جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بندهای 14 و 15 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، بر دو اصل «افزایش ذخایر راهبردی نفت و گاز کشور ... و توسعه ظرفیت های تولید ...» و «برداشت صیانتی از منابع» تأکید دارد. از این رو، قراردادهای نفتی به شرطی بهینه است که مبتنی بر این دو اصل باشد. علاوه بر این، در مقدمه سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بر ضرورت «اقتصاد متکی به دانش و فناوری، عدالت بنیان، درون زا و برون گرا، پویا و پیشرو» تأکید شده است. به کارگیری این ضرورت های چهارگانه در طراحی قراردادهای بهینه نفتی چهار اصل دیگر را به ترتیب ذیل مشخص می کند: توان فزایی فنی- مدیریتی شرکت ملی نفت، رعایت منافع بین نسلی در بهره برداری از منابع نفتی، تبدیل شرکت ملی نفت به شرکت ملی- بین المللی و رسیدن به جایگاه رقابتی در بازار جهانی نفت. در این مقاله، از بین شروط شش گانه فوق در قراردادهای بهینه نفتی، فقط تولید صیانتی و ازدیاد برداشت را بررسی کرده ایم هرچند که به توان فزایی فنی- مدیریتی شرکت ملی نفت نیز اجمالاً اشاره شده است. نشان داده ایم که تعارض های ساختاری بین اهداف شرکت های نفتی بین المللی و شرکت ملی نفت ایران، که اولی مبتنی بر حداکثرسازی سود در چارچوب اصول بنگاهداری و دومی مبتنی بر حداکثرسازی ارزش اقتصادی مخازن در چارچوب تأمین منافع ملی در بلندمدت است، موجب می شود که هیچ گاه نتوان قرارداد بهینه ای با شرکت های بزرگ نفتی منعقد کرد که متضمن الزامات اقتصاد مقاومتی باشد. نتیجه گرفته ایم که فقط قراردادهای حمایتی و همکاری های فنی و مدیریتی با شرکت های خدمات نفتی می تواند با اصول اقتصاد مقاومتی هماهنگ باشد.

مفهوم اقتصاد اسلامی، پیشینه تاریخی وچشم‎انداز آینده» است. در مقام توضیح این عنوان عرض کنم، هنوز بعد از گذشت تقریباً نیم‎قرن از مطرح‎شدن مباحثی تحت عنوان اقتصاد اسلامی و با گذشت بیش از دودهه از انقلاب اسلامی و رشد تحقیقات در این زمینه، این سؤال مطرح است که ترکیبی به عنوان اقتصاد اسلامی معنا دارد یا نه؟ برخی از صاحب‎نظران وکارشناسان اقتصادی کشور هنوز این سؤال را مطرح می‎کنند و برخی دیگر نیز به طور قاطع می‎گویند علم اقتصاد مانند بقیه علوم است، مانند علم فیزیک و همانطورکه فیزیک اسلامی معنا ندارد، اقتصاد اسلامی و غیراسلامی نیز نداریم. البته طی دو روز گذشته و در همایش اقتصاد اسلامی مباحثی چون مکتب اقتصاد اسلامی، نظام اقتصاد اسلامی، سیستم اقتصاد اسلامی، مبانی اقتصاد اسلامی و علم اقتصاد اسلامی، طرح و بررسی شد ، اما ما در این میزگرد می‎خواهیم این مسأله را به بحث بگذاریم که آیا اقتصاد اسلامی معنی دارد یا نه؟ پیشینة تاریخی وچشم‎انداز آن چیست؟ من از اعضای محترم می‎خواهم دیدگاه‎های خود را در این زمینه بیان کنند و سپس نکاتی که دردیدگاه‎ها وجود دارد و مناقشه‎برانگیز و قابل گفتگو است، به بحث گزارده شود.

هدف از این پژوهش، بررسی نقش زکات به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمد حکومت اسلامی در نظام اقتصادی اسلام است. تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته، مشتمل بر چهار فصل است. فصل اول، اختصاص به کلیات زکات دارد. در فصل دوم، منابع زکات مورد بررسی قرار می گیرد. فصل سوم، به مصارف زکات می پردازد. نهایتا" فصل چهارم، نقش حکومت اسلامی در زکات را بیان می دادرد. براساس نتایج حاصل از تحقیق، وجود ثروت و مال، با گذشت زمان باعث ایجاد شکاف طبقاتی بین ثروتمندان و تهیدستان جامعه می شود و این شکاف طبقاتی، تمام مفاسد خانمان براندازی که منجر به تباهی جامعه می شود را به دنبال دارد. اسلام برای کم کردن شکاف موجود بین زندگی طبقات فقیر و غنی و تامین حداقل معیشت برای فقرا، اغنیا را موظف می سازد که به شکرانه نعمات الهی و به خاطر مسوولیت شرعی که نسبت به بردران دینی خود دارند، سهمی از اموال مازاد بر احتیاجشان را بنام زکات و بعنوان عبادت بپردازند. چون میزان نیازهای جامعه بر حسب تطور زمان و مکان متغیر است، لذا انواع اموال زکوی، نصاب زکات و نرخ آن و نیز راههای مصرف آن باید سیال، دینامیک و متغیر باشد و با نظر ولی فقیه حاکم تعیین گردد. بعنوان یک را ه عملی برای تعیین نصاب پیشنهاد می شود بجای محاسبه میزان تولید، میزان پول لازم برای رفع احتیاجات سالانه هرفرد در هر اجتماع و دوره را محاسبه کرده و به آن مرز احتیاج اطلاق می شود. کسانی که درآمدشان از این حد پایین تااست مابه الاتفاوت را از بیت المال بگیرند و آنهایی که درآمدشان تا چنین حدی است، از پرداخت زکات معاف باشند و چیز هم نگیرند و از آن به بالا بسته به اینکه افراد از چه نوع فعالیتهایی و در برابر صرف چه مقدار کار درآمدهای اضافی داشته اند، نصابهای متناسب برقرار گردد تا بدین ترتیب فقر و مسکنت از بین برود، کار تشویق شود، تولیدات بالارود و جامعه اسلامی هم رفاه و هم قدر ت را بدست آورد. همچنین زکات می تواند نقش تعیین کننده و فعالی را جهت برقراری عدالت اجتماعی و تقلیل شکاف طبقاتی بین ثروتمندان و تهیدستان جامعه ایفا کند . به عبارت دیگر همواره ارتباطی تنگاتنگ بین ابعاد اخلاقی و عبادی اسلام با احکام اقتصادی و مالی آن وجود دارد و همین خصوصیت، زکات را از مالیات مرسوم و امروزی جدا می کند. با تادیه زکات دو نتیجه بسیار مهم و حساس در حیات فردی و اجتماعی حاصل می شود: تزکیه نفس و تزکیه مال، و ایندو روی یکدیگر تاثیر متقابل دارند، بنابراین برای داشتن یک اقتصاد سالم اسلامی، باید نسبت به سایر ابعاد اسلام یعنی اعتقادات، اخلاقبیات و عبادات نیز توجه کافی و عنایت کامل مبذول شود.