جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 80
بازاندیشی در جایگاه خالد بن سنان در فصوص الحکم؛ از روایت عرفانی تا نقد حدیثی
نویسنده:
محمود صیدی ، محمد رضا فرهنمد کیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
کتاب فصوص الحکم اثر محیی‌الدین ابن‌عربی، از آثار بنیادین عرفان نظری اسلامی است که در آن، نویسنده طی بیست‌وهفت فصّ، به شرح حکمت‌های الهی نهفته در شخصیت معنوی پیامبران و اولیای الهی پرداخته است. یکی از فصوص بحث‌برانگیز این اثر، فصّ خالدی است که در آن، حکمت صمدی به خالد بن سنان ـ شخصیتی که نام او در قرآن ذکر نشده و جایگاه وی در منابع اسلامی محل اختلاف است ـ اختصاص داده می‌شود. هدف این پژوهش، بررسی اعتبار منبع حدیثی ابن‌عربی در انتساب حکمت صمدی به خالد بن سنان و تحلیل میزان وفاداری وی و شارحانش به روایت مزبور است. این مطالعه با روش تحلیل اسنادی ـ مقایسه‌ای و با بررسی متون حدیثی شیعه و اهل‌سنت، به‌ویژه منابع حدیثی منسوب به امام صادق(ع)، انس بن مالک و عبدالله بن عباس انجام شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که روایت مورد استناد ابن‌عربی و شارحانش، علاوه‌بر تفاوت‌های محتوایی با روایت شیعی، دارای مشکلات سندی جدی ازجمله وجود راویان غیرموثق است. همچنین، مفاد این روایت با برخی آیات قرآن و دیگر احادیث شیعی در تعارض است. بر این اساس، با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی نتیجه گرفته می‌شود که استناد ابن‌عربی به این روایت به‌عنوان مبنای فصّ خالدی از منظر حدیث‌شناسی با چالش‌های اساسی روبه‌روست و این امر ضرورت بازخوانی انتقادی جایگاه خالد بن سنان در نظام فکری ابن‌عربی را ایجاب می‌کند.
مشخصات اثر
تحلیل مقایسه‌ای برزخ صعودی و نزولی در عرفان نظری و تفاوتهای شهود أحدیتِ حضرت ختمی مرتبت و خالد نبی بر اساس فصوص‌الحکم ابن‌عربی
نویسنده:
حامد اسماعیل زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
کلیدواژه‌های اصلی :
فصوص الحکم: ابن عربی
چکیده :
این مقاله به بررسی داستان حضرت خالد (علیه‌السلام) و تبلیغ «عالم برزخ صعودی» توسط ایشان می‌پردازد. همچنین به تحلیل حکمتی که از طریق غلبه اسم «الصمد» بر قلب ایشان افاضه شد و دعوت قوم‌شان به‌سوی اسم «الاحد الصمد» اشاره دارد. هدف اصلی این پژوهش، واکاوی مفهوم «برزخ» در عرفان نظری، تفاوت‌های میان «برزخ صعودی» و «برزخ نزولی»، و نیز تمایز میان شهود حضرت خالد از مقام «احدیت» الهی با شهود حضرت ختمی‌مرتبت6 از این مقام است. این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و متون عرفانی، به بررسی مفاهیم «برزخ»، «احدیت» و مراتب آن پرداخته‌است. «برزخ صعودی» و «برزخ نزولی» دو مفهوم متمایز در عرفان اسلامی هستند که از نُه جنبه مختلف (از جمله جهت حرکت، غایت، و تجلیات اسماء الهی) با یکدیگر تفاوت بنیادین دارند. شهود حضرت خالد از مقام احدیت با شهود حضرت رسول اکرم6 به سه دلیل، متفاوت است.
صفحات :
از صفحه 81 تا 98
مشخصات اثر
ابن عربی: تحلیل های عقلی در فصوص الحکم
نویسنده:
زهره سید فاطمی، مریم موسوی زاده
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
صفحات اولیه کتاب
وضعیت نشر :
قم: زحل,
کلیدواژه‌های اصلی :
فصوص الحکم: ابن عربی
چکیده :
به‌نظر می‌رسد ابن‌عربی در فــصوص‌الــحـکم، مــحـتـوای تجربه‌های عرفانی خود را با روش‌های گوناگون تبیین کـرده‌ است. یـکی از ایـن روش‌ها، تحلیل‌های عقلی است که ابن عربی به پشتوانه حجم معتنابهی از اصطلاحات مشترک با فلسفه، باورهای عرفانی خود را در مسائلی مانند وجود و عدم، وحدت وجود، تنزیه و تشبیه، حرکت، حدوث و قدم و جوهر و عرض توجیه کرده‌است.
مشخصات اثر
نقد قرآن‌محور تأویلات ابن‌عربی از آیات مربوط به قوم حضرت نوح (ع) در فصوص الحکم‏
نویسنده:
محمود صیدی ، حسن اصغرپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
فصّ نوحی (ع) یکی از مهم‌ترین فصّ‌های کتاب فصوص الحکم است که ابن‌عربی در آن به بررسی و تأویل آیات مربوط به نوح نبی (ع) و قوم ایشان پرداخته است. ابن‌عربی با گریزِ کامل از نصوص آیات قرآنی و تأویل نمودن آنها بر خلاف ظاهر و نص، بر این باور است که قوم نوح (ع) نه تنها بت‌پرست نبودند، بلکه اهل شهودات و تجلیات ذاتیِ الهی بوده‌اند. بر این اساس، آنان دارای دو مقام «تشبیه» و «تنزیه» عرفانی بوده‌اند و تجلّی خداوند واحد متعال را در همۀ مظاهر و مخلوقات شهود می‌نمودند و به منزه بودن او از نقائص و پستی‌ها باور داشتند. همچنین، حضرت نوح (ع) آنان را صرفاً به گونۀ «تنزیهی» به سوی خداوند دعوت می‌نمود؛ از این رو، آنان از قبول دعوت نوح (ع) روی برتافتند. در پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، اثبات شد که چنین تأویلات طولی با نصوص و ظواهر قرآنی سازگار نبوده و در تناقض (ظاهر با باطن) است؛ زیرا قوم نوح (ع)، به تصریح قرآن کریم بت‌پرست بودند و حضرت نوح (ع) از هیچ کوششی در جهت هدایت و ایمان‌آوری آنان فروگذار نکرده است. به دلیل‌ بت‌پرستی، یقیناً سخن‌گفتن از شهودات و تجلیات اسماء و صفاتی قوم نوح (ع) صحیح نیست؛ به فرض برخورداری از چنین ویژگی‌ها و مقاماتی، دعوت به یکتاپرستی قوم نوح (ع) معنایی نداشت.
صفحات :
از صفحه 545 تا 562
مشخصات اثر
ن‍ه‍اي‍ه‌ ال‍م‍رام‌ ف‍ي‌ ع‍ل‍م‌ ال‍ک‍لام‌ المجلد2
نویسنده:
تالیف علامه الحلی، تحقیق: فاضل عرفان، اشراف: جعفر سبحانی
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : موسسه امام صادق علیه السلام,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه حلی , جعفر سبحانی
چکیده :
نهاية المرام في علم الكلام كه مفصل‌ترين كتاب كلامى شيعه است، در قرن هشتم نوشته شده است. اين كتاب نزد خود مؤلف هم از جامعيت خاصى برخوردار بوده است، به طورى كه در كتاب‌هاى ديگرش(كشف المراد، نهج المسترشدين، كشف الفوائد و...) بعضى از مسائل را به اين كتاب ارجاع داده است. اين كتاب از يك مقدمه و سه مقاله تشكيل شده است. مقدمه در بيان شرف علم كلام، موضوع، غايت و مرتبۀ آن است و مقالات به اين شرحند: الف: بيان تقسيمات معلومات معلومات به معلومات موجود و معدوم تقسيم مى‌شوند و مباحث هر كدام در فصل‌هاى جداگانه مورد بررسى قرار مى‌گيرد. مؤلف در بحث وجود به: بداهت مفهوم وجود، بيان ماهيت وجود، اشتراك وجود، زيادت وجود بر ماهيت، وجود ذهنى و مشكك بودن وجود، پرداخته است. او در زمينۀ عدم: بداهت تصور عدم، شيئيت نداشتن عدم و علم به معدومات را شرح مى‌دهد. معلومات از حيث وجوب، امكان امتناع تقسيم شده و در سه فصل، وجوب و احكام و امتاش و همين طور امكان و اقسام و احكام هريك از قسمت‌ها، مورد بررسى قرار مى‌گيرد. معلومات اولا به ماهيت، جزء ماهيت و خارج ماهيت و ثانيا به كلى و جزئى تقسيم مى‌شود و هر كدام از آنها مستقلا توضيح داده مى‌شود. ب: تقسيم موجودات به دو شيوه تقسيم موجودات به قدم و حدوث و تعريف آنها از منظر متكلمين و حكماء و شرح خواص و تقسيمات هر يك از آنها. موجودات طبق نظر اوائل به جوهر و عرض و اعراض خود به اعراض نه‌گانه تقسيم مى‌شوند كه مباحثشان عبارتند از: -بررسى جوهر و اقسام آن. -تقسيم و تعريف عرض. -اقسام عرض در سه مقاله شرح داده شده‌اند: مقالۀ اول: تعريف كم، اقسام كم، تعريف زمان، ابعاد ثلاثه، خلاء، مكان، مكان طبيعى و شكل طبيعى. مقالۀ دوم:-تعريف ماهيت بسيطه و اقسام كيف. -كيفيات فعليه و انفعاليه. -كيفيات استعداديه و انواع آن. -كيفيات مختصه به كميات. -كيفيات نفسانيه(علم، تعقل، قواى نفسانيه، اخلاق، علت لذت و ألم، بقاء كيفيات نفسانيه). مقالۀ سوم: شرح و توضيح: مقولات اضافه، أين، متى، وضع، ملك، أن يفعل و أن ينفعل. ج: تقسيم محدثات از ديدگاه متكلمين. بحث در مورد جواهر با محوريت: جوهر فرد، جسم، هيولى، احكام و عوارض اجسام. توضيح مباحثى نظير: سكون و احكامش، كون و انواعش، حركت و احكام و اقسامش.(اين بخش ناتمام مانده است.)
مشخصات اثر
عرفان شیعی یا قرائت شیعی از سنت عرفانی؟ براساس تعلیقات امام خمینی بر فصوص‌الحکم
نویسنده:
غلامرضا حسین پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
عارف و حکیم و فقیهی شیعی ـ مانند امام خمینی ـ صرفاً قرائتی یا خوانشی شیعی از مکتب ابن عربی دارد، نه عرفانی مستقل و با صفتی شیعی. به عبارت دیگر، امام، مبانی و اصول عرفانی مکتب ابن عربی را پذیرفته، و تنها در برخی از مسائل فرعی و جزئی ـ از منظری شیعی ـ به تبیین یا نقد نظرات ابن عربی پرداخته است. استشهاد امام به ادعیه و احادیثی که شیعیان از طریق اهل بیت(ع) روایت می‌کنند، و تمسّک او به کلام شیعی برای اثبات عصمت علمیِ انبیاء، و توسّل او به نظریه امامت در شیعه برای تبیین مصادیق خلافت ظاهری پس از رسول خدا(ص)، عرفانِ مورد نظر امام خمینی ـ و عارفانی چون او ـ را به صفت شیعی مزیّن نمی‌کند، بلکه تنها می‌تواند قرائت و خوانشی از یکی از مهم‌ترین مکاتب عرفانی در عالم اسلام باشد. بدین‌سان راقم این سطور در پژوهش حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است؛ تمسّک به ادعیه و احادیث شیعی، پای‌بندی کامل به شریعت در ردای فقاهت، حصر مصادیق انسان کامل در معصومین(ع) و ایراد منازعات کلامی، را از شاخصه‌هایی می‌داند که در باب معنای قرائت شیعیِ امام خمینی از سنّت عرفانی ابن عربی احصا کرده است. امام معتقد است که طریقت و حقیقت جز از راه شریعت حاصل نخواهند شد، زیرا ظاهر راه باطن است بلکه ظاهر از باطن انفکاک‌ناپذیر است. اساساً عارفان شیعی ـ مانند امام خمینی ـ مصادیق اتمّ و اکمل مفهوم انسان کامل را رسول خدا(ص) و ـ به تبع او ـ معصومین(ع) قلمداد می‌کنند. امام خمینی در دفاع از مکتب تشیع و آموزه‌های کلیدی آن ـ خصوصاً امامت ـ همچون دیگر متکلّمان نیز از علم کلام ـ البته به اندازه ضرورت ـ بهره می‌برد، و در اثنای مباحث عرفانی، استدلالاتی کلامی طرح کرده و به نقد عارفانی چون ابن عربی می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 181 تا 205
مشخصات اثر
تفسیر امام خمینی(ره) از احادیث توحیدی در پرتو فصوص‌الحکم ابن‌عربی
نویسنده:
غلام‌رضا حسین‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
توحید عرفانی در مکتب ابن‌عربی، گرچه بر اساس وحدت شخصی وجود بنا نهاده شده، اما در عین حال، در لسان عارفی شیعی، همچون امام خمینی(ره)، با استشهاد به احادیث ائمه اهل بیت(علیهم‌السلام) عجین شده است. در واقع امام درصدد است با استفاده از نظام فکری ابن‌عربی، به تفسیر و تبیین کلمات معصومین(علیهم‌السلام) بپردازد. بدین‌معنا، تبیین معنای اسم الهی، وحدت حقۀ حقیقیه، سریان اسم اعظم الله، تشبیه و تنزیه حق، موطن قضا و قدر و منشأ بداء، قرائت شیعیِ امام از فصوص‌الحکم ابن‌عربی ـ‌در مبحث توحیدـ را شکل میدهند. بدین لحاظ، از نظر امام، اگر اسم الهی از دیدگاه کثرت‌انگارانه در نظر گرفته شود، جلوه‌گاه است و تفاضل در آن واقع میشود، اما اگر از دیدگاه وحدت‌انگارانه ملاحظه شود، صورت است و تفاضلی نیز در آن واقع نمیشود. امام، مراد ابن‌عربی از یگانه‌گویی را وحدت حقّۀ حقیقیه صرف میداند، نه وحدت و توحید و تفریدی که همان ارجاع کثرات به وحدت است. امام معتقد است ـ‌بر اساس حدیث امام معصوم(ع)‌ـ در هر اسمی، بدلیل وجود ذات، اسم الله نیز حضور دارد؛ درنتیجه، اسم الله قبل از هر چیز، بعد از هر چیز و با هر چیز، حضور دارد. همچنین از نظر امام، این صاحبان قلوبند که حق‌تعالی را با هر دو تجلّی تنزیه و تشبیه میپذیرند. امام حضرت اعیان ثابته را نیز حضرت قضای الهی و قدر ربوبی و منشأ بداء میداند.
صفحات :
از صفحه 95 تا 112
مشخصات اثر
تاثیر فصوص ابن عربی بر گلشن راز شیخ محمود شبستری
نویسنده:
وحیده داداش‌زاده , طیبه شمسایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
این مقاله ما حصل تحلیل مقایسه گونه‎ای بین آراء ابن‎عربی و شبستری برای نشان دادن نکته های تأثیر عارف شبستر از فصوص الحکم شیخ اکبر است و سعی شده است آن چه از تعالیم محی‎الدین ابن‎عربی دراندیشه ی شیخ شبستری رسوخ کرده است با تکیه بر منظومه ی گلشن‎راز بررسی وتحلیل شود. شبستری تحت تأثیر و نفوذ معنوی کلام و بیان ابن‎عربی قرار گرفته و بنابر قول محمد لاهیجی شارح معروف گلشن راز، هربیت این منظومه فشرده و موجز، ولی در نهان به تفصیل بخشی از عرفان شیخ اکبر اشاره دارد. شیخ محمود شبستری در مباحثی چون وحدت وجود، انسان کامل، عالم صغیر، اطوار خلقت، نبوت و ولایت و مانند آن از اندیشه‎های ابن‎عربی تأثیر پذیرفته است. محیی‎الدین ابن‎عربی بنیانگذار مکتب عرفان نظری و مبشر نوعی عرفان فلسفی در قرن هفتم، توانست تأثیر چشمگیری را در کل تاریخ عرفان پس از خود به جا بگذارد. اندیشه‎های عرفانی ابن عربی به طور بارزی بر تفکر عارفان ایرانی غلبه یافت و خاصه در ادبیات صوفیان جایگاه بلندی پیدا کرد.
مشخصات اثر
تحقیق در اندیشه‌های مولوی و ابن‌عربی و تحلیل نظرگاه آن‌ها در باب مراتب یوسف(ع) (با تکیه بر فصوص‌الحکم و آثار منظوم مولوی)
نویسنده:
عبدالرضا مظاهری ، محمدرضا حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
فصوص الحکم: ابن عربی
چکیده :
پژوهش حاضر به بیان دیدگاه‌های مشترک مولوی و ابن عربی در باب مراتب حضرت یوسف (ع) در حوزۀ عرفان اسلامی می‌پردازد. ابن‌عربی و مولوی، دیدگاه‌ها و اندیشه‌های مشترک فراوانی در باب این پیامبر الهی دارند و دلیل این موضوع، بن‌مایه‌های فکری مشترک آن‌ها به‌خصوص قرآن مجید، به‌عنوان سرچشمه و منبع اصلی معرفت و سپس احادیث و معارف اسلامی و تقریرات و تعلیمات عرفای سلف بوده است. بنابراین هر دو عارف به تعاریفی جامع در رابطه با جایگاه یوسف در نظام آفرینش پرداخته‌اند. در این نوشتار با روشی توصیفی_تحلیلی به بیان مبانی اندیشه‌های مولوی و ابن عربی در باب مراتب و جایگاه وجودی یوسف، با تمثیلات همانندی از سوی ایشان با دو محورِ، الف: عالم مثال، رؤیا و ارتباط آن با یوسف، ب: نور، جمال و زیبایی یوسف(ع) ازنظر ابن عربی و مولوی، پرداخته‌ایم و پس از تشریح و تطبیقِ مفاهیم و مؤلفه‌های مشترک و متفاوت، به نتایج یکسانی دست یازیده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 105 تا 126
مشخصات اثر
جايگاه آدم در اسلام و يهود براساس «فصوص الحکم» و «زوهر»
نویسنده:
فاطمه كيائي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
آدم اولين انسان در اديان ابراهيمي، و در دين اسلام صاحب جايگاهي بلند است. قرآن کريم او را خليفه خداوند، مسجود فرشتگان و صاحب مقام تعليم اسما خوانده است. با وجود آنکه تحت وسوسه ابليس، از شجره ممنوعه چشيد و به زمين هبوط کرد، ارزش وجودي او نکاست و به‌واسطه توبه برگزيده شد. در سفر پيدايشِ کتاب مقدس، داستان آدم به‌عنوان نخستين انسان آمده که در مواردي با قرآن کريم متفاوت است. مکاتب عرفاني با تأويل متون مقدس، معاني باطني آن را آشکار مي‌کنند. در عرفان يهود، کتاب «زوهر» باب‌هاي مربوط به آدم در سفر پيدايش را به شيوه‌اي دروني تفسير مي‌کند. در عرفان اسلامي نيز «فصوص‌ الحکم» ابن‌عربي تأويلگر باطني و رمزي داستان‌هاي انبياست. مقاله حاضر با بررسي «تطبيقي» و بيان تفاوت‌ها و شباهت‌هاي رويکرد عرفاني اين دو کتاب، به مقايسه جايگاه آدم در اين دو سنت ديني مي‌پردازد. در هر دو سنت فکري، آدم نمونه ازلي انسان کامل، مظهر تام و تمام اسما و صفات حق و مهر ختم خلقت است. او محل تلاقي عوالم متعدد وجود است و تنها فارق انسان کامل از حق اين است که ممکن است، و خداوند واجب و بي‌نياز.
صفحات :
از صفحه 39 تا 56
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 80