جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ادبیات و فلسفه از دیرباز پیوندی عمیق داشته‌اند، اما امروزه به تأثیر از آراء و اندیشه‌های فلاسفه‌ی غرب همچون نیچه، سارتر و دیگران و توجه اینان به ادبیات نقش اندیشه‌های فلسفی در ادبیات معاصر جهان پررنگ‌تر شده است. اگزیستانسیالیسم یا به تعبیری فلسفه‌ی وجود، از بارزترین مکاتب و اندیشه-های فلسفی معاصر است که نگارنده‌ می‌کوشد بازتاب آن را در شعر معاصرفارسی و عربی، ضمن تحلیل سروده‌های شفیعی و أدونیس نشان دهد. اصول و مولفه‌های اگزیستانسیالیسم متعدد است اما اهّم اصولی که در ادبیات مورد توجه می‌باشد عبارت است از: وجودگرایی، انسان باوری، آزادی، زمان وجودی، اخلاق و همچنین فرعیاتی که ذیل این اصول بررسی می‌شود شامل: تعهد، نیست‌انگاری، مرگ خدا و اضطراب. همان‌طور که لازمه‌ی تطبیق است هردو شاعر در اصول مشترک‌اند هرچند أدونیس در شعرش افراط دارد. اما این فرعیات بحث است که شفیعی را از أدونیس متمایز می‌کند. شاعران مذکور با وجود متعهد بودن، گرایشات متفاوتی دارند. آن‌چه از تحلیل‌ها برمی‌آید این است که شفیعی تحت تأثیر اندیشه-های کی‌یر کگور به نوعی اگزیستانسیالیسم دین‌مدارانه توجه دارد، حال ‌آن‌که أدونیس به دلیل سرکشی و توجه به اندیشه‌های نیچه و سارتر به بُعد الحادی اگزیستانسیالیسم علاقه‌ نشان می‌دهد.

عرفان ایرانی، افزون بر آن که سرمایه ی فرهنگی و مایه ی شکفتگی و نو به نویی اندیشه و معنویّت ایرانیان است، یکی از عناصر مهمِملیّت ماست که هم راهبر به ژرفای حقایق معنوی اسلام بوده است و هم پاسدارِ هویّت فرهنگی ایرانیان در گشت روزگاران؛ نظری نه گذرا، به آثار عارفان برجسته ی ایرانی و سنجش آن با متون کهن چون سروده های زرتشت و دیگر متون اوستایی که هر دو دسته، میراث مکتوب ایرانیان هستند، ما را با این حقیقت آشنا می کند که بینش معنوی و عارفانه در ایران به روزگاران کهن باز می گردد؛ هر چند در تصوّف اسلامی و آموزه های عارفان مسلمان ایرانی، سیرابِ اندیشه هایی می شویم که سرچشمهقرآنی دارند و میوه چین باغسار محمدی(ص) هستیم ولی زمینه های متناسب با این اندیشه ها در ایران موجود بوده است که اسلام به آن حیات تازه و عمق بخشیده است.