جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارزیابی و داوری بین آرا و اندیشه‌های مختلف درباره مسائل و مطرح‌کردن راه‌حل برای برطرف‌کردن این اختلاف‌ها از جمله مسائلی است که در سنت فلسفی ما وجود داشته است. کتاب الجمع بین رأیی الحکیمین ابونصر فارابی، که به بررسی دیدگاه‌های افلاطون و ارسطو می‌پردازد، به نوعی عهده‌دار چنین چیزی است و کوشیده است با ارزیابی دیدگاه‌های این دو فیلسوف و داوری درباره آن، به تبیین نقاط اشتراک و اختلاف بین آن‌ها بپردازد. اثر دیگری که باز هم در همین سنت ارزیابی و داوری بین دیدگاه‌های مختلف می‌گنجد محاکمات قطب‌الدین رازی است که به محاکمه و داوری بین دو شارح اشارات و تنبیهات ابن‌سینا، یعنی شرح فخرالدین ‌رازی و خواجه نصیرالدین طوسی پرداخته است. از این دو اثر که بگذریم، به آثار دیگری نیز می‌توان اشاره کرد که در آن‌ها فلاسفه با نگاهی به آثار و دیدگاه‌های گذشتگان درباره مسائل مختلف به داوری و ارزیابی دیدگاه‌ها پرداخته‌اند و در خلال این تضارب آرا رأی و نظر مختار خود را درباره مسئله‌ای خاص بیان کرده‌اند، از جمله ملاصدرا در حکمت متعالیه، که از آثار فاخر اسلامی است، در مسائل مختلفی که بیان می‌کند ضمن بیان دیدگاه‌ها و آرای مختلفی که درباره هر مسئله موجود است به داوری درباره اندیشه‌های مختلف می‌پردازد و سپس در خلال مباحث نظر مختار خود را بیان می‌کند.