جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

نمادهای شریعت ستیز حوزه ی موسیقی در ادبیات عرفانی

نویسنده:

میثم حنیفی، عادل مقدادیان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

طرب، سماع و موسیقی و ملازمات آنها از نمادها و استعاره‌های موجود در ادبیات عرفانی هستند که ظاهر آنها با احکام اسلامی (شریعت) در تضاد است. گزارشهای تاریخی حاکی از آن است که مراسم خانقاهی همراه با موسیقی و آوازخوانی در میان فرقی از صوفیان بوده است. امّا عموم صوفیان، آنگاه که از موسیقی و طرب و ملازمات آن‌ها مثل سماع و آلات موسیقی سخن می‌گفتند، نگاهی نمادین و استعاره‌محور داشته‌اند. این مقاله با رویکرد ادبیات توصیفی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای، با بررسی وجه نمادین موسیقی و لوازم آن در ادبیات عرفانی، معنای حقیقی مورد نظر صوفیان از استعاره-های متناقض‌نمای با شریعت در حوزه موسیقی را واکاوی می‌نماید و در صدد اثبات این فرضیه است که در اغلب این نمادها و استعاره‌ها، مطرب در معنای خدا است و پیر و مرشد و طرب در معنای فیض الهی و گاه به معنای هر دستوری است که سالک الی الله را به وجد برساند. همچنین سازهای موسیقی می-توانند نمادی از مراتب سالکان الی الله باشند. مثلا نی نماد تخلیه است و سازهایی مثل چنگ و رباب نماد حزن و در مقابل، دف و سرنا نماد مقام وجد و تواجد و سماع و سکر سالک به اقتضای وصل است.

صفحات :

از صفحه 127 تا 149

مشخصات اثر

عنوان :

آسیب‌شناسی تأثیر باورهای منجی‌گرایانه در تقویت اندیشه بنیادگرایی اسلامی: بررسی الگوی بنیادگرایی داعش

نویسنده:

عادل مقدادیان ، عمار عامد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

چکیده :

ادیان و فرقه‌های مختلف معنوی، نویدِ سعادت و رهایی انسان از نابهنجاری‌های زندگی را می‌دهند و در راستای این بشارت، وعده‌هایی را نیز یدک می‌کشند که در زاویه‌هایی از آن، خواسته یا ناخواسته، مسائلی نهفته است که به‌شدت هزینه‌زا است. یکی از این مسائل آموزه «منجی‌باوری و موعودگرایی» است. داشتن منجی‌ای که انسان را به تمام ظرفیت‌های بالقوه خویش برساند و اجتماع را به آرمان‌شهر موعود تبدیل کند می‌تواند همراه با مفهومی مثبت از انتظار زمینه‌ساز اصلاح فردی و جمعی باشد. امّا از سوی دیگر، منجی‌گرایی آنچنان فریبنده است که باورمندان به آن را در مشبّک خویش به گروگان بگیرد و از آنها پرخاشگرانی علیه دیگرانی بسازد که از نظر آنها، مانع آمدن منجی و تشکیل مدینه آرمانی هستند. در آسیب‌شناسی مسئله منجی‌باوری، چگونگی و چرایی تبدیل اندیشه‌ای اصلاحی که قابلیت بهبود اوضاع زیستی را در خود دارد، به بنیادگرایی وحشتناک بررسی می‌شود. تحقیق حاضر با جزء‌پژوهی درباره منجی باوری در نگاه گروه سلفی داعش، مسیر تبدیل ایدئولوژی بازگشت به خلافت (به عنوان نوعی تمدن الگوی اسلامی) به تشکیل گروهی انحصارگرا و خشونت‌طلب را ترسیم می‌کند. جمع‌آوری اطلاعات پژوهش به روش مطالعات کتاب‌خانه‌ای و روش کار، تحلیل مبتنی بر توصیف منطقی روند ایجاد آسیب در فرآیند شکل‌گیری و قوام‌یافتن ایدئولوژی است.

صفحات :

از صفحه 147 تا 178

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تطبیقی معانی عرفانی در مدیحه های مهدوی امام خمینی و عارف بجنوردی

نویسنده:

عادل مقدادیان، مهدی محمّدی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

مدایح و مراثی شیعی ، قسمت قابل توجهی از مفاهیم عرفانی را در خود دارند. در این میان مدیحههای مهدوی به سبب دارا بودن نوعی معرفت غیبی به شدّت نگاهی عرفانی دارند. پژوهش حاضر با بررسی مقایسهای و توصیفی معانی عرفانی در مدیحه‎های مهدوی دو شخصیت عارف مسلک و البته برخاسته از نظام اندیشهای فقه جواهری و فلسفه صدرایی بر آن است تا اوّلا مفهوم عرفانی واژگانی که در این مدیحهها وجود دارد را مشخص کند و ثانیاً این مفاهیم را شرح نماید. شباهت خاستگاه‎های ذهنی و اجتماعی سرایندگان این مدیحه ها بیتردید در همسانی این اشعار نقش داشته است. امام خمینی و عارف بجنوردی هر دو فقیهند و با متون حدیثی پیرامون معرفت امام مأنوسند. هر دو در فلسفه با واسطه شاگرد حاج ملاّهادی سبزواریاند و هر دو بافت صدور زمانی مدایحشان تا پیش از انقلاب یکسان است. نقطه تفاوت آنان نیز در دو مسأله است. عرفان امام خمینی اجتماعی است و عارف بجنوردی عزلت گراست. دیگر آنکه امام به هیچ سلسلهای اظهار ارادت خاصّ ندارد امّا عارف بجنوردی آشکارا وابسته به نحلهی تصوّفی خاصّی میباشد.

صفحات :

از صفحه 179 تا 203

مشخصات اثر

عنوان :

معنایابی استعارۀ «بت» در اشعار عرفانی حافظ و امام خمینی (س)

نویسنده:

عادل مقدادیان ، میثم حنیفی ، مسلم محمودی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

یکی از استعاره‌های عارفانه در اشعار شاعران عرفان‌گرا، تطبیق لفظ و مفهوم بت با خدای متعال است. در این استعاره چند وجه شبه می‌توان جست: نخست نگاهی جمالی به بت؛ زیبارویی پرستیدنی که هر آنچه را زیبنده کمالش است داراست. دوم رویکرد جلالی به بت؛ معشوق عشوه‌گر و پُرنازِ بی‌توجه به عاشقان خویش، با دلی از سنگ که البته بی‌توجهی ظاهری او به مشتاقانش به سبب مصلحت خود آنان است. توصیف خدای متعال با لفظ بت، تناقض آشکار با بخش اعتقادات دین اسلام دارد. معنای موردنظر عارفانی همچون حافظ و امام خمینی از بت و صفات و ظهورات نسبت داده‌شده به او در خصوص خدا چیست؟ فرضیه این تحقیق این است که با قطع‌نظر از معنای منفی بت که در مواردی اندک در آثار این دو شخصیت بازتاب یافته است، در نگاه عرفانی آنان، بت در خصوص خدای متعال، حقیقت و درباره بتی که مشرکان می‌آرایند و می‌پرستند مجاز است.

صفحات :

از صفحه 155 تا 182

مشخصات اثر

عنوان :

طمأنینه در نگاه عرفانی امام خمینی(س)

نویسنده:

عادل مقدادیان ، مسعود صادقی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

مراجع نسخه PDF

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

طمأنینه در عرفان امام خمینی به‌عنوان مقامی پیش از مرتبۀ مشاهده مطرح‌شده است. امام ضمن بیان بسترهای شکل‌گیری طمأنینه، آثار طمأنینه را نیز بیان کرده‌اند و سخن از فواید طمأنینه نیز گفته‌اند؛ امّا در این مقاله ضمن توضیح مفهوم طمأنینه از نگاه امام و آثار و فواید آن، به بررسی دو نکته بدیع «مفهوم طمأنینه محض» و «طمأنینه اجتماعی» در عرفان ایشان می‌پردازیم. بی‌شک تبیین عرفانی مقام طمأنینه، بر اساس مبانی نظری فردی که در اوج تکانه‌های حکومت‌داری و سیاست ورزی، مدعی داشتن «قلبی آرام و روحی مطمئن» است، روشنگر یک راهبرد در سیر و سلوک عملی نیز خواهد بود. این پژوهش از منابع کتابخانه‌‌ای و به روش تحلیلی انجام‌شده است و در پی اثبات فرضیه اعتقاد امام به حالات نفسانی محض و وجود عنصری با عنوان طمأنینه اجتماعی در عرفان امام به‌عنوان موضوعی نوآورانه در عرفان اسلامی است.

صفحات :

از صفحه 131 تا 154

مشخصات اثر

عنوان :

نقش حکمت در وساطت فیض(بررسی مقایسه‌ای عرفان یهود و عرفان اسلامی)

نویسنده:

عادل مقدادیان ، ابوالفضل تاجیک

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

چکیده :

به باور عرفان یهود و عرفان اسلامی، خدای متعال میان خود و مخلوقاتش واسطه‏ای را قرار داده است که در متون مقدس هر دو دین اسم‌های مشترکی دارند. یکی از این عناوین «حکمت» است. در این نوشتار بر اساس روش تطبیقی، مفهوم «حکمت» در عرفان یهودی و اسلام تحلیل شده است. مهم‌ترین نوآوری این پژوهش اثبات این فرضیه است که گرچه در یهود «حِسِد» و عشق اصل حیات‌بخش است و در عرفان اسلامی نیز حرکت حبّی همان نقش را دارد، اما در هر دو عرفان، پیش از حبّ الهی که باعث تجلی مظاهر شده است، حکمت (حوخمه) نقش‌آفرین بوده است؛ لذا این شبهه کلامی که اگر خدا همیشه محبّ و در عین‌ِحال، قادر است، پس باید از ازل مخلوق می‎داشته، در عرفان قبالا و عرفان اسلامی این‌گونه پاسخ داده می‎شود که خدا، مقدم بر حبّ ذاتی، حکیم است و حکمت اوست که حبّش را به جریان می‌اندازد.

صفحات :

از صفحه 441 تا 458

مشخصات اثر

عنوان :

طمأنینه محض: بررسی امکان وجود حالات نفسانی غیر التفاتی

نویسنده:

عادل مقدادیان، مسعود صادقی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

چکیده :

وجود حالات نفسانی محض و غیر التفاتی به‌ویژه آگاهی محض از مسائل محل تلاقی فلسفة ذهن و فلسفة عرفان است. غالب احوال و مقامات مطرح از سوی عارفان دارای متعلق هستند. اما در منازل عرفانی گاه سخن از به دست آوردن احوال و مقاماتی است که داشتن متعلق درباره‌‌ی آنها بی‌‌معناست و لزوماً در موردآن حال و مقام «به ـ از» معنا ندارد. معتقدان به این دیدگاه صرفاً با بررسی حالت آگاهی محض، به عنوان یک حالت نفسانی غیر التفاتی که از سوی عارفان گزارش شده است، در جهت اثبات وجود این نوع حالات استدلال کرده‌‌اند. اما به نظر می‌‌رسد حالات نفسانی غیرالتفاتی دیگری نیز وجود دارد. یکی از این حالات نفسانی غیر التفاتی مقام عرفانی «طمأنینه محض» است. اما آیا حقیقتی به نام طمأنینه محض و بدون متعلق امکان پذیر و فهم پذیر است یا هر طمأنینه‌‌ای لزوماً دارای نسبت است و «به» متعلقی وابسته است؟ می‌‌توان گفت که عارف در مرتبه‌‌ای از سیر و سلوک در حالتی قرار می‌‌گیرد که بی آنکه به چیزی قرار و آرام بیابد در فراخنایی از طمأنینه خواهد بود. روح او صرفاً در اطمینان است نه آنکه مطمئن به چیزی باشد. دو استدلال از منظر عرفانی بر تحقق طمأنینه محض می توان ارائه کرد: تلازم علم و طمأنینه و پیوند طمأنینه با تقدیر عهد الست در عرفان اسلامی.

صفحات :

از صفحه 121 تا 136

مشخصات اثر

عنوان :

نقش واسطه فیض در تفویض تکوینی

نویسنده:

عادل مقدادیان، محمدجواد شمس

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

مفهوم عرفانی نور و ظل در قرآن و سنت

نویسنده:

محمدجواد شمس، عادل مقدادیان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید