جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وزارت در نظام دیوانی دوره سلجوقی از لحاظ کارکردی و حقوقی جایگاهی بس والا داشت. این جایگاه بلند عمدتا حاصل توان و قابلیت دیوانسالارانی بود که براین مسند تکیه می زدند. در واقع اینان بودند که در تقویت و گاه تضعیف نقش نهادی آن بسیار اثرگذار بودند. کمال الدین محمد خازن از شمار آن نخبگانی بود که با داشتن خصلت ها، توانایی ها و مهارت های فردی و هم چنین تفکر و اراده اصلاح و داشتن تجربیات موفق در امور دیوانی به جایگاه وزارت دست یافت و با انجام برخی اقدامات اصلاحی بر آن بود بخشی از بحران ها و مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دوره سلطان مسعود (529-547هـ) را رفع و راه برون رفت از این بحران ها و مشکلات را پیدا کند. وی علی رغم اقدام به برخی اصلاحات فوری به شیوه ضربتی در زمینه های سیاسی، اجتماعی، مالی و مالیاتی، در چالش با نخبگان سیاسی رقیب که مخالفان اصلاحات تلقی می شدند، قرار گرفت. نخبگان سیاسی رقیب که طرح های اصلاحی کمال الدین خازن را در تقابل با منافع و امتیازات خود می دیدند، در این کشمکش توانستند وی را از سر راه بردارند.

مجریطی از دانشمندان مسلمان قرن چهارم هجری در اندلس است. او اگر چه در نجوم و ریاضی شهرت بسیار دارد، اما در دیگر علوم چون کیمیا آثاری درخور توجه نگاشته است. یکی از این آثار، رساله ای است به نام الرسالة القفطیة که ترجمه ای کهن از آن به فارسی نیز در دست است؛ این رساله، حاوی گفتگوهایی بین اخوان الصفا با مجریطی است که وی در پاسخ به سوالات کسانی که از بیماری خود سخن گفته اند، داروهایی را تجویز کرده است و سرانجام آنان گفته های وی را «عناصر حکمت عجیبه» نامیده اند. این پژوهش ضمن بررسی اجمالی زندگی مجریطی به چاپ انتقادی متن عربی و فارسی این رساله پرداخته است.