جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله، ابتدا مختصری درباره پیشینه روایت شناسی بلاغی مطرح و اصطلاحات مهم نویسنده ضمنی، انواع مخاطبان، راوی نامعتبر، تنش، ناپایداری و... از دیدگاه سه نسل از نظریه پردازان بلاغی تعریف شده است. سپس داستان کوتاه «درخت» اثر گلی ترقی از مجموعه من هم چه گوارا هستم بازخوانی و تفسیر شده است. موضوع اصلی داستان، چرخه سوءاستفاده است که هر یک از شخصیت ها به نوعی در آن دخیل هستند. هر یک از گروه های مختلف مخاطبان، دیدگاه های ویژه ای درباره این شخصیت ها دارند و با برخی از آنها همدلی می کنند. هدف اصلی، بررسی تفاوت های خوانش و چگونگی گسترش پی رنگ از دیدگاه مخاطبان مختلف است. مضمون «درخت: جاودانگی و پوسیدگی»، بنیاد داستان را شکل می دهد و با قرار گرفتن شخصیت ها در جای گشت های متنوع، خوانش های متفاوتی ممکن می شود.

زمینه تحقیق ما دو متن با فاصله زمانی حدود هزار سال است؛ تاریخ بیهقی (قرن پنجم هجری قمری) و معصوم پنجم (قرن پانزدهم هجری قمری). گلشیری یکی از داستان نویسان معاصر در ایران است که به میراث ادبی فارسی توجه زیادی دارد و از آن در داستان هایش بهره می برد. هدف ما بررسی ساختهای نحوی در این دو متن است و نیز بررس تاثیر بیهقی بر گلشیری. این کار از دو جنبه می تواند مفید باشد: برای نویسندگانی که می خواهند از میراث ادبی پارسی در داستان هایشان استفاده کنند و برای محققان که می خواهند تحولات زبانی داستانهای پارسی را در طول تاریخ ادبیات پارسی مطالعه کنند.

در این مقاله، 21 مقامه از مقامات حمیدی (تالیف 551 ق) قاضی حمیدالدین بلخی (فو 559 ق) بررسی شده، اما مطالعه دو مقامه شش و چهارده به دلیل تمایزات آشکار ساختار پیرنگ با سایران، به آینده موکول شده است. ساختار پیرنگ هر مقامه، شامل ده کارکرد است که با افزایش و کاهش در آن گسترش می یابد. در واقع هدف اصلی این مقاله، بیان تعریفی منسجم از قواعد نوع ادبی مقامه در ادبیات فارسی است. رویکرد مورد نظر در این پژوهش، برگرفته از دیدگاه ولادیمیر پراپ (1895-1970 م) در ریخت شناسی قصه های پریان (1928 م) و پیوند آن با آموزه های روایت شناسی است.