جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عارفان راستین، در آثارشان، خود را همواره با نام های ویژه ای، معرفی کرده و با اوصاف و القاب خاصی نام برده اند. دقت در ابعاد و زوایای معنایی این نام ها، از یک سو نشانگر راز آلودی ساختار نظام عرفانی و از سوی دیگر نشانه ای در تایید حضور و کارکرد موثر عارفان در جریان های مردمی است.در این مقاله یکی از نام واره های عرفانی که در متون عرفانی از آن بسیار یاد شده است - آزادگان - مدنظر واقع شده و با بهره گیری از شواهد قابل استناد، بر اهمیت آن در ساختار اندیشگی عارفان، تاکید شده است.

در آثار ادبی فارسی، مردم و عوام متفاوتند. در این آثار مردم معنای مثبت انسان ها و عوام مردمان نادان و گاه آزاررسان هستند. نامگونه عنوانی است که در این مقاله برای شبه نام های برساخته توسط شاعران عارف که برای مخالفانشان به کار می رفته، انتخاب شده است. آثار ادبی که محل بروز اندیشه های عرفانی است، مملو از این نامگونه هاست. در پژوهش اصلی نزدیک به یک صد و بیست عنوان از این نامگونه ها از متون ادبی شناسایی، جمع آوری و به صورت فرهنگ تدوین شده است. در این مقاله سه نامگونه «گرانان، گران باران و گران جانان» مورد بررسی قرار گرفته اند. در سه نامگونه فوق مردمان بدخلق و خودخواه، تن پرست و کاهل، ریاکار و دنیاگرای، مردم آزار و ستمگر، سودجو و زرپرست، متبلور شده اند. مطالعه این نامگونه ها راه را برای شناخت هر چه بهتر و بیشتر مفاهیم ادبی فارسی و جوامع پیشین هموار می سازد.