجموعه ای از توان های بایائی را به همراه دارند. یعنی هر کارکرد وضعی مستلزم حقوق و تکالیفی است و الزام هائی را عینیت می بخشد که از زاویه سوم شخص قابل تشخیص است. واقعیتهای نهادی به لحاظ هستی شناختی سابجکتیوند ولی از آنجا که با یک وضع اعتباری فرافردی تطابق دارند که توسط عقلا ابراز شده است لذا به لحاظ معرفت شناختی ابجکتیوند. ابجکتیویتی واقعیتهای نهادی امری کاملاً وابسته به نهادِ بنیادین زبان است.

نظرگاه کانت در باب علیت - تقریر اصل علیت و اثبات آن - معطوف به مباحثی است که هیوم درباره انکار علیت گفته است کانت با نقد نظریه هیوم سعی میکند نظر گاهی جامع و منسجم در باب نحوه پیدایش اصل علیت و کاربرد آن در معرفت بشر به پروراند فهم نظریه کانت در باره علیت بر فهم اجزا دیگر فلسفه او متوقف است از نظر اغلب مفسران و شارحان کانت برای فهم نظریه علیت در نظارم فلسفی کانت با ید بخش استنتاج استعلائی کتاب نقد عقل محض را فهمید که کار چندان سهل و آسانی نیست در این مقاله سعی کرده ایم با استفاده از شرح و تفسیرهایی که شارحان و مفسران کانت عرضه کرده اند نخست استنتاج استعلایی را البته تا جایی که با بحث علیت در ارتباط است فهم کنیم و سپس ادله وی بر اثبات علیت را در تشابه دوم ذیل تحلیل اصول از کتاب نقد عقل محض تحلیل و بررسی کنیم این نکته نیز قابل توجه است که تفکر کانت در باب علیت دوره های مختلفی را سپرس کرده است در این مقاله تنها با دوره پس از نقد عقل محض سرو کار داریم

بدون تردید یکى از نظامهاى فلسفى بسیار مهّم مغرب زمین که شاید بتوان گفت نقطه عطفى در سیر تحوّل اندیشه غربى است، نظام فلسفى فیلسوف شهیر آلمانى، ایمانوئل کانت است. کانت در بخش اول کتاب نقد عقل محض به تجزیه و تحلیل قواى سه گانه انسان، یعنى حس، فاهمه و عقل پرداخته است. کانت در «جدل استعلایى» که به اعتقاد بعضى، مهمترین قسمت کتاب نقد عقل محض است، به تبیین و توضیح عقل، تصورات عقل و ربط و نسبت آن با حس و فاهمه پرداخته است. به اعتقاد کانت عقل دو کاربرد متمایز دارد؛ کاربرد منطقى و کاربرد محض(استعلایى). عقل داراى اصولى است که به وسیله آنها قواعد فاهمه را وحدت مى‏بخشد. این اصول، معرفتهاى کلّى پیشینى هستند که از مفاهیم محض عقل ناشى شده‏اند، عقل به کمک اصول خود، احکام فاهمه را وحدت مى‏بخشد. کانت، عقل را به لحاظ کارکرد منطقى‏اش «قوه استنتاج» مى‏نامد. به اعتقاد کانت قوه عقل، کارکرد دیگرى نیز دارد که براساس آن عقل، اصلى بنیادین دارد که استعلایى است. این اصل بنیادین، عبارت است از این فرض که زنجیره مقدمات منطقى که عقل در کاربرد منطقى خود بدانها دست یافته بود، واقعا داراى یک حدّ نهایى نا مشروط است. به اعتقاد کانت عقل در سیر قهقرایى خود که بدنبال امر مطلق و نامشروط است، به مفاهیمى دست مى‏یابد که ما بازایى در تجربه ندارند. این مفاهیم را کانت «مفاهیم عقل محض» مى‏نامد. این مفاهیم کارکردى مثبت دارند که «نظام بخشى» است و کارکردى منفى دارند که «قوام بخشى» است، در طول این مقاله این دو کارکرد، توضیح داده شده است.