جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هنر شیعی در نگارگری ایرانی، حیطه‌ی وسیعی از مضامین عام اسلامی و مضامین خاص شیعی را در بر می‌گیرد. از آنجا که تصویرگری ائمه معصومین(ع) با تشکیل حکومت شیعه‌ی صفوی به نقطه‌ی اوج هنری خود می‌رسد، با تأکید بر نگارگری این عصر و با انتخاب دو نسخه‌ی حبیب‌السیر و نسخه‌ی أحسن‌الکبار، به مضامین خاص شیعی پیرامون زندگی و سیره‌ی امامان شیعه(ع) پرداختیم و ممیزات خاص تصویری آنها را برشمرده‌ایم. مضامین خاص شیعی در نگاره‌هایی وجود دارد که بر معتقداتی که وجه امتیاز شیعه از سایر فرق اسلامی محسوب می‌شوند، تأکید ورزیده و آن را موضوع و محتوای نگاره‌ها قرار داده است. در پایان‌نامه‌ی حاضر با دسته بندی و بررسی مضامین خاص شیعی، بر روی آن گروه از این مضامین تمرکز شده، که زندگی و سیره‌ی امامان معصوم شیعه(ع) را به تصویر کشیده است. همچنین در دو نسخه‌ِی مزبور مضامین عام اسلامی وجود دارد که با استفاده از نمادهای خاص تصویری، منطبق بر تفکر شیعی مصور شده است. در این پژوهش به این نتیجه دست یافتیم که دو نسخه‌ی حبیب‌السیر و احسن‌الکبار، آشکارا متعلق به هنر شیعی عصر صفوی می‌باشد.

چکیده ندارد.

عصر صفوی به لحاظ تحولات مهم سیاسی- اجتماعی، در تاریخ ایران پس از اسلام، نقطه عطفی است که با حکومت انقلابی شاه اسماعیل صفوی آغاز می گردد. نگارگری صفویه نیز مانند سایر شاخه های هنری از تأثیر این تحولات برکنار نماند و شاید بیش از شاخه های دیگر بتوان نشانه های تحولات سیاسی- اجتماعی را در آن مشاهده نمود.این نوشتار با نگاهی به چند و چون این تأثیرگذاری ها، سعی کرده تا تحولات نگارگری عصر صفوی به موازات تحولات اجتماعی آن مورد بحث و بررسی قرار دهد. یکی از این رویدادهای قابل توجه، تثبیت مذهب شیعه و دیگری گسترش رابطه با اروپاییان است که نمود آن بیش از هر پدیده هنری در نگارگری این عصر، قابل مشاهده است. از سوی دیگر، تحولات درونی نگارگری نیز، همچون مستقل شدن نقاشی از کتابت و واقع گرایی، روند تغییر در نقاشی ایرانی را تسریع نمود .در حقیقت، تغییرات ایجاد شده در نگارگری صفوی دو روند موازی بودند که اولی درونی و در ادامه سیر کُند و طبیعی تحول نگارگری ایران و دیگری سریع و انقلابی و تحت تاثیر مذهب تشیع و هنر اروپائیان شکل می یافت. از این میان،آنکه ادامه یافت و به تدریج فراگیر شد روند دوم بود.در این راستا، ابتدا به صورت اجمالی نگاهی خواهیم داشت به ساختار عصر صفوی و شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... آن روزگار، ونیز بررسی ویژگی های نگارگری در این دوره؛ در ادامه، نیز عوامل مهم، به ویژه آن دسته از که بیشترین تأثیر را بر تحولات نگارگری داشته اند، مورد بررسی قرار می گیرد؛ ویژگی هایی که با تأثیرپذیری از تحولات معاصرشان، به تدریج رنگ باخته و جای خود را به خصیصه های دیگری در هنر نگارگری سپردند که همگی به وضوح معلول شرایط اجتماعی آن دوران بودند. تشریح تأثیر این تحولات و تغییراتی که به تبع آن در نگارگری به وجود آمد، موضوع بخش دیگر این پژوهش است. در پایان هم تلاش شده تا با درنظر گرفتن تمامی این عوامل و نتایج، دیدگاهی مستند از تحولات نگارگری عصرصفوی ارائه گردد.این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی؛ و از نوع پژوهش های بنیادی می باشد که به منظور گسترش مرزهای دانش صورت خواهد گرفت؛زیرا در این پژوهش هدف، تحولات ساختاری و محتوایی نگارگری عصر صفوی می باشد. گردآوری اطلاعات نیز از طریق مطالعه کتابخانه ای، اسنادی و نیز مشاهده نمونه ها در موزه های داخلی و سایت های خارجی می باشد.

معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) منشأ پیدایش برخی از فاخرترین آثار هنر اسلامی بوده است. نسخ مصور معراج‌نامه‌ها و تک رقعه‌های متعدد، مصداق این مدعا و نمود ذوق و اهتمام هنرمند مسلمان در نعت و مدح رسول اکرم(ص) است. در این رابطه پرسش اصلی رساله حاضر آن است که ریشه‌های ماهوی معراج کدامند و بازتاب آنها در متن و نگاره‌های معراج پیامبر اسلام(ص) چیست؟ هدف از انجام این پژوهش، مرور روایات عروج به ماوراء دنیا در تمدن‌های باستانی شرقی(هند و چین)، میانی(ایران، بین‌النهرین، مصر) و غربی(یونان و روم)، و سپس تاریخ ادیان ابراهیمی(یهودیت و مسیحیت)، به منظور تبیین ریشه‌های ماهوی معراج و تعیین نمود آن ریشه‌ها در معراج‌نگاره‌ها است.