جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این مقاله، بررسی و بیان منابع و قواعدی است که اهل عرفان و حکمت و معبران، درتاویل و تعبیر رویا از آنها استفاده می کردند. اگر رویا را به یک متن تاویل پذیر تشبیه کنیم، دریافت می شود که خوابگزاران قدیم، در تاویل این متن، هم به عبارات متن یا نمادها، هم به احوال نویسنده متن و هم به اوضاع تاریخی و شرایط اجتماعی وی نظر داشتند. به سخنی دیگر، خوابگزاران قدما برسه پایه قرار داشت: نمادهای رویا، احوال بیننده رویا و شرایط زمان و مکانی ای که رویا در آن دیده شده است.خوابگزاران قدیم در تعبیر و تاویل نمادهای رویا، به منابع و ماخذی استناد می جستند؛ قرآن مجید و احادیث و امثال، از مهمترین منابع آنان در تعبیر رویا بود. یافتن تناسب های میان نمادها و معنی آنها، از طریق عقل یا دل نیز از راه های پی بردن به مفهوم و معنی صور ظاهر شده در رویا، بود. توجه به احوال بیننده رویا نیز در تاویل و تعبیر نقش به سزایی داشت. از این رو، دین، زبان و حرفه رویا بین، به هنگام تعبیر، مورد سوال قرارمی گرفت. به جز توجه به احوال شخصی که خواب دیده است، زمان و مکان دیدن رویا، در تعبیر و تاویل نقش مهمی ایفا می کرد.در این مقاله، ضمن بررسی و تحلیل منابع و قواعد رویا ازدیدگاه قدما، نظریه های روانکاوان معاصر نیز در پاره ای موارد، نقل شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده فارسی و عربی به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

یکی از متون کهن فارسی، «سندبادنامه» ظهیری سمرقندی است که در سده ششم ه.ق تالیف شده است، اهمیت سندبادنامه در آن است که از متون مهم ادبیات داستانی فارسی به شمار می رود و از این رو در پژوهش های مربوط به ادب داستانی فارسی حایز کمال توجه است. همچنین به سبب تالیف این اثر در سبک فنی، در تحقیقات سبک شناسانه نثر فارسی، جایگاه ویژه ای دارد.سندبادنامه تا امروز دوبار تصحیح انتقادی شده است؛ بار نخست، احمد آتش و بار دیگر محمدباقر کمال الدینی به تصحیح این اثر همت گماشتند. گرچه در چاپ اخیر، پاره ای از اغلاط چاپ نخست تصحیح شده است، اما خود به دور از لغزش نمانده است.هدف این مقاله، بررسی و تصحیح اغلاط غالبا مشترک این دو چاپ است. در تصحیح پاره ای از اغلاط عبارات کتاب، به عبارات کتاب دیگر ظهیری سمرقندی، اغراض السیاسه، و متون هم عصر آن، استناد شده است؛ مثلا در تصحیح «روز نیکوکاران» به «حاصل نیکوکاران» در این عبارت: «او را زنی بود ... روی چون روز نیکوکاران و زلف چون شب گناهکاران» به عبارات کلیله و دمنه، فرائدالسلوک و بیتی از دیوان ابوالفرج رونی استناد شده است.در تصحیح لغزشهای راه یافته به ابیات کتاب، به اصل دیوان های مصحح گویندگان آن ابیات، از جمله دیوان عمادی شهریاری و دیوان ابوالفرج رونی، رجوع شده است.در بخش دیگری از این مقاله، نام سرایندگان پاره ای از ابیات فارسی و عربی کتاب که در حواشی و تعلیقات چاپهای دوگانه مشخص نشده، معلوم گردیده است.

سعدی در آثارش برای پرورش معانی تربیتی و اخلاقی خود، از آموزه های علوم دیگر، از جمله دانش طب و علم تشریح که مقدمه طب است، بهره برده است. در حوزه علم تشریح سخنان سعدی، غالبا، با مطالب بخش تشریح کتب طبی قدما مطابقت دارد، مثلا وی اصل و مایه منی و شیر را خون می داند که در کتب تشریحی نیز عینا همین معنی آمده است. در آثار سعدی نام بیماری های متعددی آمده است که مهم ترین آنها بیماری رشته، تب، مالیخولیا و... است؛ در حکایات سعدی پاره ای از این بیماری ها درمان شده اند؛ اما درمان آنها نه با مصرف دارو، بلکه از طریق احسان و نیکی بوده است و این در راستای اهداف تربیتی و اخلاقی آثار شیخ اجل است. شمار حکایات مربوط به اطبا: طبیب عام، چشم پزشک، بیطار نیز در آثار سعدی قابل اعتناست در پاره ای از این حکایات، ناتوانی پزشکان در معالجه بیماران مطرح شده است. در پیوند با بیمار نیز سعدی گفتارهایی دارد، وی مردم را به تیمار داری و عیادت از بیماران تشویق کرده است.