جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از پدیده های رازناک جهان ما خواب و رؤیاست. در این پدیده اشیا، به صورت نمادین ظاهر می شود و از این رو برای دریافت مفهوم حقیقی آنها، باید به تعبیر و واکاوی آنها پرداخت. واکاوی و تعبیر نمادهای رؤیا از دیر باز معمول بوده و گرد آوری و تدوین آنها باعث بوجود آمدن خوابنامه ها شده است. در خوابنامه های فارسی، نمادهای بسیاری به زن و مسائل زنانه گزارده شده اند. بررسی و تحلیل این نمادها می تواند تصویر روشنتر و کاملتری از دیدگاه قدما نسبت به زن ارائه دهد؛ از جمله نمادهایی که به زن تعبیر شده اند، ظروفند. رویکرد قدما در پاره ای تعابیر؛ بویژه تعبیر ظروف به زن، با رویکرد فروید در تحلیل رؤیاها که اشیاء مجوّف را دالّ بر زن می دانست، شباهت دارد. پاره ای از ریاحین و پرندگان و جانوران نیز در خوابنامه ها، مفهوم نمادین زنانه دارند. در بررسی مفاهیم این نمادها، دوبن مایه دیده می شود: یکی پیوند و ازدواج و تمتّع جنسی یا مالی از زنان و دیگری جدایی از آنها به طلاق یا مرگ. پریدن مرغان از دست و خانه، چیدن گل از شاخه و دسته گل نمادهایی هستند که بر مفهوم جدایی از زنان دلالت دارند؛ اما دیدن گل بر شاخه و کشتن مرغان، نمادهای تمتّع جنسی از زنانند.

نظامی گنجوی ( 537 تا 608 ه . ق ) ، شاعر داستان سرا و رمز گوی سده ششم ایران ، بزرگ ترین داستان سرای منظومه های حماسی عاشقانه به زبان پارسی است که سبک داستان محاوره ای را وارد ادبیّات داستانی منظوم پارسی کرد . آثار بی نظیر و اندیشه های پیشتاز او ، تأثیر شگرفی در رسایی فرهنگ و ادبیّات بسیاری از ملّت های همجوار برجا گذاشت ، خمسه نظامی که شامل پنج مثنوی است ، عبارتند از : مخزن الاسرار ، خسرو و شیرین ، لیلی و مجنون ، هفت پیکر ( بهرام نامه ) و اسکندر نامه که شامل دو مثنویِ شرفنامه و اقبالنامه .پنج گنج او از نظر واژه های جدید از غنی ترین مجموعه های شعر فارسی محسوب می شود. او در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب ، ایجاد ترکیبات خاص تازه ، ابداع و اختراع معانی و مضامین نو و دلپسند در هر مورد، تصویر جزئیّات و نیروی تخیّل و دقّت در وصف ، در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته است . این شاعر بزرگ ، در آثار خود از انواع آیرونی به ویژه آیرونی تقدیر و موقعیّت برای ایجاد جذّابیّت بیشتر و رساندن پیام های خود بهره برده است . آیرونی ، شگردی است که نویسنده یا گوینده آن با توجّه به بافت متن به کلام یا واقعه ظاهراً صریح ، معنایی بسیار متفاوت می بخشد که در آن دریافتی کاملاً مطایبه آمیز از ناهمخوانی وجود دارد . مهم ترین گونه های آیرونی عبارتند از : آیرونی بلاغی ، آیرونی تقدیر ، آیرونی رمانتیک ، آیرونی ساختاری یا وضعی ، آیرونی سقراطی ، آیرونی موقعیّت، آیرونی کلامی یا طعنه و آیرونی نمایشی . البتّه شگرد آیرونی ، آرایه های بدیعی از قبیل : مدح شبیه به ذمّ یا ذمّ شبیه به مدح ، تجاهل العارف ، کنایه ، ایهام ، استعاره و ... را نیز در بر می گیرد . روش تحقیق در این رساله از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و روش گردآوری اطّلاعات ، کتابخانه ای می باشد . هدف از این تحقیق ، تشریح و تبیین شگرد آیرونی و بررسی تحلیل مهم ترین گونه های آن در خمسه نظامی است و اثبات اینکه نظامی چگونه از این شگرد برای بیان اهداف و مقاصد خویش استفاده کرده و از کدامیک از انواع آیرونی بیشتر بهره برده است . در این پژوهش ، مهم ترین گونه های آیرونی در پنج گنج نظامی گنجوی ، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و مطالب و مباحث به قرار ذیل تنظیم و تدوین گردید : فصل اوّل ـ کلّیّات و مقدّمه تحقیق فصل دوم – شرح احوال و آثار نظامی فصل سوم ـ بنیاد نظری ( تعاریف ) فصل چهارم ـ آیرونی در پنج گنج نظامی فصل پنجم -نتیجه گیریو پیشنهاد های ادامه کار