جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق به مسئله رابطه علم و عصمت نگاهی هرچند اجمالی شده است. در باب رابطه عصمت و علم سوّال اصلی این است که کیفیت رابطه این دو (علم و عصمت) چگونه است؟ در میان متکلمان پیش از محقق طوسی دیدگاه غالب این است که عصمت نوعی لطف از جانب خداوند متعال است و یا اینکه انبیاء و اولیاء دارای روحی به نام «روح‌القدس» هستند که آنان ر از معاصی و اشتباه حفظ می‌کند. بعد از دوران محقق طوسی عصمت به یک ملکه علمی راسخ در نفس نبی مطرح شد. تا مدت زیادی این دیدگاه موردتوجه اکثر علمای شیعه بود. علامه طباطبایی + در باره رابطه علم و عصمت دیدگاه دقیق‌تری را مطرح کرد که رابطه آن دو (علم و عصمت) به صورت عینیت است. این دیدگاه سبب شد دیدگاه‌های بعدی معطوف به این دیدگاه شود؛ زیرا که علم معصومین با علم غیر معصومین تفاوت دارد و اگر هم تفاوت ماهوی نداشته باشدء حداقل این مقدار سطلم است که بالاتوین حرتیه از علوم حضوری وا هارند, بر همین آماس تفصیل‌های بعدی در این مسئله تفسیرهای دیدگاه دقیق ایشان است.

در این مختصر به بحث ایمان و رابطه آن باتجربه‌های دینی از دیدگاه جوادی آملی پرداخته‌شده است که مهم‌ترین نکات در باب حقیقت ایمان و تجربه‌های دینی از منظر ایشان به مبانی هستی‌شناسی و انسان‌شناسی و زبان‌شناسی ایشان مربوط می‌شود. وی در باب هستی‌شناسی به تشکیک خاص حقیقت انسان و اوصاف انسان ازجمله ایمان و هم‌چنین به تشکیکی بودن مراتب تجربه‌های دینی قائل‌اند. بر همین اساس است که برخلاف دیدگاه مشهور حکمای مسلمان که انسان را دارای یک حقیقت واحد به‌عنوان حیوان ناطق و نسبت آن به افرادش را مساوی می‌دانند، حقیقت انسان از منظر ایشان در ابتدا و قوس نزول بر اساس تسامح نوع واحد است؛ ولی در قوس صعود به‌طور حتم یک نوع واحد نیست بلکه در مسیر یک تغیر دائمی در حال نوسان است و همواره در حال نو شدن است؛ بنابراین ایمان و تجربه‌های دینی او نیز در حال تکامل و تغییر می‌باشد. در این میان حقیقت وحی بیرون از دایره تجربه قرار داشته و فرق‌های جدی در میان تجارب عرفانی اصیل و غیر اصیل وجود دارد.