جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
بازخوانش پندار دوگانگی فاعلیت انحصاری حضرت حق و سببیت اشیاء در حکمت متعالیه
نویسنده:
هادی فنایی نعمت سرا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
فاعلیت واجب‌تعالی ازیک‌سو و تأثیر و سببیت هم‌زمان اشیاء از سوی دیگر یکی از عمیق‌ترین و دشوارترین مسائل الهیات است که ذهن متفکران با آن مواجه بوده است. مفسران، متکلمان، فیلسوفان و عارفان هریک به طریقی درصدد تحلیل این بحث برآمده‌اند. پیچیدگی این باعث شده برخی در دفاع از فاعلیت واجب‌تعالی مؤثریت را به نحو انحصاری به خداوند داده و سبیت اشیاء را انکار نمایند. برخی نیز فاعلیت و تأثیر را یک‌سره به اشیاء و در افعال اختیاری انسان به انسان تفویض کرده و فاعلیت خداوند را یکسره کنار گذاشته یا انکار نموده‌اند. حکمت صدرایی با اتکا به براهین عقلی و بهره‌مندی از معارف وحیانی و مکاشفات عرفانی فاعلیتِ خداوند را با مؤثریت و سببیت اشیاء سازگار می‌داند. در این پژوهش با دو رویکرد فلسفی و عرفانی به تبیین موضوع پرداخته شده است. در رویکرد فلسفی با نگرش واقع‌بینانه و بر مبنای اصل علّیت و نظام طولی اسباب و مسببات و با تفکیک فاعل حقیقی و معدات و در رویکرد عرفانی با ارجاع اصل علّیت به تجلی و تشأن و براساس اصل «لامؤثر فی الوجود الا الله» این موضوع بررسی شده بدون اینکه پندار دوگانگی یا شرک در خالقیت پدید آید. واکاوی این بحث در حکمت صدرایی به فهمِ عمیق و دقیقِ بسیاری از معارف ازجمله: هستی‌شناسی، کیفیت آفرینش، تدبیر جهان، مسئله شرور در جهان و نحوه انتساب آن به خدا، انسان‌شناسی به‌ویژه اختیار و اراده آزاد انسان می‌انجامد. علاوه بر این موارد، چنین نگرشی می‌تواند در شمار یکی از مبانی معرفتی دانش تفسیر در فهم آیات مربوط به خالقیت، فاعلیت، توحید فاعلی و توحید ربوبی نیز قرار گیرد. کاربست چنین نگرشی به فاعلیت حضرت حق علاوه بر جنبه‌های معرفتی و نظری در شرک‌زدایی و تربیت انسان موحد نقش بسزایی دارد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 122
توحید افعالی انسانی مَثَل اعلای توحید افعالی الهی در حکمت متعالیه
نویسنده:
مجتبی افشارپور ، محمدمهدی گرجیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از منظر حکمت متعالیه، نفس انسان در ساحت‌های سه‌گانه ذات، صفات و افعال مَثَل اعلای خداست. یکی از مهم‌ترین ابعاد گستردۀ مثالیت نفس برای خدا در زمینه فاعلیت خداوند برای افعالش است، که در حقیقت فاعلیت او نسبت به جمیع ماسوا و حتی افعال و آثار صادر از آنهاست (توحید افعالی). در چارچوب کلی مثالیت نفس انسان برای خدا، ملاصدرا در تلاش است تا راه دشوار تحلیل توحید افعالی را میسر گرداند. او با ابتکارِ نظریۀ توحید افعالی انسانی و با طرح این نظر که توحید افعالی انسانی مَثَل اعلای توحید افعالی الهی است تلاش مضاعف دارد تا تبیین دقیقی از توحید افعالی الهی ارائه دهد. در این مقاله، به روش تحلیلی- توصیفی، به منظور تحلیل وجوه مثالیت توحید افعالی انسانی برای توحید افعالی الهی، مهم‌ترین ابعاد این نظریه با نگاهی جامع به حکمت متعالیه کاویده شده است. در کنار تبیین توحید افعالی، چه در ساحت انسانی و چه در ساحت الهی، به این معنا که فعل واحد از جهت واحد به نحو حقیقی به دو فاعل استناد داشته باشد، به هفت وجه از مثالیت دست می‌یابیم که بدین قرارند: فرآیند استدلالی واحد، جریان حمل حقیقت و رقیقت، مثالیت در فاعلیت فاعل عالی برای فاعل دانی و فعل آن، نقش فاعل دانی در تحقق فعل، انتساب افعال ارادی انسان به خداوند، مراتب تحقق فعل، و عدم تخلف از اراده الهی.
صفحات :
از صفحه 53 تا 74
مبانی قول «لا مؤثر فی الوجود الا الله» در اندیشه اشاعره و صدرالمتالهین
نویسنده:
حدیث رجبی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
چکیده :
مفاد قول " لا مؤثر فی الوجود الا الله" اثبات توحید افعالی خداوند است که در دو مکتب فکری اشاعره و صدرالمتألهین، از دو مبنای متقابل لازم آمده است. مبنای اشاعره، عمومیت قدرت خداوند و در نتیجه ی آن، نفی مطلق علیت به معنی "ضرورت" و اثبات اختیار تام خداوند در فعل یا ترک همه ی افعال اختیاری و غیر آن می باشد. در مقابل، مبنای صدرالمتألهین، مبتنی بر اصالت وجود و تشکیک در آن، تحقق علیت و ضرورت در مراتب وجود، پذیرش علل طولی، و در نتیجه فاعلیت حقیقی انسان نسبت به افعال اختیاری او و در طول فاعلیت خداوند است. از سوی دیگر، صدرالمتألهین با اثبات وجوب وجود و صفات کمالی به گونه ی نامتناهی، عمومیت قدرت خداوند را نیز اثبات می کند. جمع این دو نظر، از یک سو متضمن معمای کیفیت قبول علیت طولی در عین پذیرش عمومیت قدرت و حصر فاعلیت خداوند در اندیشه ی صدرالمتألهین است و از سوی دیگر این پرسش را در تقدیر دارد که نسبت مبانی این قول واحد در دو مکتب فکری مذکور چیست؟ فرضیه ی اصلی رساله ی حاضر عبارت است از اثبات تناقض مضمر مبانی قول واحد لا مؤثر فی الوجود الا الله، در دو مکتب فکری اشعری و صدرالمتألهین که با استفاده از برهان خلف، امکان ارجاع مبانی آنها به یکدیگر منتفی دانسته شده است به گونه ای که، نمی توان هیچ یک را با مبانی نظریه ی رقیب نقد نمود. به همین دلیل معنای قول مزیور در دو مکتب فکری مذکور نمی تواند معنی واحدی داشته باشد. یاد آور می شود رساله ی حاضر در مقام نقد لوازم یا مبانی نظرات دو مکتب فوق الذکر _ به دلیل خروج تخصصی آن از موضوع رساله_ نبوده است.
مثل الأعلى في الفلسفة، ويليه المثل النورية المجلد2
نویسنده:
محمد طاهر آل شبير الخاقاني؛ تحقیق محمدکاظم الخاقانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انوار الهدی,
چکیده :
کتاب ادامه مجلد اول از مسائل فلسفی است که از بحث کلام الهی و بحث اصالت وجود شروع می شود تا ادامه بحث های فلسفی و در آخر کتاب بحثی مهم راجع به الهیات بالامعنی الاخص ، خداشناسی فلسفی بحث معاد و... مطرح می شود.
توحید نظری در کلام و فلسفه اسلامی
نویسنده:
محمد مرادی‌ افوسی
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: اقیانوس معرفت,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
نگارنده بر آن است تا اين نوشتار به‌عنوان اثري مستقل در زمينه توحيد نظري در کلام و فلسفه اسلامي، مفيد و مؤثر باشد و گامي هرچند کوچک در جهت احياي اصل مهم توحيد به‌عنوان زيربناي اديان الهي به‌خصوص دين اسلام بردارد. در بخش اول به طرح مباني توحيد نظري پرداخته شده است. در بخش دوم دلايل نفي ترکيب ذات خداوند طرح شده است. در بخش سوم به توحيد ذات خداوند و نفي کثرت از ذات پرداخته شده است. در دو بخش آخر نيز به توحيد افعالي و توحيد صفاتي اشاره شده است.
توحید افعالی از نگاه ملاصدرا
نویسنده:
غلام رسول حمیدی
نوع منبع :
نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
"بنابرآنچه گفته شد،در جهت فهم مسئلۀ توحید افعالی از نگاه ملا صدرا،باید به عناصر و مؤلفه‌های دخیل در این مسئله مانند علیت و جایگا افعال اختیاری انسان در آن،فاعل حقیقی و انحصار آن در خدای متعال و صفاتی چون علم و قدرت و اراده،و رابطۀ آن با اختیار انسان،قاعدۀ مهم«بسیط الحقیقه»و چگونگی وحدت خالق و مخلوق و در نهایت وحدت نظام آفرینش و وحدت نظام آفرینش از طریق وحدت فعل،از نگاه صدر المتألهین توجه شود و بدون توجه به این امور توحید افعالی از نگاه ملا صدرا روشن نخواهد شد. چون خداوند در ذات خود تام و فوق تمام است،به ذات بسیط و حقۀ خود و بدون هرگونه مشیت و همت زائد و عارضی و با مشیت،علم،رضا و حکمتی که عین ذات اوست،فاعل ما یفعل و مفیض خیرات و نظام احسن و حکیمانه بوده و این به گفتۀ صدرا کامل‌ترین نوع قدرت است(صدر الدین شیرازی، همان:301/6). بنابراین،توحید افعالی را در نگاه ملا صدرا می‌توان این گونه بیان کرد که وجود منبسط به عنوان فیض اول،با تمام مراتب تشیکی‌اش،از مجردات ثابت گرفته تا مادیات،متغیر،از جنبۀ ظلی و انتسابش به حق تعالی امر واحد و دفعی است(کن)، در عین حال متکثر،دائمی و نامتناهی و تدریجی است(فیکون). در این صورت،پاسخ به سؤال توحید افعالی همان وست که حکما و از متکلمان متأخر امامیه بدان معتقدند که با تمسک به قاعدۀ علیت در فلسفه،فعل را هم به فاعل قریب و هم به خدای متعال منسوب می‌کنند که در عین حال از هردو صادر می‌شود،اما انتساب فعل را به فاعل قریب و بی‌واسطه یعنی انسان به صورت حقیقی و انتساب آن به فاعل با واسطه یعنی خدای متعال را به گونۀ مجازی می‌دانند.
صفحات :
از صفحه 157 تا 180
بررسی آموزه تثلیث از دیدگاه متکلمان مسیحی (آگوستین و ... و مقایسۀ آن با توحید از دیدگاه متکلمان مسلمان (خواجه نصیرالدین طوسی و ...)
نویسنده:
ژاله خراسانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از جمله مهمترین و در عین حال، مناقشه برانگیز‌ترین مباحث مطرح در دو دین اسلام و مسیحیّت، بحث از خداوند و یکتایی اوست. مسلمانان، ضمن اینکه توحید را در چهار سطح ذاتی، صفاتی، افعالی و توحید در عبادت مطرح می‌کنند، بر اصل جزمی توحید به شدت تأکید کرده و هیچ چیز را در ذات و صفات و افعال، هم‌مرتبۀ خداوند نمی‌دانند و مقام شامخ خداوند را برتر و بالاتر از آن می‌دانند که بتوان برای او شریک و یا فرزندی در نظر گرفت. این در حالی است که مسیحیان، قائل به اصل «تثلیث» هستند، یعنی از میان صفات خداوند، سه صفت او را همراه با ذات او قدیم و ازلی می‌دانند و اینکه طبیعت واحد خداوند، بر این صفات ازلی استوار است. آنان مسیح را کلمۀ خداوند قلمداد می کنند که تجسّم پیدا کرده و برای نجات بشریت از گناه، بر زمین فرود آمده. قرآن، بارها در آیات متعدد، این اعتقاد آنها را مورد حمله قرار داده و مسیحیان را برای داشتن چنین اعتقادی مورد سرزنش قرار داده، اما مسیحیان معتقدند که قرآن، یک آیین سه خدایی را نفی می‌کند که با اصل جزمی مسیحی که ایمان به خدای واحد در سه شخص است، تفاوت دارد و تأکید کلام قرآن بر این حقیقت که خداوند، نه همسری دارد و نه فرزندی را مطابق با تعریف کلیسایی خود می دانند که می گوید، خداوند نه کسی را زاده و نه از کسی زاده شده است. در حقیقت، مفهوم تجسّد، آنگونه که دریافتۀ دانشمندان مسیحی علوم الهی است، اصل جزمی یکتایی خداوند تعالی و لا یتغیّر بودن او را خدشه‌دار می‌سازد. به اعتقاد آنان، خداوند، یکتا و مطلقاً بسیط است اما ماهیت او میان سه شخص الهی: پدر، پسر و روح‌القدس، مشترک است. هدف، در اینجا مقایسه‌ای است میان دو دین اسلام و مسیحیت در بحث از توحید و ارائۀ برخی از همانندی‌ها و ناهمانندی‌ها در این زمینه، و اینکه در نهایت، آنچه حاصل می شود، آن است که آنچه مسیحیت تحت عنوان تثلیث ارائه می‌دهد، منافی با اصل جزمی توحید و یکتایی خداوند بوده و نیز، منافی با تمام سطوح توحید در اسلام است و لذا نمی‌توان به تفاهم میان دو دین مسیحیت و اسلام، در بحث از توحید و یکتایی خدا قائل شد.
من‌العقیده الی‌الثوره المجلد 3
نویسنده:
حسن حنفی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت: المرکز الثقا‌فی‌ العربی‌؛ دار التنویر,
چکیده :
«من العقيدة الى الثورة»، كتابى است پنج جلدى، به زبان عربى، در باره كلام نومعتزليان، نوشته دكتر حسن حنفى، از متفكران معاصر مصرى متعلق به جريان چپ اسلامى. مؤلف، در اين كتاب به آراى كلامى معتزله در چارچوب پروژه فكرى‌اش در بازخوانى و تجديد علم كلام توجه نشان داده است.
دروس في التوحيد
نویسنده:
سید کمال حیدری؛ بقلم شیخ علی حمود العبادی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مؤسسة الإمام الجواد (ع) للفكر والثقافة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دروس في التوحيد، تقریرات درس‎های سید کمال حیدری، پیرامون مباحث توحید می‎باشد که توسط علی حمود عبادی، ثبت و به قلم عبدالرضا افتخاری تصحیح شده است. کتاب در اجابت به درخواست گروهی از فضلا مبنی بر نگارش کتابی مخصوص مباحث توحیدی، به رشته تحریر درآمده است. کتاب با مقدمه مقرر آغاز و مطالب در قالب سی درس، ارائه گردیده است. در پایان هر درس، خلاصه‎ای از مطالب همان درس، ذکر گردیده است.
بحوث في العقيدة و السلوك
نویسنده:
مرتضى حسيني شيرازي
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
لبنان/ بیروت: دار العلوم,
چکیده :
بحثی درباره استماع کلام الهی ، معنی و مقام عبادت و بندگی خدا، مراتب توحید، توحید چهارگانه، امر بین الامرین، آیه مودت، اجر رسالت، آیه مودت، فلسفه قرائت قرآن و... از جمله مباحث و موضوعاتی هستند که در این کتاب مطرح شده است.