جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «فاطمه زهرا علیهاالسلام شادمانی دل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم»، ترجمه كتاب «فاطمة الزهراء عليهاالسلام بهجة قلب المصطفى صلى‌الله‌عليه‌و‌آله‌و‌سلم» اثر احمد رحمانى همدانى است كه توسط سيد حسن افتخارزاده صورت گرفته است. اين كتاب، ترجمه چاپ نخست كتاب مذكور از متن عربى به فارسى است. قابل تذكّر است كه مستدركات (جلد دوم) نيز به آن اضافه گرديده، ولى برخلاف متن عربى كتاب، ترجمه مستدركات در انتهاى هر فصل و به تناسب موضوع فصل آورده شده است. ترجمه كتاب از نوع ترجمه معنوى است؛ يعنى در ترجمه، علاوه بر اينكه ترجمه مطابق با متن است به زبان مقصد و نحوه تركيب كلمات در آن زبان نيز توجه شده است. مترجم، سعى كرده متون عربى كتاب، به‌جز مواردى كه نياز به ذكر متن عربى آن است، مثل ادعيه، اشعار و برخى از آيات و روايات و موارد جزئى ديگر كه به متن عربى آن نياز بوده را در ترجمه نياورد. و به ترجمه فارسى آن بسنده كند، ولى چون بخش اعظمى از كتاب شامل ادعيه و مواردى كه ذكر شد، مى‌باشد، لذا حجم ترجمه از اصل كتاب بيشتر است. هرچند در اين كتاب، نه مؤلف محترم را فرصت تحقيق و بررسى كلمات و فرمايش‌هاى حضرت زهرا(ع) و يا روايات واردشده از معصومين و يا تفسير و تبيين بيشترى از آيات مربوط به مقام ولايت و عصمت آن حضرت بوده، نه صفحات كتاب را گنجايش تحقيق و پژوهشى بيشتر و نه مترجم را به همان دلايل، توفيق تعليق و شرح و بسط و يا احيانا نقد و انتقاد برخى از مطالب نيازمند به بررسى بوده، امّا درعين‌حال گهگاهى به نقل شرح و بسط و يا نقد و انتقاد ديگر دانشمندان پرداخته است.

الإمام علي بن أبي‎طالب من حبه عنوان الصحيفة، اثر احمد رحمانی همدانی، از نویسندگان معاصر است که آن را به زبان عربی در مناقب امیرالمؤمنین و برتری ایشان بر سائر مردم و زندگانی وی نوشته است. کتاب، متشکل است از مقدمه ناشر، مطالبی تحت عنوان «درر منثورة و ثمر مقتطفة»، مقدمه مؤلف و 5 باب به شرح زیر: باب اول (مناقب امام علی(ع)): دارای 24 فصل؛ باب دوم (ادله برتری ائمه(ع) بر سائر مردم): دارای 8 فصل؛ باب سوم (امام علی(ع) و چهار منزل و موقف از منازل و مواقف آخرت): دارای 4 فصل؛ باب چهارم (تاریخ زندگی آن حضرت): دارای 30 فصل؛ باب پنجم (تبری از دشمنان آن حضرت). در مقدمه ناشر نخست مناقب حضرت امیر(ع)، در قالب سه قسم تقسیم‌بندی شده، سپس مطالب کتاب بر اساس دو قسم اخیر این تقسیم‌بندی تحلیل گردیده و آنگاه از چاپ‎های کتاب سخن رفته است. در ذیل عنوان «درر منثورة و ثمر مقتطفة»، روایات، اشعار و سخنانی از افراد سرشناس، پیرامون شخصیت حضرت امیر(ع) ذکر شده است. در مقدمه مؤلف، مطالبی پیرامون فلسفه و حکمت وجوب نماز، روزه، زکات، حج، جهاد، اهمیت ولایت و آیه تبلیغ ذکر شده است. مطالب کتاب، شامل مباحثی در فضائل نفسانی و کمالات روحی هبه‌شده و اکتسابی حضرت امیر(ع) می‌باشد؛ مانند حدیث نورانیت، کیفیت خلق نور ایشان، اتحاد نور ایشان با نور پیامبر(ص)، بحث از عصمت و طهارت آن حضرت و سبقت در اسلام آوردن، فخر کردن ملائکه به خدمت نمودن به ایشان، واجب بودن حب ایشان و حرمت بغض نسبت به وی، یقین حضرت، عبادت و خوف و سخاوت، ایثار، حسن خلق، حلم، عفو، تواضع، هیبت، شجاعت، جهاد، نصیحت وی برای خدا و رسولش، ولایت تکوینی ایشان،علم ایشان به امور غیبی، جامع اضداد بودن وی و... بخشی دیگر از مباحث، مربوط به سیره آن حضرت در امور شخصی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، تربیتی و غیره است. در فصل اول از باب اول، بخشی از احادیثی که از طریق عامه پیرامون شأن و مقام امیرالمؤمنین وارد شده، نقل شده است؛ از جمله حدیثی از زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی‎طالب است که از پدرش، او هم از جدش، از حضرت علی(ع) نقل کرده که رسول خدا(ص) فرمودند: یا علی اگر بنده‌ای خدا را عبادت کند، مثل عبادتی که نوح در قومش کرد و برای او مانند کوه احد طلا باشد و در راه خدا انفاق نماید و عمرش چنان طولانی شود که هزار حج را پیاده انجام دهد، سپس بین صفا و مروه مظلوم کشته شود، ولی تو را دوست نداشته باشد، بویی از بهشت به مشامش نمی‌رسد و داخل بهشت نخواهد شد. در فصل سوم به حقیقت محمدیه و اقوال علما در این زمینه پرداخته شده و از علامه سلیمان حنفی شافعی در خطبه کتابش در «ينابيع المودة» نقل شده که: خدا کسی است که اول مرتبه از نور ذات خویش، حقیقت محمدیه را خلق کرد؛ حقیقتی که جامع عوالم غیبی و شهودی است و دارای مقامات ملکوتی و جبروتی می‌باشد و محمد(ص) را بهترین خلق قرار داده و مبدأ عوالم در ایجاد نهاده است و او را برزخی بین وجوب و امکان قرار داده است. همچنین از علامه قسطانی نقل شده که: پیامبر(ص) جنس عالی بر جمیع اجناس و پدر اکبر برای جمیع موجودات است. در فصل پنجم بیان شده که: نور رسالت و نور صاحب ولایت که خدا آن دو را قبل از هر چیز خلق کرده، متحد در جمیع خصال می‌باشند. در فصل ششم، بخشی از اخباری که اتحاد ولایت و رسالت را ذکر نموده‌اند، آورده شده؛ مانند این فرمایش پیامبر(ص): من و علی از نور واحد خلق شدیم، قبل از اینکه خدا حضرت آدم را خلق کند به مدت چهار هزار سال. زمانی که خدا حضرت آدم را خلق کرد، این نور را در صلبش قرار داد. پس پیوسته، این نور، واحد بود؛ تااینکه در صلب عبدالمطلب از هم جدا شدیم، در‎حالی‌که نبوت در من و وصایت در علی بود. در باب دوم که درباره برتری ائمه بر سائر مردم است، روایاتی در این‌باره، در ذیل آیه تطهیر، از طریق عامه و از طریق خاصه نقل شده است. در فصل دوم این باب، به مقایسه بین علی(ع) و سائر انبیا پرداخته شده است. در فصول بعدی به آیاتی، همچون: شهادت، مباهله، آیه شاهد، آیه خیر البریه، بر افضلیت حضرت علی(ع) استدلال شده است. در فصول پس از آن، روایاتی درباره افضلیت ایشان و اهل بیشتان بر جمیع خلائق نقل شده است؛ از جمله در حدیثی از رسول خدا(ص) وارد شده است که: نبوت هیچ نبی‌ای در عالم اشباح تکمیل نگردید، تااینکه ولایت علی و ولایت اهل بیت او بر آنها عرضه گشت و از آنها سؤال شد و آنها به اطاعت و ولایت آنها اقرار نمودند. یا از امام باقر(ع) منقول است که فرمودند: ولایت ما اهل‎‌بیت، همان ولایت خداست و هیچ پیامبری مبعوث نشد، مگر به ولایت ما اهل‎‌بیت. در فصل هشتم، سخنانی از علما و مورخین در افضلیت علی(ع) بر جمیع بشر نقل شده است؛ مثلاًشیخ صدوق می‌فرماید: واجب است اعتقاد به اینکه خدا مخلوقی را برتر از محمد(ص) و ائمه(ع) نیافریده و ایشان محبوب‎ترین خلائق نزد خدا هستند... همچنین واجب است اعتقاد به اینکه خدا همه خلق را به‌خاطر پیامبر و اهل بیتش آفریده است و اگر آنها نبودند، خدا آسمان و زمین و بهشت و دوزخ و آدم و حوا و ملائکه و هیچ چیز دیگر را خلق نمی‌کرد. در باب سوم، به چهار منزل از منازل آخرت و مواقف آن که حضرت علی(ع) در آنجا حضور می‌یابد اشاره شده است؛ از جمله احتضار، صراط، حوض کوثر. در باب چهارم، به تاریخ زندگانی آن حضرت (از زمان تولد در کعبه تا شهادت در مسجد کوفه) و جمال و شمائل ایشان پرداخته شده است. از پیامبر نقل شده است که: هرکس می‌خواهد به اسرافیل در هیبتش، به میکائیل در مقامش، به جبرائیل در جلالتش به آدم در تسلیم بودنش، به نوح در خشیتش، به ابراهیم در خلّتش، به یعقوب در حزنش، به یوسف در جمالش، به موسی در مناجاتش، به ایوب در صبرش، به یحیی در زهدش، به یونس در سنتش، به عیسی در ورعش و به محمد(ص) در حسب و خلقش نگاه کند، به علی بن ابی‎طالب(ع) بنگرد؛ همانا در او 90 خصلت از خصال انبیا است که خدا در او جمع نموده و در احدی قبل از او قرار نداده است. باب پنجم، در تبری از دشمنان آن حضرت است. در این راستا احادیث متعددی نقل شده است؛ از جمله ابن عاصم کوفی می‌گوید: به امام حسن عسکری(ع) عرض کردم: من از یاری شما با دستم عاجزم و جز موالات شما و برائت از دشمنانتان و لعن کردن آنها در خلوت، چیزی ندارم؛ بفرمایید حال من چگونه است؟ حضرت فرمودند: پدرم به من حدیث کرد که جدم رسول خدا(ص) فرمودند: کسی که نتواند ما اهل‎‌بیت را یاری کند، ولی دشمنان ما را در خلوت لعن نماید، خدا صدایش را به جمیع ملائکه می‌رساند و هنگامی که صدای او به ملائکه برسد، آنها برای او استغفار می‌کنند و می‌گویند: «اللهم صل علی روح عبدك، هو الذي بذل في نصرة أولیائه جهده». خدایا اگر این بنده بیشتر از این توانایی داشت، انجام می‌داد. از جانب خدا ندایی می‌رسد که: ای ملائکه من، دعای شما را در حق بنده‌ام اجابت کردم و...

کتاب «فاطمة الزهراء سلام‌الله‌علیها بهجة قلب المصطفی صلی‌الله‌عليه‌و‌آله»، از آثار احمد رحمانى همدانى (متوفاى 1383ش)، از مفصل‌ترين كتاب‌هاى موجود در زمينه زندگى، فعاليت‌ها، فضايل و مناقب حضرت فاطمه زهرا(س) به زبان عربى است. در اين كتاب بيش از هشتاد حديث و چندين خطبه و نثر و نظم از آن حضرت آورده شده است كه با آشنايى با آن كلمات، از عمق دانش و ژرفاى فضايل معنوى و اطلاعات و علوم گسترده آن حضرت پرده برداشته مى‌شود. در اين كتاب با اسامى بيش از دويست و پنجاه كتاب كه به زبان‌هاى مختلف در اين باره نوشته شده، آشنا مى‌شويد. كتاب با مقدمه ناشر، شعرى از محمدباقر ايروانى در وصف حضرت زهرا و مقدمه مؤلف آغاز شده، سپس متن كتاب در 40 فصل آمده است. در پايان و بعد از فهارس نيز مستدركات برخى از فصول كتاب ذكر شده است. مؤلف در ابتداى كتاب، تحت عنوان «لآلي منثورة و فرائد منشورة»، به معناى «درهاى افشان و جواهر پراكنده»، 15 روايت از خداوند و چهارده معصوم در شأن حضرت زهرا(س) آورده است، سپس وارد مباحث و فصول كتاب شده است. فصل اول كتاب، حاوى توصيفات بسيارى از علما، محققین و پژوهشگران قديم و جديد در شأن اين بانوى بزگوار است. بسيارى از اين اشخاص داراى مذهب شيعى نيستند. فصول بعدى تا فصل يازدهم با دسته‌بندى‌هاى مختلف به مناقب و فضائل آن حضرت پرداخته است. در اين فصول، فضيلت آن بانو كه با چهار معصوم ديگر در قرآن و روايات آمده را متذكر شده و آنها را مورد بررسى قرار داده است. ايشان در ادامه ذكر فضائل و مناقب حضرت، 20 روايت و منقبت ذكر كرده است كه با قسم آغاز مى‌گردد. فصل پنجم و ششم كتاب درباره فضائل و مناقب آن حضرت در منابع اهل سنت و منابع شيعى است. فصل هفتم و هشتم به بيان مقام آن حضرت و چند گفتار از برخى علماى شيعى و سنى اختصاص يافته است. فصل نهم، دهم و يازدهم، مشتمل بر بيان كرامت و مقام آن حضرت نزد خداوند، پيامبر(ص) و حضرت على(ع) است. در فصل‌هاى دوازده تا چهل، درباره مادر آن حضرت، چگونگى ولادت، نام‌ها و القاب او، سخنان و آثار وى، دفاع از ولايت، خطبه فدكيه و مباحث مربوط به آن، ازدواج و خانواده و فرزندان، مصائب او و مباحث مربوط به شهادت وى سخن به ميان آمده است. فصل آخر كتاب به كتاب‌شناسى اجمالى حضرت فاطمه زهرا(س) اختصاص دارد و در آن، به نام بيش از 260 كتاب در اين زمينه اشاره شده است.