جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لازمه شناخت نمادهای شاهنامه، شناخت بستر و نحوه آفرینش و پیدایش نماد، اسطوره و حماسه است. نماد با ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه روان آدمی در ارتباط است و سازنده زبان اساطیر، افسانه ‌ها و حماسه ‌هاست و زبان آثار اسطوره ‌‌ای و حماسی نمادین است. مساله اصلی در اساطیر ایرانی، سرشت دوگانه خلقت است و در جریان گذر از اسطوره به حماسه، نبرد دو نیروی نیک و بد در جنبه ‌های مختلف هستی نمایان می ‌شود و برخی از شخصیت ‌ها که بیش از سایر عناصر، بیانگر مفاهیم رمزی و نمادین هستند، نماد تحول ایزدان به شاهان می باشند و در برابر آنان پادشاهان اهریمنی که نماد خشکسالی (اپوش) اند، قرار دارند. از دیگر عناصر نمادین که در این پژوهش به آنها پرداخته شده است: شخصیت ‌های نمادین، موجودات موهوم اساطیری، خواب ‌های نمادین شاهان و قهرمانان، نمادینگی آب و آتش و فره می ‌باشد. و شخصیت‌ های نمادین؛ بویژه پادشاهان مثل سایر عناصر، واجد ارزش نمادین هستند و بخشی از عناصر سازنده نمادهای اساطیری را در شاهنامه تشکیل می ‌دهند و به عنوان محوری ترین بن ‌مایه ‌های شخصیت اعتبارشان به میزان بهره‌ مندی آنها از «فره ایزدی» است. شاهانی چون افراسیاب و ضحاک به دلیل عدم بهره ‌مندی از آن در شمار بد‌نام ‌ترین شاهان و فریدون و کیخسرو به دلیل بهره‌ مندی مستمر از آن در راس خوشنام ‌ترین شاهانند. این تحقیق، به روش توصیفی - تحلیلی و بر پایه‌ منابع کتابخانه ‌ای نگارش شده است.