جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این مقاله معرفی و بررسی نسخه خطی خاوران نامه می باشد. این کتاب یک نسخه مذهبی - حماسی در وصف فضایل و رشادت های امام علی (ع) در قالب بیان حوادث و وقایع زندگی ایشان است. این نسخه در شهر شیراز و تحت حمایت ترکمانان مصور گشته است. ترکمانان سلسله ای بودند که مقارن با تیموریان بر غرب و جنوب ایران فرمانروایی می کردند. یکی از ویژگی های محتوای نگارگری این مقطع زمانی، گرایش نگارگران به مصور کردن نسخ ادبی در کنار نسخ مذهبی است. در این دوره مذهب گاه بنا به سیاست پادشاهان و گاه از روی خلوص آن ها، همواره فرصت تجلی و شکوفایی یافته است. هدف از ارایه این مقاله علاوه بر معرفی خاوران نامه و همچنین شناسایی بستری که منجر به مصورسازی آن شده است، بررسی ویژگی های سبکی و محتوایی آن به طور دقیق است، زیرا این نسخه یکی از مطرح ترین نسخی است که تحت حمایت ترکمانان مصور گشته است. خاوران نامه از نظر محتوا هم نسخه ای ادبی و هم مذهبی به شمار می آید، از این رو ابتدا زمینه های فرهنگی، اجتماعی و هنری آن دوران بررسی و سپس کلیتی از وضعیت نگارگری و نسخ خطی دوره ترکمانان ارایه می شود و در نهایت با معرفی این نسخه، نمونه هایی در راستای توصیف نگارگری و مضامین آن معرفی خواهد شد.

مصورسازی کتب ادبی، علمی و تاریخی به ویژه مذهبی، تحولات بزرگ و منحصر به فردی در هنر تصویر آرایی اسلامی ایجاد کرده است. یکی از همین دوره ها که به نوعی آغازگر بسیاری از تحولات در عرصه هنر تصویر سازی ایرانی بوده، دوره ایلخانی است که در آن برای اولین بار توجه ویژه ای به مضامین مذهبی کتب آسمانی یهودی، مسیحی، بودایی و از همه مهمتر اسلام شده و دارای ممنوعیت مذهبی نیز بوده است. توجه به این گروه مضامین و قرارگیری نشانه ها و نمادهای مذهبی و ادیان مختلف در کنار هم، به خوبی در نسخه جامع التواریخ رشید الدین فضل اله، وزیر غازان خان، مشاهده می شود. این مقاله نگاره های مذهبی و داستان پیامبران از حضرت آدم تا زندگانی پیامبر اسلام (ص) را در نسخه خطی جامع التواریخ مورد بررسی قرار می دهد. اهداف مقاله: 1- بررسی نگاره های مذهبی نسخه جامع التواریخ از حیث زیباشناسی و مضمون. 2- شناسایی نسخه های باقی مانده جامع التواریخ در موزه ها و کتابخانه های داخل وخارج. سوالات موردنظر: 1- حضور ایلخانان مغول چه تاثیری بر فرهنگ و هنر ایرانی به ویژه نگارگری داشته است؟ 2- نگارگری دوره ایلخانی از هنر چه دوره ها و فرهنگ هایی متاثر بوده است؟3- مضامین مذهبی در نگارگری دوره ایلخانی چه جایگاه و ویژگلی هایی است؟