جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مراحل صدور فعل نزد فيلسوفان مسلمان به دو مرحلة «مبادي ادراكي» و «مبادي تحريكي» تقسيم ميشود. تحليلهاي ناظر به جايگاه قوة خيال در مبادي ادراكي فعل، از سنخ مباحث شناخت‌شناسيند كه تأثير قواي ادراكي و بويژه قوة خيال را در مبادي علمي صدور فعل بررسي ميكنند. مسئلة اصلي در اين پژوهش، تبيين چگونگي تأثيرگذاري قوة خيال در مراحل صدور فعل است. رهيافتهاي بدست آمده، مطابق ديدگاه صدرالمتألهين، نشان ميدهد كه اولاً، قوة خيال در مبادي ادراكي، تصويرسازي و تصديق فعل، جايگاه مهمي دارد و ثانياً، منابع مؤثر در تصويرسازيهاي قوة خيال عبارتند از مدركات حواس پنجگانه، تمثلات وجودي انسان و حتي فراتر از آن، ذات انسان، بطوري كه با تغيير و كنترل و همچنين تعالي اين منابع، ميتوان نتايج مثبت تربيتي را در رفتار انسان بدست آورد. ثالثاً، با توجه به تحليل مراحل فعل، «نيت» را ميتوان مطابق با مرحلة تصور و تصديق در فرآيند صدور فعل دانست كه با توجه به فراديدگاه ملاصدرا، مبني بر صدوري بودن ادراك در مرتبة خيال، بطور مستقيم بر نفس اثر ميگذارد.

عزیزا­لدین نسفی از عارفان پرکار قرن هفتم هجری است که در آثارش توجه بسیاری به تعلیم، تربیت و آموزش داشته؛ از این جهت میان انواع ادبی، «نوع تعلیمی» را می­توان به تأ­لیفاتش اطلاق کرد. تعلیم و تربیت موفق همواره از دغدغه­­های اساسی جوامع و افراد بوده است. نسفی نیز همچون معلم و مصلحی که در قبال افراد و جامعه احساس مسئولیت می­کند به امر خطیر آموزش و تعلیم می­پردازد و این وجهی است که در آثار نسفی فراموش گردیده است. آثار او هم متضمن قصد و نیت تعلیم و هم مبتنی بر روش تعلیمی زمان خودش است. در این پژوهش این مسئله با در­ نظر گرفتن اینکه تعلیم تصوف معطوف به دو رویکرد نظری و عملی است بررسی می‌شود. موضوعاتی که به وجهۀ تعلیمی آثار نسفی مربوط می‌شود عبارت است از: «نسفی و تعلیم علم»، «نسفی و تعلیم عمل» و بالاخره «روش تعلیم نسفی». تعلیم علم مربوط به آموزش تصوف نظری و تعلیم عمل مربوط به آموزش سیر و سلوک عرفانی است. روش تعلیم نسفی مبتنی بر نظام­های تعلیمی قرن هفتم و هشتم در سرزمین­های اسلامی است.

چکیدهدر بحث هایی که امروزه درباره‌ی تعلیم و تربیت اسلامی در جریان است، توجه بسیار اندکی به دیدگاه‌های آن دسته از فیلسوفان و حکیمان مسلمان شده است که طی قرن ها، با نظر به پرسش‌های اساسی‌ای نظیر انسان کیست؟، سرشتش چیست؟، از کجا می‌آید؟ و به کجا می‌رود؟، در مورد غایت تعلیم و تربیت به تامل پرداخته‌اند. آن‌ها نوعی فلسفه‌ی تعلیم و تربیت عرضه کرده‌اند که، در عین وفادار ماندن به ماهیت انسان با نظر به ماهیت و کمال او، نقش زمینه و بستری را برای ایجاد نه فقط فلسفه‌ی اسلامی، بلکه علاوه بر آن برای ایجاد علم تجربی اسلامی ایفا کرد. دیدگاه‌های فیلسوفان اسلامی درباره‌ی تعلیم و تربیت نشان دهنده‌ی شاخه‌ی مهمی از درخت سنت عقلی اسلام است که در تعالیم قرآن و احادیث ریشه دارد. هیچ دغدغه‌ی جدی نسبت به تعلیم و تربیت اسلامی امروزه نمی‌تواند نسبت به این میراث هزار ساله بی‌توجه بماند و هیچ گزارش و شرحی از تعلیم و تربیت اسلامی که عمق، گستره، جامعیت و نیز ارزش و اهمیت عملی در خور توجه تصورات و دیدگاه‌های فیلسوفان اسلامی در باب تعلیم و تربیت را لحاظ نکند، نمی تواند کامل و جامع به شمار آید.این تحقیق به روش توصیفی سعی دارد آراء دو مکتب مشاء واشراق را مبتنی بر نظرات دومتفکر برجسته این دو مکتب یعنی ابن سینا و سهروردی در مورد این موضوعات ودلالتهای تربیتی آنها را ارایه دهد.

مبانی تعلیم و تربیت حیطه بسیار وسیعی را شامل می شود.هدف از این تحقیق مطالعه ی تطبیقی آرای محمد غزالی و مرتضی مطهری در خصوص مبانی انسان شناختی تعلیم و تربیت با استفاده از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. از مبانی تعلیم و تربیت،موضوع انسان شناختی مورد بررسی قرار گرفت و به مطالعه ی تطبیقی آرای غزالی و مطهری در خصوص ابعاد وجودی انسان،ارتباط انسان با خود،با خدا،با دیگران،ارتباطات اقتصادی،سیاسی،فرهنگی و ارتباط با طبیعت پرداخته شد. با استفاده از منابع اصلی و ترجمه ها و اسناد و مدارک مربوطه اطلاعات لازم جمع آوری وبه روش بردی ،مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و به سوالات پاسخ داده شد. - غزالی و مطهری در خصوص ابعاد وجودی انسان، روح،نفس،فطرت،عقل،دل،اراده و هویت جمعی عقاید نسبتا مشابهی دارند.هردو روح را الهی،عامل قرب الی الله دانسته ،فطرت را جوهری روشن و میل ربوبی در ضمیر انسان می دانند .به عقل غریزی و اکتسابی معتقدند .هر دو کمال انسان را در گرو اراده و اختیار می دانند و هویت جمعی را از ملزومات بر می شمارند. - در خصوص ارتباط انسان با خدا،خود،دیگران،ارتباطات اقتصادی،سیاسی،فرهنگی و ارتباط با طبیعت که به بررسی مبانی انسان شناسی تعلیم و تربیت از دیدگاه غزالی و مطهری پرداخته شده است ،دو اندیشمند هدف نهایی انسان را شناخت حقیقت می دانند و حقیقت را کسب قرب الی الله و طلب سعادت در دنیا و آخرت معرفی می کنند و معتقدندهدف از این ارتباطات تحقق همین هدف است.

تربیت اخلاقی حیط? بسیار وسیعی از آموزه های تربیتی را شامل می شود .هدف از این تحقیق بررسیسیر تاریخی تربیت اخلاقی در دین اسلام است اما از آنجائیکه تربیت اخلاقی در اسلام ، همانند سایرادیان و آیین ها ی بشری عرص? وسیعی از آموزه ها را در بر می گیرد ، موضوع ((تعقّل))و (( تعبّد ))در تربیت اخلاقی در تاریخ اسلام مورد بررسی قرار گرفت . تعقّل به معنی استفاده از عقل و خرد درشناخت حق و حقیقت و دوری از جهل و ضلالت و تعقّل اخلاقی به معنی شناخت اخلاق جهتتخلّق به اخلاق الهی است . تعبّد به معنی عبودیت و تسلیم بی قید و شرط در برابر اوامر الهی است وتعبّد اخلاقی به معنی خالص سازی تمامی اعمال برای خداست . زیرا در آموزه های ائم? معصومین(ع ) انجام عمل برای خدا ، عین اخلاق است . بنابراین این تحقیق برای پاسخ به این سوال است کهتعبّدی و تعقّلی بودن تربیت اخلاقی در سیر? ائم? معصومین (ع ) چگونه می باشد ؟ و سیر تاریخیتربیت اخلاقی تعقّلی و یا تعبّدی در اندیشه و آراء اندیشمندان مسلمان ایرانی از صدر اسلام تا دورانمعاصر به چه صورت بوده است ؟ با استفاده از منابع اصلی و اسناد و مدارک مربوطه و تالیفاتاندیشمندان مسلمان ، اطلاعات لازم جمع آوری و با استفاده از روش توصیفی و استنباطی ، اطلاعاتبدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و به سوالات تحقیق پاسخ داده شد .- تعبّد و تعقّل در سیره و سنّت ائم? معصومین (ع )دو مفهوم کاملاً متوازن و متعادل بوده و در مسیررسیدن انسان به سعادت و کمال که قرب الهی می باشد ، تعقّل به عنوان ابزار شناخت و آگاهی و تعبّدبه عنوان مسیر سیر و سلوک قلمداد می گردند .- در دوران پس از ائم? معصومین (ع ) به دلیل تحولات سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی جوامع مسلمین، اندیشه های متعادل اسلام دچارتغییراتی گردید که منجر به عقل گرایی وسنگینی وزن? تعقّل در قروندوم و سوم و چهارم و نقل گرایی و گرایش تعبّدی در قرون پنجم و ششم و هفتم گردید . در قرونبعدی با گرایشات کلامی زمینه سازش تعقّل و تعبّد کم کم فراهم شده و در دوران معاصر اندیشمندانیمثل محقق نراقی ، علامه طباطبائی و استاد مطهری با استفاده از ظرفیتهای عقل گرایی و نقل گرایی ،تعالیم اصیل اسلامی را - همانند صدر اسلام - ارائه نمودند .

دعا و نیایش در کسب آرامش و تربیت روح و روان انسان اثر بسزایی دارد این پژوهش با بررسی اهمیت دعا و مبانی نظری میتنی بر احادیث ائمه اطهار (ع) به دنبال پاسخ سه پرسش زیر است: فلسفه دعا چیست ؟روشهای دعا کردن چیست ؟ دستاوردهای دعا چیست ؟ این پژوهش کیفی است که از روش تحلیلی و اسنادی استفاده شده است. جامعه آماری عبارت است از منبع دسته اول و دسته دوم به عنوان منابع روایی معتبر فقهای شیعه. نمونه گیری با بهره مندی از احادیث همین منابع در حوزه دعا بوده است. گردآوری اطلاعات در دو مرحله 1 - مطالعه کلی و اجمالی و 2 - مطالعه عمیق مقوله ها انجام شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات بطور مستمر تحلیل و تفسیر خواهد شد. بررسی فلسفه دعا و روشهای دعا کردن در 4 بعد تربیت اقتصادی، معنوی، روحی - روانی و اقتصادی انجام شده که اثر دعا بر بعد تربیت روحی روانی بیشتر مشهود است.

به گزارش یونسکو(2005) رابطه تنگاتنگی بین نوع جامعه، جهان بینی و آموزش وجود دارد. بنابراین انتخاب هر نوع آموزش برابر با انتخاب جامعه و جهان بینی خاصی است. وجود این معادله و رخدادهای مهمی که در زمینه دانش و فناوری در چند دهه اخیر به وقوع پیوسته، انتظارات از نقش تعلیم و تربیت، برای ایجاد توانایی نوآوری در یادگیرندگان، به منظور رقابت در مقیاس جهانی را افزایش داده است. کاربرد وسیع فناوری در تدریس و یادگیری و افزایش استفاده از شبکه ها به عنوان ابزار همیشگی نمایش دانش و فرایند یادگیری، جامعه تعلیم و تربیت را با مطالبات جدیدی مواجه ساخته ونیازمند مهارتها، الگوها و نظریات یادگیری جدیدی است.