جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق یکی از زنان نمونه تاریخ صدر اسلام به نام اسماء بنت عمیس است که محب اهل بیت(علیهم السلام) بوده و در زمان خویش نقش آفرینی های بسیاری نموده است. اهداف ما از انتخاب این موضوع معرفی واضح تر و کامل تر شخصیتی از بانوان نمونه صدر اسلام است که قبلاً کمتر به آن پرداخته شده است ، ارائه الگویی کامل و مناسب برای زنان جامعه اسلامی ، تحلیل عملکرد و رفتارهای شخصیتی ایشان و پیدا کردن راه حلی برای زنان در جهت فهم کیفیت برخورد با مسائل اجتماعی و بحران های روزگار می باشد. اسماء بنت عمیس شخصیتی برجسته بود که در عصر جاهلیت در سرزمین عربستان متولد شد و در خانواده ای مؤمن رشد کرد و پرورش یافت. وی در همان اوایل بعثت پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) همراه همسرش جعفر بن ابیطالب به دین مبین اسلام گروید و جزو نخستین مسلمانان شد اما به دلیل ظلم و ستم فراوانی که از سوی مشرکان مکه به تازه مسلمانان روا می شد اسماء و همسرش در هجرت دوم به سرزمین حبشه مهاجرت کردند و در آن جا صاحب فرزندانی شدند. پس از بازگشت از حبشه به مدینه جعفر بن ابیطالب در جنگ موته به شهادت رسید و همسر و فرزندانش را تنها گذاشت. اسماء مدتی را به تنهایی به تربیت فرزندانش پرداخت و سپس با پیشنهاد رسول اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) با ابوبکر بن ابی قحافه ازدواج کرد و برای وی پسری به نام محمد به دنیا آورد. اسماء پس از رحلت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در ماجرای غصب خلافت و تصرف فدک به دفاع از اهل بیت ( علیهم السلام) پرداخت و تا آنجا که می توانست از حقوق غصب شده ایشان دفاع نمود. وی پس از شهادت حضرت فاطمه ( سلام الله علیها) و مرگ ابوبکر با حضرت علی ( علیه السلام) ازدواج کرد و به بیان احادیثی که در فضیلت ایشان از رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم) شنیده بود، پرداخت. اسماء روایات و احادیث بسیاری از پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت ( علیهم السلام) نقل نموده است. وی الگوی کاملی برای زنان مسلمان و شیعه بویژه در زمینه تربیت فرزند، شرکت در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی، تحصیل علم و دیگر مسایل مورد نیاز زنان می باشد. اسماء در نهایت پس از یک دوره زندگی پربار در سن نود سالگی از دنیا رفت و نام خود را در تاریخ صدر اسلام به عنوان بانویی خداشناس، ولایت مدار، شجاع و بافضیلت ثبت نمود. تحقیق شامل هشت فصل می باشد: ابتدا بیوگرافی شخصیت اسماء را بیان می کنیم و در فصل بعد مسلمان شدن و دگرگونی وی را ذکر می نماییم، در فصل سوم دوران زندگی اسماء با جعفر بن ابیطالب را مورد بررسی قرار می دهیم و در فصل چهارم به دوران زندگی اسماء در خانه ابوبکر و دفاع های شجاعانه او از اهل بیت ( علیهم السلام) خصوصاً فاطمه زهرا ( سلام الله علیها) می پردازیم، در فصل بعد اسماء بنت عمیس در خانه امام علی ( علیه السلام) و بیان احادیث ایشان توسط اسماء را ذکر می کنیم، فصل ششم نگاهی بر احادیث و روایات نقل شده توسط اسماء دارد. در فصل هفتم به بیان نقش زنان مسلمان در جامعه اسلامی می پردازیم و در آخرین فصل وداع اسماء با زندگی مشقت بار دنیا را بیان می کنیم. دامنه تحقیق بررسی شخصیت و تحلیل عملکرد این بانوی بافضیلت در تاریخ صدر اسلام یعنی دوران حیات پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) تا زمان خلافت امام علی ( علیه السلام) می باشد. برای این تحقیق از کتابهای تاریخی مثل تاریخ یعقوبی، تاریخ طبری، الکامل فی التاریخ ابن اثیر و ... کتاب های تفسیری از جمله تفسیر مجمع البیان ، المیزان علامه طباطبایی و ... کتاب های حدیث مثل معجم الکبیر سلیمان بن احمد الطبرانی، بحارالانوار الجامعه لدرر الاخبار الائمه الاطهار علامه محمد باقر مجلسی و... از کتاب های معاصر چون بانوان قبیله ابرار « اسماء بنت عمیس» مورد استفاده قرار گرفته است. روش تحقیق: تحقیق به اعتبار نوع و هدف بنیادی و به اعتبار موضوع تاریخی است . به اعتبار ماهیت و روش علی و توصیفی و به اعتبار جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد. فرضیه ها: 1. دین اسلام از همان ابتدای ظهور به زن ارزش و اهمیت داده است و نه تنها با ضعیف نگه داشتن و ظلم کردن به زنان مخالف بوده بلکه زمینه را برای رشد آنان که توانایی، لیاقت و شجاعت داشته اند فراهم نموده است. 2. تعالیم اسلام زمینه را برای رشد و کمال زنان و مردان به طور مساوی فراهم کرده چنانکه اسماء با تلاش و جدیت توانست در مسیر کمال قدم بردارد و مدافع خاندان اهل بیت ( علیهم السلام) گردد. 3. زنان مسلمان جامعه امروز با الگوگیری صحیح از زنان نمونه صدر اسلام می توانند به وظایف خود در قبال دین اسلام و آیین تشیع عمل کنند. نتایج تحقیق: اسلام توجه خاص ، ویژه و کاملی به زنان و تکامل همه بعدی ایشان دارد بنابراین با توجه به نیاز جامعه اسلامی به حضور فعال و پررنگ زنان در اجتماع اسلامی به ویژه در فعالیتهای اجتماعی ، سیاسی و تحصیل علم، اهمیت بررسی تاریخ زندگی زنان نمونه در تاریخ اسلام برای ارائه الگویی مناسب و ملموس جهت استفاده زنان مسلمان لازم به نظر می رسد. واژگان کلیدی: اسماء، جعفر، فدک، تربیت و جامعه.

موضوع این رساله نقش حضرت زینب در اسلام می باشد لذا عاشورائیان نام او را همراه با امام حسین می شناسند و مورخان او را شخصیت دوم واقعه ی کربلا دانسته و علمای اخلاق از عفت و تقوا و انقلابیون از نمونه بودن در پیام آوری و رسالت کربلا سخن به میان آورده اند و دنیای تشیع او را رمز پیروزی امام حسین و مدافع اسلام و ولایت حقه امامان می شناسند. هدف از این تحقیق شناختن و شناساندن هرچه بهتر شخصیت ایشان به عنوان یک الگوی نمونه است، زیرا او نوه ی پیامبر و دختر علی مرتضی و فاطمه ی زهراست. بدون شک او الگوی جاودانه برای زنان و دختران جوان می باشد. تحقیق پیرامون شخصیت فردی و اجتماعی و نقش آفرینی بعد از اسارت و ایراد خطبه های فصیح در سرنگونی حکومت یزید و درس آموزی از مکتب و منش او از جمله صبر و مقاومت، پیام رسانی، فداکاری ، ایثار و روحیه بخشی به بازماندگان شهدا و حفظ ارزشها و پایبندی به اصول حتی در شرایط اسارت است. در این زمینه منابع بسیار کمی و به سختی در دسترس قرار گرفته است وظیفه یک زن مسلمان در مواضع گوناگون چیست؟ در جائی که لازم است سخن بگوید و به مقتضای زمان سکوت کند. همچون حضرت زینب ($) که با معرفی و بیان آثار و پیامدهای جنایتی که دشمن در کربلا بر خاندان او روا داشت به مردم چهره ی واقعی حکومت را نشان داد و با ایراد خطبه در مکانهای مناسب و گوناگون ماندگاری نهضت عاشورا را به ارمغان آورد. و عظمت عاشورا برای همگان به اثبات رسانید. او که نخستین دختر باغ ولایت زینب کبری $ و نمونه بارز یک انسان کمال یافته که از نظر ایمان و تقوی و علم و معرفت و استقامت و شکیبایی و دیگر فضایل انسانی درخشیده و بزرگ قهرمان کربلا است. و می تواند هر بُعد از زندگی فردی و اجتماعی ایشان برای زنان با ایمان که در پی الگو شایسته هستند، معلم و مربی باشد. همانگونه که امام خمینی 1 راجع به عمل به تکلیف و عمل به وظیفه این توجه را داشتند. آن بزرگوار هم خودش روی این نکته شدیداً پای می فشرد و نسبت به تشخیص وظیفه و عمل به تکلیف حساس و دقیق بود و این درس بزرگی بود که از آموزگار بزرگ شهادت و شریک رسالت زینب کبری اسلام اش در حفظ و صیانت اسلام و صیانت از مرزهای دین فراگرفته بود و آن فداکاری و جانفشانی و بذل مال و ایثار همه هستی تا سرحد شهادت در میادین نبرد و ابداع پیام خون و حقگویی و افشاگری علیه باطل و رسوا کردن ستمگران فریبکار با تیغ زبان که ارزش و تأثیر کار زینبی ( تبلیغ ماهرانه) کمتر از کار حسینی در میدان جنگ نیست همانگونه که خطبه های حضرت زینب $ هم به همان مقدار تأثیر داشته و چهره ی واقعی یزیدان را آشکار ساخت و همگان را به فراگیری درس شجاعت و نترسی و وظیفه شناسی و دفاع جانانه از حق فرامی خواند و صحبتهایی که در بین راه ایراد شد خاندان وحی را معرفی نمود و در مقابل حکومت وقت ایستادگی کرده و تمام هستی خود را نثار راه حق تعالی نمود. واژه های کلیدی زینب، الگو، نقش، عقیله، صبر، وظیفه، کربلا

پژوهش حاضر در بر گیرنده ی شمه ای از فضائل و ویژگی های حضرت ابوالفضل علیه السلام است که سعی شده مختصری از شخصیت آن جناب، با توجه به کلام امام صادق علیه السلام مورد بررسی قرار گیرد. بدون تردید، امام شناسی و ولایت پذیری محض، صفات برجسته ای بود که در وجود مبارک عباس علیه السلام تجلّی یافت و سر منشأ خصلت های بی نظیر دیگر در او شد. که تبیین این صفات متعالی و پسندیده، جهت ارائه ی الگویی مناسب و کامل به نسل جوان می تواند مفید واقع گردد. روش جمع آوری اطلاعات در این زمینه، از طریق مطالعه ی منابع و متون بوده و به لحاظ نوع، پژوهشی اسناد و مدارکی می باشد. و فرضیه ی این نوشتار را نیز می توان این گونه بازگو کرد، که امام صادق علیه السلام در بیانات خود پیرامون مقام والای حضرت عباس علیه السلام او را مزیّن به صفات برجسته ای چون بصیرت، وفا داری، گذشت، ولایت پذیری، تسلیم ، محبت نسبت به امام و ... دانسته است . تحقیق حاضر در، دو بخش کلّی و هر یک در غالب چند فصل ارائه گردیده: بخش اول: شخصیت شناسی حضرت ابوالفضل علیه السلام که فصل اول آن با عنوان عوامل مؤثر بر شخصیت حضرت عباس علیه السلام بوده و در فصل دوم از ولادت تا جوانی ایشان مورد بررسی قرارمی گیرد. بخش دوم: حضرت ابو الفضل علیه السلام در کلام امام صا دق علیه السلام : شامل دو فصل با عناوین ذیل می باشد: 1- عباس علیه السلام در کلام امام صادق علیه السلام 2 - ویژگیهای حضرت عباس علیه السلام. حضرت عباس علیه السلام پرورش یافته ی علیّ مرتضی علیه السلام است که در مکتب ولایی او درس معرفت و عشق آموخت و با صلابت و استواری به دفاع از حیثیت اسلام و مقام ولایت پرداخت. او با تسلیم، وفاداری ، بصیرت و خیر خواهی نسبت به امام زمانش، عهد خود را با خدا و « ولیّ حقّ» به اثبات رسانید و خالصانه، جانش را فدای مولایش نمود. و نتیجه این که : جوان رشید ام البنین علیها السلام چنان که از او انتظار می رفت در صف یاران فداکار و ایثار گر حسین علیه السلام قرار گرفته و مطیع محض برادر ، در تمامی عرصه ها گشت. آن گونه که در واقعه ی عاشورا ، خویش را فدای امام و اهل بیت گرامی اش نموده و در راه هدف والای خود به شهادت رسید.

مجموعه ی معارف اسلامی اعم از عقاید ، احکام و اخلاق از طریق دو منبع کتاب و سنت دریافت می شود. در اتقان و مصومنیت قرآن از تحریف ، وضع و جعل و دریافت آن به صورت متواتر و قطعی ، میان اهل سنت و شیعه اتفاق نظر وجود دارد. اما سنت معصومان(ع) علیرغم اهتمام شدید اصحاب به ویژه شیعیان به حفظ و نگهداری آن از چنین پشتوانه ای برخوردار نیست، حرکت دروغپردازی در حدیث از زمان رسول خدا(ص) به صورت کمرنگ آغاز شد و پس از حیات ایشان به ویژه در زمان امویان، گسترش یافت، صدها سخن موضوع و مجعول به انگیزه های گوناگون ؛ مانند انگیزه ی سیاسی ، انگیزه ی فرهنگی و دینی ، انگیزه ی اقتصادی و انگیزه ی دین ستیزی به منابع روایی ما راه یافت ، و از سویی سنجش و ارزش گذاری حدیث نیازمند تحقیق در راهکارها و معیارهای بازنگری و پالایش و تمییز روایات موضوع می باشد. نوشتار حاضر به ارائه گزارش اجمالی از مقوله ی وضع در حدیث و مهمترین انگیزه ها و عوامل وضع ؛ نشانه ها و معیارهای شناسایی روایات موضوع می پردازد و از کلیات و سه بخش تنظیم یافت است. نخست به بیان کلیات و مبادی بحث ، اختصاص یافته است که شامل مباحث ذیل می باشد : تبیین موضوع تحقیق، ضرورت و اهداف تحقیق، پیشینه ی تحقیق و وضع شناسی و روش تحقیق. بخش اول آن به شناسایی مقوله ی وضع در حدیث پرداخته است و در بخش دوم ، انگیزه ها و عوامل و زمینه های وضع حدیث مطرح شده و در بخش سوم، نشانه ها و معیارهای شناسایی روایات موضوع ارائه گردیده است. روش تحقیق در این نوشتار، به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات، روش تحقیق کتابخانه ای و به اعتبار نوع و هدف، تحقیق بنیادی – تاریخی می باشد.

در بسیاری از آیات قرآن مجید، روایات اسلامی، سرگذشت انبیا و اولیا و کتب اخلاقی « توکل» یک فضیلت مهم اخلاقی به شمار می رود که بدون آن نمی توان به کمال قرب الهی دست یافت « توکل» در نظر اهل لغت واگذاری کار خویش به دیگری و در اصطلاح قرآن و اخلاق، اعتماد کردن و تفویض امور خود به خداوند قادر و متعال است. البته باید متذکر شد، که مسأله توکل به این معنی نیت که افراد ، فعالیت های جسمانی و تدابیر عقلانی را به کناری نهند. چرا که این امر جهل محض خواهد بود. چنین عملی در شرعت مقدس اسلام حرام بوده و دین مبین اسلام ، انسن را به فعالیت های فراوان برای تحصیل معاش ترغیب می کند. راه های فروانی همچون صنعت و تجارت و دیگر فعالیت های حلالی که انسان را برای زندگی در این دنیا و بهره گیری فراوان در آخرت آماده می نماید. معنای توکل آن است که انسان به چنین فعالیت هایی اقدام نموده و سپس یاری و پشتیبانی خویش را از پروردگار طلب کند. این امر سبب می شود که انسان از وابستگی به دیگران رهایی یافته، یگانه یاری گر خوش را خداوند بداند. چرا که سرچشمه تمامی تدابیر، نیروها، بخشش ها، محبت و رحمت تنها پرورگار عالمیان است. توکل به خداوند مراتب خاصی دارد که بالاترین درجه کمال آن را می توان در وجود انبیاء و ائمه که چراغ های همیشه روشن هدایت هستند باز یافت. انسان اگر بخواهد که مسأله توکل را در وجود خویش وسعت دهد، باید مالکیت تمامی امور را در دست خداوند دانسته، به هیچ یک از قدرت های ظاهری و باطنی اعتنایی نداشته باشد. چرا که این قدرت ها از محدودیت هایی برخوردار هستند که نمی توانند برای زندگی انسان مفید واقع شوند و در مقابل قدرت لایزالی حضرت باری تعالی چنان وسیع است که هیچ محدودیتی را بر نمی تابد و ربوبیت او سراسر امور کاینات را در بر گرفته و هر کدام را به طریق خاصی یاری می رساند. واگذاری امور به چنین منبع قدرت و شایستگی ، سبب امیدواری انسان شده ، او را در مشکلات و سختی ها پشتیبان خواهد بود.

موضوع تحقیق پایانی ویژگی های زن موفق با تأسی از سیره حضرت زهراءسلام الله علیها می باشد. هدف از این تحقیق شناخت راهکارها و مهارتهای لازم برای رسیدن به موفقیت در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی می باشد. همچنین شناخت و معرفی الگویی مناسب برای دست یابی به این راهکارها و موفقیت ها با توجه به نیاز انسان به الگو و اسوه های الهی و معنوی. این تحقیق در چهار فصل تدوین شده که مقام زن از نگاه علم و ادیان مختلف را بررسی و دین اسلام را به عنوان کامل ترین دین در نگاه به مقام زن معرفی کرده است همچنین به ویژگی های خاص و الهی حضرت زهراءسلام الله علیها به طور اجمال اشاره شده است که ایشان در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی کامل ترین و موفق ترین الگو برای زنان می باشند و از طرفی ویژگی های زنان موفق با توجه به آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته و نیاز حتمی انسانها به الگوی موفق را بیان می کند. منابع مورد استفاده در تحقیق، متون اسلامی، تالیفات اندیشمندان شیعی و همچنین کتابهای روایی که با توجه به نوع فعالیت اجرایی که تحقیق کتابخانه ای است به توصیف آن پرداخته می شود و نتایج حاصل از آن این که تمامی زنان با انتخاب یک الگوی مناسب و کامل و با فراگیری راهکارها و مهارت های لازم می توانند جزء زنان موفق در تمامی جنبه های زندگی اعم از فردی، خانوادگی و اجتماعی باشند.

موضوع پژوهش، نگرشی بر رفتار وحدتگرای امام علی ( علیه السلام) می باشد و هدف از آن، شناخت رفتار وحدتگرای امام علی(علیه السلام) در زمان رحلت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می باشد که در سه بخش تنظیم شده است: در بخش اول، به شناخت موضوع اختلاف پرداخته شده، که در این بخش متوجه می شویم که هر اختلافی، ناپسند و مردود نیست، چرا که برخی از اختلافها، باعث ایجاد پیشرفت و رشد جامعه اسلامی می شود، همچون انتقادات سازنده. در بخش دوم، به بررسی موضوع وحدت می پردازیم. با توجه به مطالعات متوجه می شویم که هر وحدتی، پسندیده نیست، زیرا برخی از وحدتها، وحدت بر تفرقه است که ثمره ای جز شکاف میان مسلمانان ندارد. در بخش سوم، به رفتار وحدتگرای امام علی(علیه السلام) می پردازیم که متوجه می شویم، امام علی(علیه السلام) برای حفظ وحدت جهان اسلام، از حق الهی خویش می گذرند، با خلفا بیعت و همکاری می کنند، با مخالفین حکومتش مسامحه می کند، یاران را تشویق به وحدت می نماید و ... تا آسیبی هر چند جزئی به وحدت جهان اسلام نرسد. منابع اصلی این پژوهش: قرآن، نهج البلاغه، کتب معتبر روایی، تفسیری، تاریخی و ... می باشد که به بررسی مسئله وحدت و رفتار وحدتگرای امام علی(علیه السلام) پرداخته اند، مورد استفاده قرار گرفته اند، که به روش کتابخانه ای و اسناد، مورد جمع آوری قرار گرفت. با توجه به مطالعاتی که صورت گرفت، نتیجه می گیریم که قرآن و سنت، توجه ویژه ای به وحدت مسلمانان دارند و با نگاهی اجمالی به کلام و سیره امام علی(علیه السلام) ، این حقیقت به وضوح نمایان می باشد که ایشان به امر وحدت، توجه خاصی داشته اند که از حق خویش می گذرند و تلخی ها را تحمل می کنند تا وحدت اسلام حفظ شود، چنانچه اگر این صبر و تحمل و سکوت ایشان نبود، اکنون از اسلام عزیز اسمی باقی نمی ماند. لذا ا صبر و سکوتشان برای مسلمانان وحدت اسلامی را به ارمغان آوردند.

انسان موجودی است اجتماعی که برای رسیدن به سعادت حیات اجتماعی نیازمند الگو و اسوه ای حسنه می باشد که بتواند با پیروی از او عقل و فطرت خود را شکوفا سازد و زمینه خوشبختی خویش و جامعه اش را فراهم نماید. برای رفع این نیاز حیاتی خداوند رسول خود را به عنوان الگو و اسوه حسنه در همه عرصه های زندگی معرّفی می نماید. بر این اساس کسانی که خواهان رسیدن به سعادت اجتماعی و فردی هستند باید تمام ابعاد شخصیت آن حضرت را مورد تحقیق قرار دهند. با توجه به نسبی بودن آسیب و متفاوت بودن آسیب های اجتماعی در هر جامعه ، بسته به مبانی و ساختار فرهنگ ، عقاید ، اصول و قوانین جوامع ، ما در این نوشتار در ابتدا به بیان جامعه سالم از منظر پیامبر ? تا تفاوت اصول جامعه نبوی با جوامع غربی نمایان شود و به شناسایی بهتر آسیب ها در جامعه دینی دست یابیم . بررسی آسیب های عصر جاهلیت در زمینه های مختلف فرهنگی ، اعتقادی ، سیاسی ، اقتصادی و اقدامات پیامبر اکرم ? برای رفع آنها از جمله راه های شناسایی آسیب های اجتماعی و پیشگیری و درمان از منظر پیامبر اکرم ? می باشد . بوجود آمدن جامعه سالم و به دور از هر گونه آسیب که سعادت بشر را تضمین می کند ، از هدفهای اصلی خداوند در ارسال رسل بوده است . پیامبر اکرم ? هم به عنوان آخرین رسول برگزیده الهی این وظیفه خطیر را بر عهده داشتند و توانستند با تعالیم وحیانی و الهی جامعه سراسر آسیب و اختلال عصر جاهلی را به جامعه ای سالم تبدیل کنند . یکی از عوامل اصلی موفقیت پیامبر اکرم ? در برخورد با آسیب های اجتماعی در برابر جامعه شناسان غربی این بود که ایشان به بررسی علل اصلی آسیب های اجتماعی از دیدگاه دین در جنبه های مختلف فردی و اجتماعی پرداختند و همین امر ایشان را در رفع ، پیشگیری و درمان آسیب ها یاری نمود . مسئله ای که جوامع غربی از آن غفلت نمودند و همین امر سبب عجز آنها در درمان آسیب های اجتماعی شده است . این نوشتار در چهار بخش تنظیم یافته است : در بخش اول معنای آسیب و آسیب های اجتماعی در لغت و اصطلاح مورد بررسی قرار گرفته و به بیان ترادفات آسیب و آسیب های اجتماعی از منظر پیامبر و جامعه شناسان پرداخته شده است . در بخش دوم به تبیین جامعه سالم از منظر نبوی ? پرداخته شده و آسیب های عصر جاهلیت و اقدامات پیامبر در جهت رفع آنها بیان شده تا از این طریق مبانی جامعه سالم از منظر پیامبر اکرم ? روشن شود . در بخش سوم به بسترها و عوامل پدید آورنده آسیب های اجتماعی از منظر قرآن و پیامبر اکرم ? و جامعه شناسان غربی اشاره شده است تا تفاوت دیدگاه های پیامبر ? در بیان آسیب ها با جامعه شناسان غربی مشخص گردد . در بخش چهارم بعد از ذکر انواع آسیب های فردی و اجتماعی در زمینه های مختلف اخلاقی ، روانی ، جسمی ، خانوادگی ، اقتصادی و سیاسی به راه های درمان آنها اشاره شده است . در آخر این بخش هم به اقدامات اسلام از قبیل کارکرد اصول و فروع دین ، قوانین کیفری و آموزه های اخلاقی نظیر توبه ، عفو و بخشش و دعا و نیایش و اصلی مهم و مستمر برای پیشگیری از آسیبها در جامعه اسلامی یعنی ولایت و رهبری امامان معصوم ? اشاره شده است . از جمله منابع دسته اول که سنت و سیره پیامبر اکرم?را بیان کرده است امور زیر می باشد : منابع دست اول روایی مانند : ( مجموعه ورام ابن ابی فراس) ، ( بحارالانوار، محمدباقر مجلسی) ، ( جامع الصغیر فی احادیث البشیر النظیر سیوطی) ، ( محجه البیضاء فیض کاشانی ) ، ( ثواب الاعمال و عقاب الاعمال شیخ صدوق) . کتابهای تاریخی مانند : ( تاریخ طبری) ، ( سیره النبویه ابن هشام)،(مجمع البحرین طریحی) ، ( صحیح مسلم بخاری) ، ( فتوح البلدان بلاذری) ، ( مروج الذهب سیوطی) . همچنین چون موضوع مورد نظر بررسی آسیبها در جامعه می باشد لازم است علاوه بر سیره رسول اکرم ? به کتابهای جامعه شناسی در زمینه بیان آسیبها توجه شود. از جمله : ( آسیب شناسی اجتماعی، رحمت الله صدیق سروستانی)، ( زمینه های فساد در جامعه و درمان آن، علی اکبر بابازاده) ، ( پیشگیری از وقوع جرم ، جعفر رشادتی) واژگان کلیدی: گناه- جرم- آسیب- انحراف- فساد- ناهنجاری- آسیبهای اجتماعی- کجروی اجتماعی- پیامبر-پیشگیری.

این پژوهش، شناخت مرزهای تسامح و مدارا با مخالفین، به خصوص در حیطه حکومت دینی است که مهمترین هدف آن، ارائه الگوی عملی به حکومت اسلامی جهت برخورد صحیح با فتنه گران و سایر متخلفان آن جامعه می باشد. برای رسیدن به این هدف، ابتدا قوانین تسامح در اسلام بررسی شده است که اصل بر رأفت و مدارامی باشد. از این رو، بخش اول این پژوهش به مرزهای تسامح و مدارا در اسلام می پردازد. که اسلام در اصل پذیرش دین و ایمان نیز تسامح دارد و تحمیل عقیده را روا نمی داند. در دایره وظایف و تکالیف عملی و عبادات، هیچ گونه سخت گیری نداشته و احکام و دستورات را با توجه به توانایی ها و مصالح مادی و معنوی جعل کرده است؛ولی در اجرای این احکام انعطاف ناپذیر است. در این راستا تسامح و مدارای پیامبر ( صلی الله علیه و آله) با اقشار مختلف مردم با وجود کارشکنی های کفار و یهود، نمونه عملی و جامع مدارای حاکم اسلامی به شمار می آید. در بخش دوم به این اشاره شده است که حضرت علی ( علیه اسلام)در مدت حکومتشان قوانین رفق و مدارا را به صورت دقیق اجرا کردند و ایشان در برخورد با مخالفان صریح بودند و حقوق آنان را با وجود مخالفتشان، رعایت می نمودند. با وجودی که مردم بر بیعت اصرار داشتند، اما با مشاهده عدالت ایشان پس از مدت کوتاهی، بیعت شکنی کرده و فتنه به راه انداختند. در این بین حضرت ( علیه اسلام) سعی می کردند که با بصیرت دهی به مردم و نصیحت به فتنه گران، هم وحدت را بین مردم بر قرار کرده و هم از گمراهی آشوب گران جلوگیری نمایند و راه را برای بازگشت آنان بازگذارند. اما در صورتی که در امنیت اجتماعی اخلال ایجاد می کردند، با برخورد شدید حضرت ( علیه اسلام) روبه رو می شدند که این بازتاب عملکرد خودشان می باشد. در بخش سوم بیان شده است که حضرت علی ( علیه اسلام) هرگز اجازه نمی دادند، حقوق مردم ضایع و یا با آنان برخورد ناشایستی شود؛ از این رو با کارگزاران متخلف برخورد شدید کرده و در بعضی موارد آن ها را عزل می نمودند. در تقسیم بیت المال، اجرای حدود و عزل و نصب کارگزاران، کمال عدالت را رعایت نموده و در حذف کارگزاران متخلف مصرّ بودند. خود حضرت ( علیه اسلام) اخلاق را به نحو عالی رعایت می فرمودند و در صورت مشاهده هرگونه سوء خلقی از سوی عاملان حکومتی و یاران حتی حین جنگ، آن ها را توبیخ نموده و از این کار نهی می کردند. همچنین با عقاید و باورهای باطل و تعصبات جاهلی جامعه مبارزه کرده، اجازه رشد چنین میکروب هایی را نمی دادند. اما نسبت به اقلیت های مذهبی، مدارا می نمودند. به طوری که با شنیدن ضایع شدن حقوق آن ها ناراحت شده و اقدام عملی می کردند. بنابراین حکومت حضرت علی ( علیه اسلام) در این مدت کوتاه، تا جایی که دشمنان اسلام و مسلمین مانع نشدند، سرشار از مهر و محبت بود. از جمله فرضیه های این تحقیق عبارتند از: تسامح علی ( علیه السلام) به دفاع از اسلام و حکومت اسلامی بر می گردد و مدارای ایشان نسبت به مخالفان بر مبنای هدایت بوده است و در این تسامح، به هیچ وجه به امتیازها و طبقه اجتماعی توجه نداشتند. منابع استفاده شده شامل کتاب های تاریخ عمومی مانند تاریخ کامل از ابن اثیر، کتاب های معاصر مانند فروغ ولایت و فروغ ابدیت از جعفر سبحانی، کتب روایی مانند نهج البلاغه و الاحتجاج از طبرسی و کتاب ها و مقاله های مربوط به تسامح و مدارا در اسلام نظیر تساهل و تسامح اخلاقی دینی سیاسی تألیف محمود فتحعلی می باشد. روش تحقیق براساس نوع و هدف کاربردی است و به لحاظ ماهیت و روش، تاریخی و در بعضی جاها تحلیلی می باشد و به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای است. در مورد نتیجه به دست آمده باید گفت که حضرت علی ( علیه السلام) تسامح و مدارا را در حوزه سیاسی و فرهنگی به بهترین شکل ممکن اجرا کردند به گونه ای که با تمام اقشار جامعه تا جایی که مفسده ای ضد اسلام و مسلمین نداشته باشد مدارا می نمودند. کلید واژه های این پژوهش عبارتند از: مرز، تسامح، تساهل، مدارا، مداهنة، حکومت، خشونت، برنامه فرهنگی، پدیده سیاسی، امور سیاسی.

عنوان این پژوهش « شیوه ی تعامل پیامبر(ص) درخانواده» است خداوند حکیم در کتاب خود، وجود مبارک پیامبر(ص) را اسوه ی حسنه و بهترین نمونه ی عملی برای مسلمانان و بلکه تمام انسان ها، معرفی کرده است. با توجّه به نیاز جامعه اسلامی به الگوپذیری از آن حضرت، و اقتدا به ایشان، در شئونات و کارهای مختلف زندگی، نیازمند دانستن، سیره و روش های عملی آن حضرت هستیم. این پژوهش با هدف آشنایی با روش ها و اصول کلّی زندگی خانوادگی حضرت رسول ( ص) و کاربردی کردن این اصول، در زندگی جوامع امروزی ؛ صورت گرفته و به بررسی اخلاقیّات پیامبر ( ص)، به سیره ی ایشان در خانواده ی خود پرداخته شده و از گسترده کردن موضوع در مسائل خارج از خانواده ی ایشان صرف نظر گردیده است. در این پژوهش به این مباحث پرداخته شده: بخش اوّل شامل تعریف و اهمیّت خانواده و معرفی پیامبر ( ص) به عنوان الگوی بشریّت در همه عرصه هاازجمله مسایل خانوادگی، می باشد. بخش دوّم شامل تعریف و شرایط تعدّد زوجات در اسلام و تعدّد زوجات پیامبر(ص) و اصول انتخاب همسر از دیدگاه پیامبر ( ص) است که به دلایل ازدواج های پیامبر ( ص)برای رفع شبهات پرداخته واصول اساسی انتخاب همسربیان شده است. در بخش سوّم به اصول و قواعد خانواده ی ایده آل در سیره ی رفتاری پیامبر(ص) و اصول روابط با همسران که شامل عدالت، خوش اخلاقی، مدارا، آراستگی ظاهری و ... می شود، کمک کردن پیامبر(ص) به اهل خانه، روش شناسی پیامبر(ص)، در مهار بحران ها که پیامبر(ص)با مدیریّت خاصّ خود، این بحران ها را مهار کرده و از مشکلات بعدی جلوگیری نموده و در مورد مبارزه ی پیامبر ( ص) با سنّت غلط دوران جاهلیّت که همان ازدواج با زن پسرخوانده بود، پرداخته ایم. در بخش چهارم در رابطه با فرزندان و نوه های پیامبر ( ص) و اصولی که پیامبر(ص) در تربیت فرزند به آن توجّه می کردند، نظیر: سلام کردن به فرزند، بازی با فرزند، احترام به فرزند و ... و سخنانی که پیامبر ( ص) در مورد امام حسن و حسین بیان کرده اند و گریه ی پیامبر ( ص) در عزای امام حسین ( ع) و رفتار پیامبر(ص) در سوگ فرزندش ابراهیم، مبارزه ی پیامبر(ص) با یک خرافه ی خورشیدگرفتگی در زمان فوت ابراهیم بود، مورد بررسی قرار گرفته است. بخش پنجم که بخش پایانی این پژوهش است، شامل وظایف شوهر نسبت به همسر، از جمله مدیریّت، تأمین هزینه ها و ... و وظایف زن نسبت به شوهر، نظیر: فرمان برداری و حفظ ارزش خانواده، و عوامل کلیدی در همسرداری مطلوب، از قبیل: معنویّت، خلق نیکو، رعایت طهارت، همسرآزاری و ... می شود. فرضیه هاعبارتنداز: 1)پیامبر اکرم(ص) الگوی بشریت در تمام ابعاد زندگی است. 2)اصول تربیت فرزندان در سیره پیامبر(ص) راهگشای پدران و مادران در همه نسل ها است. 3)اصول ومعیارهای ازدواج جوانان رامی توان در اصول انتخاب همسر پیامبر ( ص) مشاهده کرد. 4)مبانی خانواده ایده آل از سیره رفتاری پیامبر ( ص) قابل برداشت است. 5)روش شناسی بحران هادرخانواده نشانه مدیریت پیامبر(ص) می باشد. از این پژوهش نتیجه می شود به عنوان یک مسلمان واقعی بهترین الگوی مادرتمام عرصه های زندگی، پیامبر(ص)می باشدکه بادقت در زندگی خانوادگی ایشان اصول مدیریت زندگی،انتخاب همسر،رفتار شایسته باهمسرواصل تربیت فرزندان راکه رهگشای پیروان آن حضرت می باشددرک خواهیم کرد. این پژوهش کتابخانه ای،دینی است وازکتبی چون فروغ ابدّیت جعفرسبحانی وسنن النبی طباطبائی بهره برده شده است. مزّیت این پژوهش این است که:علاوه برپرداختن به زندگی خانوادگی پیامبر(ص)ورفتارایشان با همسران وفرزندان سعی شده تا اصول زندگی سعادتمندانه وایده آل برای زوج های جوان امروز از سیره رفتاری وگفتاری ایشان استخراج وارائه شود. واژگان کلیدی این پژوهش عبارتند از:پیامبر،تعامل،خانواده واسوه . امید است این پژوهش توانسته باشد، راه کارهایی برای زندگی سعادتمندانه براساس سیره ی پیامبر(ص)ارائه کرده باشد.