جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معاد از اصول مورد قبول ادیان الهی و معنا بخش زندگی آدمی است. میزان و شدّت اعتقاد به معاد رقم زننده سرنوشت انسان در تصمیم‌گیری‌های حساس و خطیر است. اهمیت این اصل اعتقادی تا آنجاست که قرآن کریم، نزدیک به 1200 آیه یعنی یک‌ششم قرآن، درباره رستاخیز دارد؛ و اعتقاد به توحید، بدون اعتقاد به معاد، نمی‌تواند تأثیر کاملی در جهت‌بخشی مطلوب به زندگی داشته باشد. علاوه بر اعتقاد به معاد در نوع جهان‌بینی فرد، معاد باوری از آنجایی نشان از به پایان نرسیدن حیان انسانی است، تأثیری عمیق بر ابعاد زندگی انسان و ازجمله بر آرامش و بهداشت روانی او دارد. این پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی‌- تبیینی انجام‌شده، درصدد تشریح ابعاد اثرگذاری معاد در روان آدمی است. در این پژوهش، تأثیر معاد باوری در بهداشت روانی در دو ساحت فردی و اجتماعی بررسی شده است. از دیدگاه این پژوهش، کارکردهای معادباوری در بهداشت روانی فردی عبارت است از: 1. ایجاد آرامش روحی؛ 2. تقویت صبر و تحمل در برابر دشواری‌های زندگی؛ 3. تقویت انگیزه در انجام کارهای نیک؛ 4. پرهیز از اعمال ناشایست؛ 5. تعمیق بینش انسان نسبت به معنای زندگی؛ 5. پرورش فضایل اخلاقی؛ 6. تعدیل قوا و غرایز انسان و... . همچنین کارکردهای معاد باوری در بهداشت روانی اجتماعی، عبارت‌اند از: 1. تقویت روابط اجتماعی مطلوب؛ 2. ضمانت اجرا و رعایت حقوق و تکالیف فردی و اجتماعی؛ 3. ستم گریزی و مبارزه با ظالمان و... .

اساس دین اسلام و بلکه تمام ادیان الهی بر اصل اصیل توحید استوار است، و آن‌چه دین مقدس اسلام به آن، دعوت کرده است، آخرین درجه توحید می‌باشد؛ و حضور خداوند در متن واقعیت و اشراف و نظارت وجودی او بر سراسر هستی و معیت قیومی او را با تمام موجودات به روشنی بیان می‌دارد؛ در دین اسلام توحید خداوند توحید عددی نیست، بلکه توحید اطلاقی وجودی است که نه عین اشیاء و مهیات است و نه برکنار از اشیاء و کاینات، توحید ذاتی بیان شده، امری است که انسان، با شهود تامّ و ساده، آن را می‌یابد؛ زیرا انسان به مقتضای اصل فطرت، وجود را ذاتاً درک می‌کند و نیز درک می‌کند که هر تعیّنی ازیک اطلاق و بی قیدی‌ای، ناشی می‌گردد، زیرا مشاهده مقیّد، بدون مشاهده مطلق نیست؛ مسئله اصلی این رساله بر مبنای تبیین حقیقت توحید و بیان نظام‌واره جامع توحیدی و ترسیم نظام ارتباطات چهارگانه انسانی و تشریح مبانی انسان‌شناختی بهداشت روانی؛ در نهایت تتبیین کارکردهای توحیدباوری در بهداشت روانی در دو سطح فردی و اجتماعی است؛ امروزه بررسی میزان کارکرد دین بربهداشت روانی و جسمانی از زمره دغدغه‌های دانشمندان روان‌شناسی و روان‌پزشکی و علوم رفتاری و علوم اجتماعی و نیز دین‌شناسان شامل روان‌شناسی دین، جامعه‌شناسی دین، فلسفه دین و علم کلام و الهیات می‌باشد و در این زمینه پژوهش‌هایی صورت گرفته و نیز در حال انجام است، و ضرورت انجام این پژوهش بر این اساس است که گزاره های دینی علاوه بر صدق نظری به معنای مطابقت با واقع، دارای کارکردهای عملی در ساحت فردی و اجتماعی در عرصه های گوناگون از جمله بهداشت روانی انسان است. این پژوهش، با روش کتابخانه‌ای، به روش گردآوری و تتبع در متون دست اول و منابع مرجع و طبقه‌بندی آن و توصیف و تحلیل و تبیین داده‌های نظری و تجربی، همراه با داوری مبنایی و مطالعه تطبیقی به بیان کارکرد توحیدباوری در بهداشت روانی در دو بعد فردی و اجتماعی اهتمام ورزیده است؛ و دستاوردهای آن در بعد کارکردهای توحیدباوری در سطح فردی عبارتند از: آرامش روان و سازگاری روانی، ارتقاء سطح بهباشی و شادکامی، خشنودی و رضایت از زندگی، تفسیر خوش‌بینانه از مرگ، رشد، انسجام و یکپارچگی هویت وشخصیت انسانی، اصلاح و تهذیب اخلاق، سلامت جسمانی و طول عمر؛ و دستاوردهای آن در بعد کارکردهای توحیدباوری در سطح اجتماعی عبارتند از: انسجام و وفاق اجتماعی، کاهش جرم و انحراف، نوع دوستی و کمک به دیگران و تعاون اجتماعی و رفتارهای جامعه-یار.

پژوهش حاضر به منظور تدوین و عرضه الگوی شکرگزاری مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و بررسی اثربخشی آن بر رضایت از زندگی بررسی شده است. فرض این پژوهش آن است که افزایش میزان قدردانی، باعث افزایش رضایت از زندگی و پیش‌بینی‌کننده آن است. در این پژوهش، پس از بررسی منابع و به‌دست‌آوردن مؤلفه‌های شکرگزاری و مفهوم قدردانی، برنامه آموزشی شش‌جلسه‌ای تدوین شد. با اجرای مصاحبه و گرفتن پرسش‌نامه‌های قدردانی و رضایت از زندگی، 19 نفر از دانشجویان دختر و پسر دوره کارشناسی دانشگاه قرآن و حدیث قم انتخاب، و به دو گروه 7 و 12 نفره تقسیم شدند. گروه 7 نفره، برنامه آموزشی شکرگزاری تدوین‌شده را دریافت کردند و گروه کنترل در انتظار دریافت مداخله قرار گرفتند. هر دو گروه در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری ارزیابی شدند. ابزار استفاده‌شده در این پژوهش، پرسش‌نامه شش‌گویه‌ای قدردانی مک‌کاله و همکاران (2002) و رضایت از زندگی دینر (1985) بود. مقایسه هر دو گروه با استفاده از مدل آماری تحلیل کواریانس انجام گرفت. تحلیل و مقایسه نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل نشان داد شرکت‌کنندگان در گروه آزمایش از نظر قدردانی و رضایت از زندگی افزایش مثبت و معناداری را تجربه کرده‌اند که در پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه کنترل افزایشی دیده نشد و حتی این افزایش پس از گذشت چهل‌وپنج روز نیز باقی ماند نتیجه: مداخله و برنامه آموزشی شکرگزاری مبتنی بر آموزه‌های اسلامی دارای اثربخشی معناداری است و می‌تواند میزان رضایت از زندگی و قدردانی افراد را افزایش دهد

هدف این پژوهش، بررسی پایة نظری رضامندی از دیدگاه اسلام است. در این بررسی، از روش تحلیل محتوا و فهم روان شناختی متون اسلامی استفاده شده است. رویکرد نخست روان شناسی به رضامندی، بر پایة لذت و پرهیز از درد بوده است. سپس با آشکار شدن نقاط ضعف آن، رویکرد مبتنی بر سعادت، شناخت و فضایل درونی، جای گزین آن شد. یافتة این بررسی نشان می دهد که پایة نظری رضامندی از دیدگاه اسلام، «خیرباوری» است. این، از سویی مبتنی بر این واقعیت خداشناختی است که همة امور به «تقدیر» خداوند رقم می خورد و همة تقدیرهای او «خیر» است؛ و از سوی دیگر، مبتنی بر این رفتار انسانی است که اگر انسان به آن واقعیت خداشناختی باور پیدا کند، به رضامندی دست خواهد یافت. نتیجه اینکه برای رسیدن به رضامندی، باید باور به خیر بودن تقدیر را به وجود آورد.

این پژوهش، با روش کتابخانه‌ای، به روش گردآوری و تتبع در متون دست اول و منابع مرجع و طبقه‌بندی آن و توصیف و تحلیل و تبیین داده‌های نظری و تجربی، همراه با داوری مبنایی و مطالعه تطبیقی به بیان کارکرد توحیدباوری در بهداشت روانی در دو بعد فردی و اجتماعی اهتمام ورزیده است؛ و دستاوردهای آن در بعد کارکردهای توحیدباوری در سطح فردیعبارتند از: آرامش روان و سازگاری روانی، ارتقاء سطح بهباشی و شادکامی، خشنودی و رضایت از زندگی، تفسیر خوش‌بینانه از مرگ، رشد، انسجام و یکپارچگی هویت وشخصیت انسانی، اصلاح و تهذیب اخلاق، سلامت جسمانی و طول عمر؛ و دستاوردهای آن در بعد کارکردهای توحیدباوری در سطح اجتماعی عبارتند از: انسجام و وفاق اجتماعی، کاهش جرم و انحراف،نوع دوستی و کمک به دیگران و تعاون اجتماعی و رفتارهای جامعه-یار.