جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زرتشت قدیمی‌ترین پیامبرآریایی، مصلح اجتماعی و معلم اخلاق‌گرا است، نظام اخلاقی آیین او مبتنی بر فضایلی است که از آن به منش نیک یاد می‌شود. در منش نیک سه مفهوم اساسی پندار نیک و گفتار نیک و کردار نیک وجود دارد. برای درک هر گونه رفتاری که بر نظام اخلاقی مزدیسنا مبتنی است باید بررسی کرد که آن رفتار تا چه اندازه مبتنی بر منش نیک است؟ با عنایت به اینکه به لحاظ علمی تفاوتی بین مفاهیم آیین، دین، شریعت وجود ندارد، مسئله این تحقیق مبتنی بر این است که : اصول و مفاهیم بنیادین اخلاقی در آیین مزدیسنا کدامند؟ در دین یا آیین زرتشت کیهان شناسی (دوگانگی کیهانی و اخلاقی) چگونه توجیه و تفسیر می شود؟ همچنین فضایل و رذایل اخلاقی مرتبط با محیط زیست، اخلاق زناشویی چگونه است؟ در اهداف تحقیق، شناخت و تحلیل معیارهایی چون کیهان شناسی، انسان شناسی، رابطه دین و اخلاق، فضایل و رذایل اخلاقی از دیدگاه زرتشت و ریشه‌های آن، اصول اخلاقی زرتشت و باورهای اخرت شناسانه، تحلیل اخلاق زیست محیطی و تحلیل اخلاق زناشویی در آیین زرتشت مدنظر قرار گرفت. نتایج این تحقیق که به روش تحلیلی انجام شد حاکی از این است : در مزدیسنا جهان هستی به چهار دوره سه هزار ساله تقسیم می‌شود: در مرحله اول اهورا مزدا عالم فروهر را آفرید، در دوره دوم از روی صور عالم روحانی، جهان جسمانی خلقت یافت. در دوره سوم، دوران شهریاری شهریاران و خلقت بشر و طغیان و تسلط اهریمن است. زرتشت در آغاز هزاره اول از دوران چهارم زاده شد. در آیین زرتشت میان اخلاق و تربیت رابطه تنگاتنگ وجود دارد و انسان در مراحل مختلف تربیت روابط خود را با اهورامزدا، جهان هستی، خود و سایرین تنظیم می‌کند و به فضایل اخلاقی به موجب گرایش به نیکی، در اندیشه، گفتار و رفتارش نائل می شود. جامعه ایده آل زرتشت، جامعه ای عاری از خشم، ستم، دروغ و جهل است. جهان آفرینش به دو اصل یا مبدأ بر می‌گردد، یکی از خیرها پدید آمده سپنته مینو و دیگری که منبع صدور بدی‌ها است انگره مینو نام دارد و انسان در مبارزه خیر و شر قابل تصور است که به واسطه اندیشه و وجدان باید راه اشه را برگزیند. در آموزه های زرتشت لهراسب و گشتاسب به علت برخورداری از اندیشه و وجدان که رفتار حمایتی و عادلانه داشتند و از وجدان و خرد بهره برند به عنوان الگوهای اخلاقی هستند. در آیین زرتشت پاکی و طهارت منشاء معیاری برای سنجش تمامی رفتارها می تواند باشد. چنین نگاهی در باره اخلاق زیست محیطی و اخلاق زناشویی وجود دارد، زیرا عدم طهارت طبیعت و زن باعث آسیب رسانی به انسان می شود. آلودگی های زیست محیطی به انسان برمی‌گردد و زن به خاطر مولد بودن و مادر بودن باید از طهارت برخوردار باشد که در آیین زرتشت دستورات و احکام خاص خود را بر پایه منش نیک و آگاهی دارد.

در قالب پی دی اف

در این مقاله تلاش می شود رابطۀ علم و دین از منظر اندیشۀ پویشی وایتهد بررسی و تحلیل شود. برای این امر ابتدا الگوهای چهارگانۀ رابطه علم و دین (تضاد، تمایز، گفت‌وگو و تلفیق) توضیح داده می‌شود. سپس، درباره نظام مابعدالطبیعی پویشی بحث می‌شود تا نشان داده شود که علم و دین چگونه در چهارچوب این نظام فراگیر هماهنگی یا تلفیق پیدا می‌کنند. و در آخر، اصول حاکم بر رابطۀ این دو قلمرو استخراج می‌شود که تحلیل آن‌ها از پویایی و تحول علم و دین، ناظربودن هر دو بر واقعیتی واحد و سروکار داشتن با وجوهی از واقعیت، طبیعی¬بودن تضاد بین این دو، به رغم اغراق در آن، و تحول معرفت دینی در پرتو معرفت علمی حکایت می کند.