جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

توشیهیکو ایزوتسو، زبان‌‌شناس معروف ژاپنی، تحقیقاتی ارزنده در‌حوزۀ قرآن‌پژوهی انجام داده است. وی برای نخستین بار، قرآن را به‌صورت مستقیم، از عربی به ژاپنی ترجمه کرد و از‌ره‌گذر این ترجمه، به نکاتی دقیق دربارۀ مفاهیم کلیدی قرآن دست یافت و موفق به تألیف دو کتاب مهم، یکی با‌عنوان خدا و انسان در قرآن و دیگری به‌نام مفاهیم اخلاقی‌- ‌دینی در قرآن مجید شد. ایزوتسو در این دو اثر، بحث‌های معناشناسی جدید را در فهم و تفسیر معانی قرآن به‌کار گرفته است که به‌صورتی درخور توجه، بر پژوهش‌های بعدی در‌حوزه معناشناسی و تفسیر اثر گذاشت و مطالعات در این رشته را گسترش داد. از سوی دیگر، این زبان‌شناس در ره‌یافت معناشناسانۀ خود، مفاهیم مختلف قرآن را در‌ضمن یک شبکۀ معنایی گسترده نگریسته و بر‌اساس معیارهای علمی پذیرفتنی، روابط مفاهیم را شناسایی و در‌نهایت، معانی آن‌ها را کشف کرده است. این کار وی با‌وجود برخی کاستی‌ها، ماندگار و در نوع خود، کم‌نظیر است. در مقاله حاضر، نخست، ایزوتسو و دو اثر قرآنی وی را شناسانده و در‌ادامه، ضمن نگاهی اجمالی به مفهوم‌شناسی و اصطلاح‌شناسی قرآنی، این دو اثر را به‌لحاظ منابع، محتوا و روش نقد و بررسی کرده‌ایم؛ البته در این تحقیق، در‌پی توصیف نقاط قوت و ضعف کار ایزوتسو بوده‌ایم؛ نه ارزش‌گذاری بر کار وی. برای ارزش‌گذاری بر آثار این دانشمند می‌توان آن‌ها را با آثار دیگران مقایسه کرد.

توشیهیکو ایزوتسو، اسلامشناس معروف ژاپنی، در دو اثر ارزنده و مشهورش یعنی خدا و انسان در قرآن و یمفاهیم اخلاقی-دینی در قرآن مجید، دانش معناشناسی را مبنا ی کار خود قرار داد و پیشرفتی عمده در حوزه مطالعات قرآنی بویژه معناشناسی واژه ها و مفاهیم قرآن پدید آورد. ایزوتسو در کتاب مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن مجید با به کارگیری روش معناشناسی همزمانی سوسور، روابط معنایی مفاهیم عمده قرآن را به شیوهای روشمند یعنی بر اساس معیارهای علمی قابل قبولی همچون روابط همنشینی، جانشینی، تضاد، ترادف و .. . بافت کلام، مشتقّات واژه در قرآن، وجوه معانی هر مشتق در کاربرد قرآنی و... از قرآن استخراج کرده و به تجزیه و تحلیل برخی از مهمترین مفاهیم اخلاقی قرآن بویژه مفهوم ایمان پرداخته است. در مقالة حاضر، ابتدا مبانی ایزوتسو در فهم مفاهیم اخلاقی قرآن شناسانده شده و در ادامه تعریف مفاهیم اخلاقی قرآن و نیز دوگانگی بنیادی نظام اخلاقی زمان قرآن از نگاه ایزوتسو، تعریف معناشناسی همزمانی و روشهای ایزوتسو در فهم مفاهیم اخلاقی قرآن تبیین شده است. سرانجام، برا ی عرضه روشنتر روش ایزوتسو تحلیل او از واژه ایمان به عنوان نمونه بررسی شده است.