جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم سلطه در قرآن کریم با عبارات مختلف و واژه‌های گوناگونی چون ظلم، بغی، حرص، سبیل، تعدّی، کبر، علوّ آمده است و نفی سلطه‌گری و مذمّت سلطه‌پذیری و احکام آن‌ها، مضمون آیات زیادی از قرآن قرار گرفته که در این خصوص دلالت آیات 279 بقره، 141 نساء و 83 قصص مورد بررسی مقایسه‌ای قرار می‌گیرد و به پیامدها، اثرات سوء سلطه‌گری، راه رهایی از زیر بار سلطه‌گران و شیوه‌های استکبارستیزی اشاره می‌شود. بررسی نشان می‌دهد که حوزه شمول فراز آخر آیه  لا تَظلِمُونَ وَلا تُظلَمُونَ€(بقره/ 279) در رابطه با مفاهیم یادشده، بسیار وسیع‌تر از آیات دیگر و حتی آیه «نفی سبیل» است، ولی تأسیس قاعده‌ای با عنوان «قاعده نفی ظلم» جهت استناد و بهره‌گیری‌های لازم در این مورد، مغفول واقع شده و این نوشتار، نخست سعی در توضیح این مهم دارد. هدف بهره‌مندی بیشتر از رهنمودها و آموزه‌های قرآنی و آگاهی یافتن مسلمانان از آثار شوم نیرنگ‌ها و شیطنت‌های نظام‌های سلطه‌گر جهان و شیوه‌های مٶثر استکبارستیزی به خصوص برای مرتبطان و کارگزاران سیاست خارجی است. این نوشتار با بهره‌گیری از الهامات قرآن کریم و رهنمودهای راسخان در علم، اهل بیت عصمت و طهارتM و دیدگاه‌های برخی مفسران و تبیین‌کنندگان آیات‌الاحکام در حوزه‌های فقهی، حقوقی و سیاسی، در حد امکان به تبیین و رهیافت موضوعات فوق با بینشی تحلیلی و توصیفی می‌پردازد.

دین اسلام از ادیان و مکاتبی است که در محیط شهری شکل یافته و اصولاً نسبت به شهرنشینی نظری کاملاً مساعد و تشویق‌آمیز دارد؛ به طوری که بسیاری از محققان معتقدند اسلام اصولاً دین شهر است. نگاهی اجمالی به تعلیمات اسلامی نیز تأکید اسلام بر این موضوع (شهر و شهرنشینی) را نشان می‌دهد. از آنجا که برای اصطلاحاتی همچون «شهر»، «شهر اسلامی»، «شهرسازی اسلامی» که‌ در ادبیات شهرسازی کاربرد فراوان‌ دارند، معنا‌ و مفهوم‌ متعددی بیان گردیده، ضروری به نظر می‌رسد این مفاهیم با مراجعه به متون و منابع اسلامی و دیدگاه‌های حکما و علمای مسلمان نیز بررسی گردید تا مناسب‌ترین تعریف استنتاج شود و بتوان از اشتباه و در هم آمیختن مسائل با یکدیگر در برنامه‌ریزی‌های شهری، در حدّ مقدور دوری نمود؛ لذا برای رسیدن به این مهم، ابتدا مفاهیم مختلفی که در معنای شهر به کار رفته‌، بررسی و در اصطلاح علم و قرآن تبیین و بررسی می‌شود. آنگاه تعریف شهر اسلامی و شهرسازی در منظر قرآن و علم مورد بررسی قرار می‌گیرد.

چکیده مقاله: طرز تفکر یک مکتب دربارۀ جهان هستی(جهان‌بینی) زیرساخت آن مکتب به شمار می‌رود. جهان‌بینی توحیدی با پنج اصل توحید، عدل، نبوّت، امامت و معاد مبنای فکری شیعه را می‌سازد. اصل توحید که پایه و اساس تفکر توحیدی است در چهار بخش توحید در ذات، صفات، عبادت و نیز توحید‌ افعالی‌ قابل‌ طرح است که باور به این اعتقاد، آثارفراوانی در زندگی موحّدانه و نیز در سبک زندگی اجتماعی توحید محور دارد به طوری که طبق قاعده بسیط الحقیقه، همه اشیاء جلوه پروردگار هستند و درعین کثرت، وحدت را نشان می‌دهند و از منیّت بدور هستند. انسان خلیفۀ‌الله است و می‌‎تواند متخلّق به صفات فعل الهی از جمله عدل شود به طوری که عدالت را در شهرسازی به نمایش گذارد. باری‌تعالی، خالق این جهان، نظام احسن را به بشر می‌آموزد و انسان آنچه را که معرّف فعل و خلق الهی است در آثار و فعالیت‌های خود متجلی می‌نماید و در نهایت توحید نظری را در عمل پیاده و مردم را در زندگی اجتماعی به سوی خداپرستی و ارتباط با خداوند سوق می‌دهد. یافته‌های پژوهش که با رویکرد توصیفی‌ـ‌تحلیلی حاصل شد، نشان می‌دهد که توحید باوری بر روی کارکرد اشخاص از جمله شهرساز تأثیر دارد، به این معنی که جهان‌بینی شهرسازان و مدیران شهری می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های آنان بر مدل شهر تأثیر گذار باشد و طراحی شهر را به نحو صحیح مدیریت کند.

به یقین شرایط زمان و مکان از طریق اجتهاد در موضوعات و احکام فقهی تأثیر می گذارد، در این راستا شیوه اجرای حدود، که یکی از مباحث فقهی می باشد، از این تاثیر پذیری به دور نمی باشد. حد : مجازات معینی است که شارع برای ارتکاب جرایم معین قرار داده است. مهمترین ویژگیهای آن فوری، حتمی و معین بودن می باشد. این مجازان که در زمان فعلی نیز باید اجرا شود ، از نظر فقه و فقها اجرای علنی آن ترجیح دارد . در صورت تعدد باید به گونه ای اجرا شوند که علاوه بر رعایت ضوابط اجرای حد بر مریض ، همگی امکان اجرا پیدا کنند.در زمان فعلی حد قتل بدون طریق معین میتواند در حالت بی هوشی به اجرا در آید بخلاف حد قتل با شیوه معین که از این طریق موضوعیت داشته و نمی تواند در حالت بی هوشی به اجرا در آید. در حد قطع با وجود امکان بی حسی، پیوند عضو قطع شده ممنوع است و در حد جلد با استفاده از امکانات پزشکی جهت بی حس کردن مجاز نیست. در مجازاتهای غیر بدنی ، زندان حدی که ابد می باشد می تواند به صورت باز و نیمه باز اجرا شود و در تبعید، تبعیدی میتواند همراه خانواده به تبعید رفته ، اما در حد محاربه با توجه به وضعیت فعلی ، شرایط آن تنها با زندانی کردن محارب فراهم میشود