جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اخلاق و تربیت اخلاقی در عصر حاضر از بنیادی‎ترین موضوع بشریست که همواره مورد توجه اندیشمندان و صاحبنظران مختلف در اقصا نقاط جهان بوده است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه‌ای اهداف تربیت اخلاقی از دیدگاه روسو و آیت الله جوادی آملی انجام شده است. روش تحقیق این پژوهش تحلیل تطبیقی می‎باشد. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که هدف غایی تربیت اخلاقی در نظام طبیعت‎گرایانه[1] روسو تبعیت انسان از طبیعت و در نظام وحیانی آیت الله جوادی آملی تقرب انسان به سوی خدا می‎باشد. روسو برای نیل به چنین غایتی محافظت از نفس، تواضع و اعتدال، تحقق آزادی، نوع‎دوستی و دگرخواهی و آیت الله جوادی نیز شناخت خالق، شناخت خود، فطرت‎جویی، تواضع و اعتدال، کرامت‎مداری، تحقق آزادی، نوع دوستی و دگرخواهی را به عنوان اهداف واسطه‎ای معرفی نموده‎اند. وجوه اشتراک خاصی بین اهداف ترسیم شده هر دو اندیشمند وجود دارد که از مهمترین آن توجه ویژه هر دو اندیشمند به تربیت اخلاقی است. ولی از مهمترین وجوه اختلاف دو صاحب نظر این است که، روسو دستیابی به اهداف اخلاقی را در دوری از جامعه می‎داند، در حالی که از نظر استاد جوادی آملی دست‎یابی به چنین مقاصدی در درون جامعه محقق می‎شود. همچنین محوریت طبیعت از یک سو و خداوند متعال از سوی دیگر از مهم‌ترین تضادهای ماهوی و سرچشمه‎های معرفتی اهداف تربیت اخلاقی در دو دیدگاه است که جهت دهی زیست اخلاقی آدمی را از ابتدا تا انتها بر عهده دارد. [1]. طبیعت‎گرایی (Naturalisme) یا فلسفه اصالت طبیعت از جمله فلسفه‌های محض قدیمی است که طبیعت را تنها واقعیت می پندارد و تقریباً به غیر آن معتقد نیست. به عبارت دیگر، به نظر پیروان این سیستم فکری آنچه واقعیت دارد، همان «طبیعت» است آنچنان که حواس ما در می‎یابند. هیچ گونه علت و قدرت فراسوی طبیعی بر جهان حکومت نمی کند بلکه جهان، قائم به ذات است، توضیح آن در خودش است، اداره‎اش به عهده خودش می‌باشد، و خود، راهنما و رهبر خویشتن است. طبیعت ‎گرایی نظام فکری کسانی است که همه علل غایی را در طبیعت می‎یابند. طبیعت‎گرایی، که ساده‌ترین و روشن‌ترین فلسفه‎های محض است، واقعیت و طبیعت را یکی یا مترادف می‌‎داند، و آدمی را فرزند طبیعت می‎پندارد نه جامعه (شعاری ‎نژاد، 420:1383).

چکیده در عصر حاضر، تربیت فرزندان از اساسی‌ترین دغدغه‌های والدین است. دین آسمانی اسلام تعالیمی مناسب و امام‌علیA تعالیمی خاص دربارۀ تربیت فرزندان دارند. ازاین‌رو، هدف این پژوهش درآمدی بر اصول فرزندپروری با تأکید بر سیرۀ علوی بود. روش پژوهش توصیفی‌تحلیلی و اسنادی بود. داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و از طریق فرم‌های فیش‌برداری گردآوری و درنهایت به‌شیوۀ توصیفی‌تحلیلی و اسنادی ارزیابی شد. نتایج پژوهش حکایت از آن داشت که عزت، آزادی، محبت، تکریم، اخلاق‌مداری، توجه به تفاوت‌های فردی، تدریجی‌بودن تربیت، همه‌جانبه‌بودن تربیت و بازی از اصول اساسی امام‌علیA در تربیت فرزند است.

شناسايي و اولويت‌بندي عوامل مؤثر بر تحکيم ارزش‌هاي اسلامي در بين دانشجويان هدف پژوهش حاضر است. روش تحقيق توصيفي از نوع پيمايشي و جامعة آماري40 نفر از استادان دروس معارف اسلامي دانشگاه آزاد اسلامي واحد قم هستند كه به‌سبب محدوديت تعداد، همگي به عنوان نمونه انتخاب شد‌ه‌اند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات پرسشنامة محقق‌ساخته است كه پايايي آن مطابق آلفاي کرونباخ، معادل 83/0تعيين گرديده است. براي تجزيه و تحليل اطلاعات، علاوه بر روش‌هاي آمار توصيفي، از آزمون استنباطي Z تک گروهي و تحليل واريانس يک راهه(F) استفاده شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهد: طراحي و ترسيم محتواي متون برنامه درسي بر مبناي آموزه هاي فرهنگ اسلامي؛ تأمين، تربيت و به‌کارگيري مديران حساس به ارزش‌هاي اسلامي؛ به‌کارگيري نمادهاي ارزشي متناسب با دانشگاه اسلامي در طراحي محيط و فضاهاي آموزشي؛ ايجاد جوّ فرهنگي مناسب بين کارمندان و استادان از طريق التزام عملي به رعايت ارزش‌هاي اسلامي - به ترتيب - از مهم‌ترين عوامل مؤثر در توسعه و تحکيم ارزش‌هاي اسلامي در بين دانشجويان هستند.

هدف پژوهش حاضر، واکاوی اصول و روش‌های تربیت اخلاقی از دیدگاه امام علی(ع) و ژان ژاک روسو است. حضرت علی(ع) اوّلین پیشوای شیعیان، نکات برجسته‌ای را دربارهٔ تربیت اخلاقی بیان فرموده‌اند. از سوی دیگر، ژان ژاک روسو مربی و دانشمند برجستهٔ غربی نیز، آراء اخلاقی مهمی را دربارهٔ تربیت اخلاقی کودکان بیان می‌نماید. روش پژوهش، توصیفی- تحلیل اسنادی و از روش فیش‌برداری برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. بدین منظور مطالب از منابع دست‌اوّل هر دو صاحب‌نظر (نهج‌البلاغه، امیل) و هم‌چنین منابع مرتبط انتخاب و استفاده شده است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که اصول مشترک تربیت اخلاقی امام علی(ع) و روسو به‌ترتیب عبارتند از: تربیت اخلاقی تدریجی، تربیت اخلاقی آزادمنشانه و تربیت اخلاقی الگوگیری. روش‌های تربیت اخلاقی امام علی (ع) عبارتند از: روش حکمت، روش عقلانی و روش تربیت منفی. از روش‌های تربیت اخلاقی روسو هم می‌توان به روش تجربی، روش عقلانی و روش تربیت منفی اشاره نمود.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی تطبیقی مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی فلسفۀ تربیتی فارابی و روسو است. روش پژوهش توصیفی-تحلیل اسنادی، و ابزار گردآوری اطلاعات فرم های فیش برداری بوده است. نتایج پژوهش نشان داد یکپارچگی هستی، امکان شناخت و درک حقیقت و معرفت از طریق حواس، آفرینش پاک انسان و برخورداری انسان از ارزش مهم در جهان، فضایل اخلاقی راه دست یابی به سعادت و استفاده از هنر و ذوق ابزاری برای کسب آرامش روحی از وجوه اشتراک به ترتیب ابعاد هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی دو فیلسوف است.از سوی دیگر، تقسیم بندی جهان به مراتب مختلف، تقسیم بندی مختلف از علوم و معرفت، درجه بندی نفس آدمی، روش تربیت منفی و اکتسابی و انتسابی بودن اخلاق آدمی از وجه افتراق به تربیت در ابعاد هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی دو فبلسوف می باشد.