جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله افکار شیعی که در دوره صفوی رونق چشمگیریبه خود گرفت مسأله مهدویت و ظهور حضرت مهدی بود.توجه به مهدویت موضوعی است که نزد پادشاهان صفوی و علما و شعرا با هم گره خورده و از یکدیگر تأثیر پذیرفته اند.اشعار شاعران این دوره که با محور موضوع مهدویت گردآوری می شودبا آیات قرآن و احادیث مربوط به مهدویت ارتباط مستقیمی دارد.با گردآوری اشعار مهدوی در سده یازدهم به موضوعات مختلف اشعار مهدوی و میزان تأثیر پذیری اشعار از قرآن و احادیث مهدویت و شاعرانی که بیشتر به موضوع مهدویت اشلره داشته اند مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در این پژوهش منطق الطیر عطار و روانشناسی تحلیلی یونگ مورد مطالعه قرار گرفته است.هدف از انجام این تحقیق تطبیق و بررسی عرفان اسلامی با دیدگاه یونگ در سیر کمال شخصیت انسان است.بر اساس طبقه بندی روش های تحقیق این پژوهش در زمره روش کتابخانه ای قرار گرفته است که طی آن پژوهنده نخست به مطالعه دقیق و فیش برداری پیرامون هر دو موضوع پرداخته و سپس با تحلیل و بررسی مطالب جمع آوری شده شباهت ها و تفاوت ها مشخص و به آن ها اشاره گردیده است.این پژوهش در 6فصل تنظیم گردیده است که به شرح زیر است:فصل اول:کلیات (اعم از مقدمه،روش تحقیق،پیشینه و...فصل دوم:به تعاریف مفاهیم و موضوعات در هر دو حوزه اشاره گردیده است. فصل سوم:هشت گام روانشناختی فرآیند تفرد به همراه تحلیل عرفانی هرگام و بیان شباهت ها و تفاوت ها،به طور جداگانه بررسی گردیده است.فصل چهارم:به هفت وادی منطق الطیر از دیدگاه عرفانی ،اختصاص یافته است.

این رساله در9 فصل با هدف بررسی نظرمولوی در مورد ریاضت و نمود آن در مثنوی معنوی تدوین گردیده است.در مقدمه که فصل اول این رساله را تشکیل میدهد روش، اهداف،پیشینه و اهمیت تحقیق به طورمختصر و مفید آمده است.در فصل دوم برای شناخت بیشتر مولوی با فرض صوفی بودن او مکتب تصوف مورد تحقیق قرار گرفته است،در مورد ضرورت ایجاد این مکتب سخن گفته شده و با توجه به اقوال صوفیان ومولوی، صوفیان گروه بندی شده اند ودر آخر این نتیجه حاصل آمده که مولوی صوفی عاشق است.درفصل سوم تعاریف مختلف ریاضت در لغت نامه ها وگفتار صوفیانپیدا شده است ریاضت در کلام الهی وگفتار ائمه جستجو گردیده واین مقوله در مذاهب مختلف خصوصا مسیحیت مورد فحص قرار گرفته و تفاوت آن با رهبانیت بیان شده است.ریاضت در عصر مولوی و از نظرسعدی و نجم رازی بررسی شده است.فصل چهارم از کتابهای مهم عرفانی موارد مشمول ریاضت استخراج شده است.فصل پنجم بانگاهی انتقادی ریاضت دوازده تن از بزرگان تصوف که همگی از صوفیان خائف هستندبررسی شده است.در فصل ششم با روندی منطقی از هفده موردی که مستقیما به ریاضت اشاره شده است «خود» و«تن» تعریف شده اند از اشعار مثنوی این نتیجه به دست آمده که .قیاس،پندارآفرین است وموجب ایجادتصورات واوهام وشخصیت کاذبمی گردد ،هدف اصلی ریاضت زدودن این زنگارهاست. صمت،جوع،سهر،عزلت،ذکر،صبر،ترک تقلید،دوری از اندیشه های وهم آفرین،ترک نفس و هوای نفس،ترک دنیا برای آخرت ودوری از حشمت و جاه از مواردی است که در فصل هفتم مبسوطا به آن پرداخته شده است.از آن جا که مولوی از صوفیان عاشق است در فصل هشتم به عشق پرداخته شده است،صفات عشق بیان شده واین نتیجه حاصل آمده که عاشق از ریاضت بی نیاز است،عاشقی در بر گیرنده تمام ریاضت هاست ولیکن لازمه عاشقی ریاضت کشیدن و تهذیب نفس است.

چکیده دراین رساله بررسی رابطه خردگرایی و تقدیرگرایی در شاهنامه به این ترتیب شرح و گزارش شده‌است: در ابتدا ضمن ارائه کلیاتی از مفاهیم کلامی که موضوع رساله حاضر در آن قرار می‌گیرد و نیز طرح سوالاتی که اساس و بنیان این پژوهش است تصویری از اهمیت کلی این تحقیق نمودار شده‌است. سپس خردگرایی فردوسی و عوامل موثر در آن مورد پژوهش قرار گرفته است و با مقایسه شاعران معاصر فردوسی با وی، شخصیت خردگرای شاعر حکیم نمایان می‌شود. در کنار آن بررسی تقدیرگرایی در شاهنامه در پرتو ریشه‌های باستانی و اسلامی صورت گرفته و نشان داده شده‌است کهمحتوای تقدیرگرای داستان‌های شاهنامه از تفکر زروانی نشأت گرفته‌است و عواملی همچون فلک، روزگار، زمانه، چرخ و ... را داننده تقدیر و سرنوشت می‌داند اما تقدیرگرایی شخص فردوسی ریشه‌های اسلامی دارد و به قضا و قدر از منظر اسلامی معتقد است؛ چرا که آسمان و اختران و دیگر موجودات را بی‌خبر از راز آفرینش موجودات می‌داند. پس از آن با تکیه بر اصول اعتقادی مکتب تشیع که در شاهنامه جلوه‌گر است شیعه امامی بودن شاعر نشان داده شده‌است که در پرتو آن می‌توان تأکید بر نیروی خرد در کنار تقدیر در شاهنامه را بر طبق اصل "لا جبر و لا تفویض بل امر بین الامرین" پذیرفت و به گونه‌ای عقلانی به آن پاسخ گفت.

خلوت، تعریف خلوت و تنهائی در لغت نامه ها و متون عرفانی مختلف و مقایسه این تعاریف با یکدیگر، خلوت و تنهایی از دید گاه روان شناسي اجتماعی، علت های مختلف روی آوردن افراد به خلوت و عزلت و راه های پیشگیری آن از دیدگاه روان شناسی و روان پزشکی، خلوت و تنهایی از دیدگاه اسلام، بررسی آیات و احادیث گوناگون در این موارد، آسیب شناسی خلوت از دیدگاه اسلام ( دیدگاه اسلام در مورد دنیای مذموم و دنياي ممدوح ) خلوت از دیدگاه عرفا و شاعران و بزرگان قبل از مو لانا، بررسی خلوت در شش دفتر مثنوی و دیدگاه مولانا در این مورد، بررسی حکایات مختلف در مورد خلوت. صحبت ، تعریف صحبت و همشینی در لغت نامه ها و متون عرفانی، صحبت دوستی وهم نشینی از دیدگاه روان شناسی، دوستی و انواع آن از دید گاه روان شناسی، صحبت وهم نشینی از دیدگاه اسلام، بررسی آیات و احادیث مختلف در مورد دوستی و هم نشینی، صحبت از دیدگاه عرفا و شاعران و بزر گان قبل وبعد از مولانا، بررسی متون های مشهور عرفانی (کشف المحجوب، مصباح الهدایه و تذکره الاولیا و ...) در این موردصحبت و هم نشینی از دیدگاه مولانا در مثنوی، بررسی حکایات مثنوی در این مورد .روابط اجتماعی، تعریف ارتباط و رابطه اجتماعی از دیدگاهجامعه شناسی، انواع روابط اجتماعی بین گروه ها و احزاب مختلف، کشش های میان فردی که باعث ایجاد رابطه افراد با یکدیگر می گردد، روابط اجتماعی در جامعه مدرن یا پیوندهای اجتماعی اینترنتی ) مقایسه اندیشه های محققان در مورد مفید یا غیر مفید بودن اینترنت در روابط اجتماعی، بررسی حکایات مثنوی در مورد روابط اجتماعی و دیدگاه مولانا در این مورد تاثیر خلوت و صحبت عرفا و بزرگان بر روابط اجتماعی، بررسی این نکته که خلوت و خودسازی عرفا چه تاثیری در جامعه بخصوص هنگام رویدادهای بزرگ دارد و بررسی چند حکایت مثنوی که به این موضوع ربط دارد.