جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله در پی آن است که به بررسی فهمهای مختلف از دولت به ملت در نظریه های روابط بین الملل بپردازد. با توجه به مطالعه نظریه های مختلف روابط بین الملل و شناخت قوت و ضعف های هرکدام در ارایه فهمی مناسب از دولت – ملت، این مقاله تلاش می کند با وارد کردن دوباره مضمون مهم نظم و تقسیم آن به نظم در دولت و نظم بین دولت، به فهم مناسب تری از چگونگی ساخته شدن و تحول دولت در روابط بین الملل دست یابد. برای دستیابی به چنین فهمی، این مقاله بر ضرورت نزدیک ساختن نظریه سیاسی به نظریه روابط بین الملل تأکید و سعی می کند حداقل الگویی اولیه برای جستار فکری پردامنه تر برای فهم دقیق تر چرایی، چیستی و چگونگی (ظهور، تحول و تکامل و عملکرد دولت-ملت ارایه کند. این تلاش فکری ثابت می کند که بحث دولت به ملت از زوایای مختلف به ویژه بحث چگونگی ظهور، تحول و تکامل آن دولت به ملت سازی) را نمی توان در مطالعات روابط بین الملل مورد غفلت قرار داد، زیرا چنین غفلتی موجب فهم ناتمام و ناقص روابط بین الملل و خصوصا مهمترین و محوری ترین بازیگر آن می شود. در واقع انگیزه اصلی برای چنین تلاشی، مشاهده ضعف مطالعاتی و نیز فکری شدیدی است که در مورد بحث دولت و ملت در روابط بین الملل وجود دارد. اگرچه نظریه های روابط بین الملل در کل دولت-ملت را به عنوان بازیگر اصلی و محوری در کانون توجه خود قرار داده اند، ولی در کل تصویر بسیار ساده، ابتدایی و ناقصی از دولت به ملت ارایه می شود.

مفهوم «مداخله بشردوستانه» حاکی از تفوق یافتن اصلِ مترقی «عدالت» بر اصل کلاسیک «حاکمیت» کشورها است. طبق این مفهوم، در صورت وقوع جنایت های فاحش حقوق بشر از سوی حاکمان ستمگر، حق حاکمیت آنها مخدوش شده و بنا به شرایطی، «مداخله» در امور داخلی آنها تجویز می گردد. بر این اساس، با وقوع جنایت های گسترده حقوق بشری در سال های پس از جنگ سرد در رواندا، یوگسلاوی، سومالی و...، جامعه بین المللی نسبت به «فرهنگ حقوق بشر» متعهد گردید و برای جلوگیری از نسل کشی، شکنجه و تجاوز اساسی به حقوق انسان ها مداخلات بشردوستانه را دردستور کار خود قرار داد. در همین راستا، نظریه پردازان مختلف روابط بین الملل نیز تلاش های نظری متفاوتی را برای درک پیدایی این مداخلات صورت دادند. نظریه پردازان با استفاده از نظریات گوناگون نظیر واقع گرایی، سازه انگاری، لیبرالیسم و... سعی در تبیین مفهومی این پدیده داشته اند. این مقاله نیز ضمن استفاده از نظریات مذکور، سعی دارد مداخله بشردوستانه و ارتقای آن به اصل «مسوولیت حمایت»را در چارچوب مکتب انگلیسی و گرایش های کثرت گرایی و همبسته گرایی آن مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.