جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رهیافت های پژوهشی در علوم اجتماعی یا شیوه های منظم و سیستماتیک بررسی پدیده اجتماعی حداقل در چندین دهه اخیر بسیار متنوع و گوناگون بوده اند و رهیافت کیفی برای رجوع به پدیده اجتماعی یکی از آن ها است. منابع روش شناسی علوم اجتماعی حاوی قابلیت ها و امتیازات بسیار و همچنین نقاط ضعف و انتقادات متعددی برای روش های کیفی است. از نظر تاریخی، ریشه های بحث در این باره به دوران نیمه دوم قرن نوزدهم باز می گردد. تمایز میان روش های کمی و روش های کیفی را می توان از منظر پارادایم های حاوی این دو روش، یا بر اساس مقایسه میان کیفیات و ویژگی های یافته ها برای آن دو و تفاوت های هستی شناختی و معرفت شناختی بین دو رویکرد نیز مورد بررسی قرار داد. این نوشتار در پی طرح خصوصیات پارادایمی هر روش و مقایسه روش ها از دیدگاه فرضیات اساسی هر پارادایم و ارایه یک گونه شناسی از ویژگی های روش های یاد شده است.

نظریه انتقال جمعیت با سابقه ای طولانی به عنوان یکی از پایدارترین دستگاه های مفهومی در جهت تبیین تاریخی، اجتماعی تحولات جمعیت ها مطرح شده است. طی فرآیند انتقال مرگ و میر، علل مرگ نیز دستخوش تغییرات اساسی می شوند. نظریه انتقال اپیدمیولوژیک بر تغییرات پیچیده الگوهای سلامتی و بیماری ها، روابط متقابل موجود میان این الگوها، عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیستی و جمعیت شناختی موثر بر آن ها و پیامدهای این شبکه پیچیده ناظر است. این مقاله درصدد است وضعیت انتقال مرگ و میر و انتقال اپیدمیولوژیک ایران را با استفاده از آمارهای موجود مورد بررسی قرار دهد. اطلاعات تاریخی گویای نوعی تحول اجتماعی - اقتصادی در سال های 1300 تا 1320 است و به نظر می رسد آغاز دوره انتقال مرگ و میر از سال های 1310 در ایران قابل ردیابی باشد. در بررسی سیر تحول علل مرگ در ایران نیز آمارهای موجود، علی رغم کوتاهی دوره آن، ترجیحا بر فرآیند انتقال اپیدمیولوژیک ایران صحه می گذارد. مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی و انگلی طی سال های 1375 تا 1384 به حدود نصف تقلیل یافته است و افزایش قابل توجه سهم مرگ و میر ناشی از 4 عامل عمده بیماری های قلبی و عروقی، سرطان ها، بیماری های تنفسی و تصادفات و سوانح از 39.4 به 63.1 درصد در نظام علل مرگ و میر ایران در دوره مورد بررسی قابل مشاهده است.

این مقاله با تاکید بر رابطه جمعیت و محیط زیست با در نظر داشتن مفهوم مطبوعیت محیطی به عنوان متغیری زیست محیطی درصدد است تا با نگرشی بین رشته ای، ضمن بررسی رابطه مولفه های جمعیتی با مفاهیم مطبوعیت های محیطی شهر، تاثیر این مطبوعیت ها را بر تمایل افراد به جابه جایی محل سکونت خود اندازه گیری نماید. در این پژوهش با 858 نفر از شهروندان پنج منطقه شهر تهران واقع در سنین 20 تا 64 سال مصاحبه شده است. ابزار تحقیق پرسشنامه ای شامل 103 گویه برای اندازه گیری مفاهیم 9 گانه مطبوعیت محیطی، سوالات مربوط به ویژگی های فردی و خانوار و محل سکونت و سوالات مربوط به تمایلات افراد به جابه جایی بوده است. نتایج نشان می دهند که پاسخگویان ارزش های مطبوعیت شهری را مهم ارزیابی نموده اند و مطبوعیت ها از لحاظ کمی و کیفی در افراد، تمایزات درونی و چگونگی توزیع مطبوعیت ها در مناطق مورد بررسی دارای اختلاف های معنی دار هستند. مفاهیم 9 گانه اندازه گیری شده در مناطق مورد بررسی دارای همبستگی های معنی دار با سن، جنس، تحصیلات، شغل، درآمد، وضعیت تاهل و طول مدت اقامت خانوار در محل سکونت پاسخگویان بوده اند. همچنین 58.3 درصد از تمایل به جابه جایی افراد به متغیرهای جمعیتی و مطبوعیتی قابل ارجاع است.