جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حیدر بن علی بن حیدر معروف به سید حیدر آملی، فیلسوف و عارف قرن هشتم هجری و صاحب تفسیر المحیط الاعظم است. ایشان این تفسیر را در اواخر عمر خویش نگاشته و در آن، فراوان از روایات معصومان علیه السلام بهره بردند. حدیث در المحیط الاعظم با صورت ها و سیرت های مختلفی آمده است. اکثرا با تقطیع و نقل معنا ذکر شده و گاه در قالب اشعار می آید. غالبا در تایید اقوال مولف به کار برده شده و گاه در تفسیر آیات بیان می شود. همچنین بیشتر بدون ذکر سند نقل می شود. عارف آملی به شرح روایات نیز پرداختند. نگرش ایشان در شرح احادیث، صبغه عرفانی دارد. سید آملی در شرح روایات، شیوه های متعددی دارد؛ از جمله شرح مفردات حدیث، توجه به قواعد صرف و نحو و استفاده از آیات و روایات. ایشان در نقل روایت از مصادر حدیثی شیعه و اهل سنت استفاده کرده اند.در این مقاله، پس از تبیین زندگی نامه و معرفی تفسیر المحیط الاعظم، به تفصیل به بررسی و تحلیل احادیث به کاررفته در المحیط الاعظم پرداختیم.

گام نخست در فهم سخن هر گوینده‌ای آشنایی با واژه‌های به کار رفته در سخن او است. در قرآن کریم، با توجه به غنای زبانی‌ و گستردگی واژگانی‌ موجود در آن، دقت‌های واژه‌شناسی، تأثیر بسزایی در تفسیرِ آن دارد. معصومان: تا آن جا که زمینه و ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی اجازه داده، در زمان خود، به تفسیرِ آیات کتاب آسمانی‌ پرداختند. درصد قابل توجهی از روایات معصومان: در تبیین و توضیح واژگان قرآنی‌ وارد شده است. با دقت در این روایات، روشن می‌شود که ایشان در تفسیر واژگان قرآن بر روش‌های مختلفی اتّکا دارند که در این مقاله سعی شده تا آن روایات گونه‌شناسی گردد. بیان وجه تسمیۀ واژگان، تبیین معانی‌ حروف، بیان فروق لغات و استمداد از سیاق، برخی از آن شیوه‌ها است. در این میان، گونه‌هایی که بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده، بیان متعلقات واژه و تبیین مفهومی مترادف برای واژه است. آنچه از پیامبر6 و ائمه: نقل شده، فقط نگاه به ظاهر واژه نیست، بلکه بیان مصادیق لغت و تأویل واژه نیز از جمله گونه‌های نقل شده است.